Zaburzenia: anorgazmia, zaburzenia, wczesny orgazm

W przypadku kobiecych problemów seksualnych dominują zaburzenia pożądania i osiągania orgazmu oraz ból podczas zbliżenia. Przyczyny tych kłopotów mogą mieć naturę psychologiczną, np. lęk przed ciążą, obawa, „czy sprostam wymaganiom partnera”, złe doświadczenia, wpojone w dzieciństwie przeświadczenie, że seks jest czymś brudnym, złym. Na jakość życia seksualnego wpływają także zaburzenia hormonalne – nadmiar prolaktyny, spadek poziomu estrogenów i testosteronu (u kobiet), problemy neurologiczne i przyjmowane leki (np. antydepresyjne), nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, miażdżyca. Jednak w każdym z tych przypadków można i warto sobie pomóc.

To częste zaburzenie, które może mieć bardzo przykre konsekwencje dla relacji partnerskich, kondycji psychicznej i fizycznej kobiety. Diagnostyka anorgazmii jest dość skomplikowana, ze względu na złożone podłoże tej przypadłości. Badania wskazują, że częstość anorgazmii u kobiet aktywnych seksualnie wynosi 20-40 %, przy czym ok. 25% kobiet z anorgazmią nigdy nie miało orgazmu, a 3/4 bardzo rzadko. Może także dochodzić do projekcji anorgazmii na seksualność mężczyzny. Mężczyźni często niesłusznie traktują orgazm jako jedynie kryterium oceny własnej sprawności seksualnej. Dlatego też manifestowana anorgazmia kobiety może prowadzić poczucia winy u mężczyzny, a w skrajnym przypadku do psychogennej impotencji. Anorgazmię wykryto u 16,9% kobiet z Europy Północnej i 23,8% z Europy Południowej.  W Polsce nie przeżywa orgazmu ok. 8% populacji kobiet i najczęściej dotyczy to kobiet w wieku 46-59 lat, samotnych, z podstawowym wykształceniem.

Anorgazmia jest to niezdolność do osiągnięcia orgazmu w czasie stosunku mimo istniejącego podniecenia i akceptacji partnera. Zazwyczaj dysfunkcje orgazmu mają charakter sytuacyjny i pojawiają się tylko w określonych okolicznościach lub w zbliżeniach z określonymi partnerami, co przemawia za ich psychogenezą. Anorgazmia może mieć charakter pierwotny – orgazm nigdy nie był przez kobietę przeżywany, bez względu na typ stymulacji, również w czasie snu, masturbacji. Zaburzenie mogło jednak powstać w przeszłości, a orgazm był już przeżywany (zaburzenie wtórne). Anorgazmia może mieć charakter ogólny (brak orgazmu jest niezależny od osoby partnera i typu pobudzania) Może również mieć charakter sytuacyjny (dotyczy współżycia z daną osobą); lub występuje na jawie, ale jest w trakcie snu.
Winne temu bywają czynniki somatyczne, psychogenne i kulturowe. Wśród czynników somatycznych wymienia się: wady wrodzone, bądź nabyte narządu rodnego, np. wady statyki macicy, wady wrodzone pochwy, zaburzenia hormonalne obniżające libido np. dysfunkcja tarczycy, hiperprolaktynemia, hipoestrogenizm, zaburzenia neurologiczne – np. uszkodzenie nerwu sromowego, urazy rdzenia kręgowego, zaburzenia w następstwie zabiegów operacyjnych, zmiany poporodowe, sany zapalne w obrębie narządu moczowo-płciowego, brak kurczliwości mięśnia Kegla i zmiany perimenopauzalne. Czynniki psychogenne to głównie traumatyczne przeżycia seksualne w dzieciństwie, stany lękowe towarzyszące współżyciu: lęk przed ciążą, brak intymności w realizacji zbliżenia, czasowe zmniejszenie pożądania seksualnego – np. zły nastrój, przemęczenie fizyczne i psychiczne, miłość konfliktowa, brak zgodności między partnerem emocjonalnym a seksualnym, uczucia skierowane do innej osoby, niż ta z którą realizuje się zbliżenie, konflikty w związku zależne od partnera – brak zapewniania dogodnych warunków przez mężczyznę, niska kultura erotyczna, rzadziej – nieudany dobór partnerski, chęć dominacji mężczyzny w związku, niechęć do partnera (świadoma – gdy kobieta zna czynniki niechęci lub ukryta – np. związek z mężczyzną nie wzbudzającym pożądania), zaburzenia osobowości, nerwice, zespoły depresyjne, występowanie u kobiety przejawów dewiacyjnego zachowania seksualnego, nieakceptowanego przez partnera, problemy seksualne partnera czy zespół zakodowanych reakcji seksualnych. Wśród czynników kulturowych wymienia się rygorystyczne purytańskie wychowanie najbliższego środowiska, brak należytej wiedzy o seksualności kobiety i przeceniane roli orgazmu w satysfakcji w związku partnerskim.

Anorgazmia przy istnieniu silnej potrzeby seksualnej kobiety może prowadzić do licznych zaburzeń wtórnych: psychicznych (o charakterze histeryczno-neurostenicznym) i somatycznych (długotrwałe przekrwienie bierne w okolicach narządów miednicy mniejszej prowadzi do przerostu w mięśniowej części szyjki macicy, przerostów tkanki łącznej przymacicza).
Badania laboratoryjne obejmują: ocenę poziomu prolaktyny, estrogenów, testosteronu, FSH, LH, DHEA . Możliwe są również badanie ginekologiczne, ocena kurczliwości mięśnia Kegia, badania z zastosowaniem aparatury pomiarowej: USG, monitory dopochwowe, telemetria. W trakcie wizyty u lekarza seksuologa należy się spodziewać pytań dotyczących przebiegu biografii seksualnej, przebiegu związku, doznań w trakcie ewentualnej masturbacji, w trakcie snu, sztuki miłosnej, czasu trwania zaburzenia, itp.
Celem leczenia anorgazmii jest odtworzenie optymalnych warunków zapewniających orgazm. Bardzo częstą przyczyną są nieprawidłowe reakcje między partnerami. W związku z tym najczęściej rozpoczyna się terapię od naprawy zakłóconych więzi partnerskich i polepszenia edukacji seksualnej partnera. Wskazane jest przekazanie mu wiedzy o możliwości pobudzania przestrzeni Grafenberga, jednoczesnej stymulacji pochwy i łechtaczki, stymulacji szyjki macicy podczas głębokich ruchów frykcyjnych. W przypadku zaburzeń więzi partnerskiej stosuje się omawiane już przy okazji innych zaburzeń metody treningów partnerskich i desensybilizacji. W leczeniu anorgazmii przydatne są również treningi masturbacyjne, ułatwiające odkrycie wzorców pobudzania sfer erogennych kobiety. Osłabienie mięśnia Kegla można leczyć ćwiczeniami polegającymi na rytmicznym napinaniu i rozluźnianiu grupy mięśni krocza. Psychoterapia jest zalecana, gdy uwarunkowaniem zaburzenia jest: molestowanie seksualne, patologia rodzinna, partnerska, zaburzenia identyfikacji z płcią. Natomiast somatyczne przyczyny anorgazmii leczy się według zasad znanych z ginekologii lub endokrynologii itd. Leczenie farmakologiczne opiera się na stosowaniu leków zwiększających pobudzenie hormonalne , w tym na hormonoterapii oraz na stosowaniu leków zmniejszających poziom prolaktyny w hyperprolaktynemii.

Pojawia się wcześniej, niż kobieta tego pragnie, np. jeszcze przed stosunkiem. Orgazm (szczytowanie) pojawia się wbrew woli kobiety, wcześniej niż ona tego pragnie. Kobieta nie jest w stanie jest w stanie kontrolować momentu orgazmu. Toteż szczytowanie pojawia się przed stosunkiem, w trakcie wprowadzania członka do pochwy; po krótkim czasie trwania stosunku (najczęściej już po kilku, kilkunastu ruchach frykcyjnych).
W większości przypadków przyczyną zburzenia są czynniki psychogenne. Wymienia się np. obniżony próg generowania odruchu szczytowania, co może wnikać z tzw. „męskiego typu reaktywności seksualnej (szybko rosnące podniecenie, szczytowanie); jak też z nadpobudliwości seksualnej. Ważną przyczyną mogą być zakodowane nawyki – np. nawyk szybkiego szczytowania, który wynika z zachowań masturbacyjnych i towarzyszącego tym zachowaniom pośpiechu, chęci ukrywania masturbacji, poczucia wstydu i leku wiążących się z masturbowaniem się. Inna przyczyną są zespoły maniakalne. Jeszcze innego rodzaju czynnikiem nadmiernie przyśpieszającym szczytowanie są leki pobudzające seksualnie.
W leczeniu farmakologicznym stosuje się leki przeciwdepresyjne (inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny). Warto też wypróbować techniki relaksacyjne, które wyciszą lęk. Najlepsze efekty da jednak terapia u specjalisty.

Średnio co 10 kobieta na świecie cierpi na trwałe lub okresowe opóźnianie się orgazmu w czasie normalnej aktywności seksualnej. Z badań epidemiologicznych na populacji kobiet w wieku 40-80 lat wynika, że zaburzenie to ujawnia 7,4% kobiet z Europy Północnej, 11,3% z Europy Południowej, 16,3% z krajów Azji Wschodniej, 25,9% Azji Południowo-Wschodniej i 10,6% z krajów Bliskiego Wschodu. W Polsce na trwałe lub okresowe opóźnianie się orgazmu skarży się 17% kobiet. W tym  21% w wieku do 24 roku życia, 26% w wieku 35-44 lat.
Wśród przyczyn opóźniania się szczytowania wymienia się: zaburzenia hormonalne i inne choroby, zbyt niskie ciśnienie tętnicze krwi, leki o działaniu hamującym seksualnie, menopauzę, rutynę i monotonię w sztuce miłosnej, zaburzenia w relacjach partnerskich, zmęczenie, niedobór snu i stresy.

Leczenie tego zaburzenia sprowadza sie do eliminacji w/w przyczyn opóźniania się orgazmu (tzw. leczenie przyczynowe).

Inną przyczyną unikania współżycia seksualnego przez kobiety są czynniki bezpośrednio związane z zaburzeniami relacji seksualnych. Bywa również tak, że kochające się małżeństwo nie doznaje w pełni satysfakcji seksualnej. Jeśli zdrowa psychicznie i fizycznie kobieta przejawia niechęć do życia erotycznego oznacza to, że albo jest niedojrzała albo zraziła się do seksu i wówczas partner może odnieść wrażenie, że jest „oziębła”.