Zła wiadomość jest taka, że czerniak najczęściej występuje u kobiet. Dobra – wcześnie wykryty jest w 90% uleczalny. Jak zatem bezpiecznie korzystać ze słońca, na co zwrócić uwagę i kiedy znamiona oddać w ręce dermatologa?
W przypadku znamion najważniejsza jest profilaktyka. Chociaż czerniak może pojawić się u każdego, to w grupie zwiększonego ryzyka znajdują się osoby:
- Z uwarunkowaniami genetycznymi (liczne znamiona, przypadki zachorowań w rodzinie),
- O jasnym fototypie skóry (jasna karnacja, oczy i włosy),
- Często korzystające z solarium,
- Narażone na poparzenia słoneczne, szczególnie w dzieciństwie.
Pod okiem specjalisty
Pół minuty wystarczy, aby dermatolog ocenił, czy dane znamię barwnikowe jest niebezpieczne. W tym celu przeprowadza się szybkie i bezbolesne badanie dermatoskopowe. Lekarz ogląda dobrze oświetlone znamię w dużym powiększeniu i ocenia jego powierzchnię. Zwraca uwagę na ewentualne asymetrie, brzegi, kolor, średnicę i strukturę ,,pieprzyka”, także w głębszych warstwach skóry. – Jeżeli jakieś znamię budzi wątpliwości, profilaktycznie usuwa się je i zleca badanie histopatologiczne. Dzięki temu ma pewność, czy dane znamię stanowi jakiekolwiek zagrożenie dla zdrowia pacjenta – mówi dr Agnieszka Bliżanowska, dermatolog z Centrum Dermatologii i Medycyny Estetycznej WellDerm. Badanie dermatoskopowe powinno się wykonywać co najmniej raz w roku, zwłaszcza po okresie intensywnej ekspozycji na słońce. W przypadku osób z grupy ryzyka, takie wizyty kontrolne powinno się powtarzać częściej.
Jak samodzielnie badać znamiona?
Według statystyk około 25% czerniaków złośliwych powstaje w obrębie już istniejących znamion barwnikowych. Można je przetestować samodzielnie korzystając z metody ABCDE oraz metody ,,brzydkiego kaczątka”.
Metoda ABCDE, gdzie:
A oznacza asymetrię (ang. asymmetry) – jedna połowa znamienia nie powinna różnić się od drugiej;
B oznacza brzegi (ang. border) – niepokojące są nieregularne krawędzie, nieostrości;
C oznacza kolor (ang. color) – źle, kiedy jest niejednolity i różny w różnych częściach znamienia;
D oznacza średnicę (ang. diameter) – na cenzurowanym są wszystkie znamiona, których średnica przekracza 5 mm;
E oznacza ewolucję (ang. evolution, elevation) – zastrzeżenia budzą wszystkie znamiona, które zmieniły się w czasie, uległy uwypukleniu.
Metoda ,,brzydkiego kaczątka”
U tej samej osoby znamiona barwnikowe wyglądają zazwyczaj podobnie – mają podobne kształty, kolor, wielkość. ,,Brzydkie kaczątko” to takie znamię, które nie przystaje do pozostałych, przez co może być uznane za potencjalnie niebezpieczne.
