Czerniak i inne znamiona – jak rozpoznać czy to rak?

Jak rozpoznać czerniaka?

Piegi, plamki, pieprzyki – budzą w nas zrozumiały niepokój,  zwłaszcza gdy  na skórze mamy ich dużo.  Znamiona barwnikowe to zmiany związane z nagromadzeniem melanocytów, czyli komórek barwnikowych nadająych skórze kolor.  W większości są one łagodne. Z melanocytów wywodzi się jednak również czerniak. Oglądając zmianę skórną gołym lub dermatoskopem, lekarz może tylko z duzym prawdopodobieństwem ocenić czy znamię jest łagodne lub też stwierdzić, że znamię jest „atypowe” , którego nie mozna w tak prosty sposób odróżnić od czerniaka.

Łagodne to te zmiany barwnikowe niewielkich rozmiarów, o równym zarysie, gładkiej powierzchni, z włoskiem lub bez (bo włos nie ma znaczenia) i jednolitym kolorze. Dopóki znamię jest typowe czyli ma średnicę do pół centymetra, równe brzegi i gładka powierzchnię, nie zmienia swojego wyglądu – nie wymaga wycięcia ze wskazań medycznych, a tylko regularnej obserwacji.

Wyjątkiem są tu znamiona typowe poddawane podrażnieniu: np. ramiączkiem od stanika, paskiem, ubraniem, golarką itp. Wprawdzie nie ma konkretnych dowodów, że takie drażnienie zmienia ich charakter na złośliwy, ale najczęściej kwalifikują się do wycięcia. Natomiast znamiona barwnikowe „atypowe” wymagają już innego postępowania. Jako atypowe to takie, których średnica jest większa niż 5 mm, posiada nierówne brzegi i powierzchnię (z zagłębieniami i wypukłościami) oraz niejednolitej  barwie. Takie znamię wymaga biopsji i zbadania pod mikroskopem.  Na podstawie badania mikroskopowego odróżnia się trzy rodzaje znamion barwnikowych:

– znamiona skórne 9melanocyty znajdują się w skórze właściwej)

– znamiona brzeżne (melanoyty znajdują się na granicy skóry właściwej i naskórka)

– znamiona naskórkowe (melanocyty znajdują się w naskórku).

Ze znamienia skórnego skórnego nigdy nie powstaje czerniak.  Może się jednak rozwinąć ze znamienia brzeżnego i znamienia naskórkowego – jeśli nie zostaną usunięte. Jeśli wynik badania wskazuje na czerniaka, to zgodnie z amerykańskimi standardami zmianę wycina się z marginesem zdrowych tkanek szerokości 2 cm.  Po takiej operacji konieczny jest zwykle przeszczep skóry.  Pogląd, że przy podejrzeniu czerniaka znamię należy od razu usunąć, bo pobranie jego fragmentu grozi rozsiewem komórek nowotworowych nie jest prawdą. Rozsiew czerniaka nie wynika z charakteru biopsji, tylko z charakteru samej zmiany. Wycinanie natychmiast całych znamion jest dlatego częściej uwiecznione sukcesem, ponieważ stosuje się je w odniesieniu do znamion małych, które najczęściej nie okazują się czerniakiem.

Inne znamiona atypowe:

Plama soczewicowata: występuje na twarzy, takie samo znamię – duże często kilkucentymetrowe o nierównym kształcie, nierównych brzegach z zagłebieniami i wyniosłościami na powierzchni pojawiające się w wieku dojrzałym jest juz nazywane znamieniem słonecznym.

Halo nevus – tak nazywa się znamię, którego widoczna jest biała otoczka, jest wynikiem niszczenia melanocytów przez przeciwciała układu odpornosciowego, z czasem to znamię znika w cąłości, pozostawiając po sobie jedynie białą plamkę.

Znamię Spitza – to łagodne znamię wystepujące najczęściej na twarzy dzieci. Z wyglądu jest prawie nie do odróżnienia od czerniaka, różni się jednak od niego w badaniu mikroskopowym.  Powinno sie dokonać biopsji, badaniu mikroskopowemu a nastepnie wycięciu z marginesem 2 mm i przeszczepem skóry.

Zobacz również:

1. Czerniak dlaczego jest tak niebezpieczny?
2. Solarium: fakty i mity
3. Jak rozpoznać raka?
4. Dieta antyrakowa