Jak rozpoznać uzależnienie od narkotyków?

Pojęcie uzależnienia używane jest zazwyczaj w odniesieniu do konkretnej substancji lub zachowania. Słowo „uzależnienie” stało się zatem bardzo popularne. U jego podstawy leży utrata kontroli nad własnym myśleniem i zachowaniem, a w konsekwencji życiem, które sprowadza się do ciągłego poszukiwania kontaktu z substancją lub sytuacją wyzwalającą określony, dobrze znany stan emocjonalny. Temat narkomanii kojarzy się nieodzownie ze śmiercionośnym wirusem HIV, strzykawką i agresywnym, zdesperowanym jej posiadaczem. Takie stereotypowe podejście do problemu powoduje wiele nieporozumień, wyzwala społeczną wrogość, a także skazuje na ostracyzm i izolację rodziny osób uzależnionych. Dopóki rozumienie narkomanii oparte będzie na mitach, i stereotypach podtrzymywanych przez strach i brak rzetelnej wiedzy, rodziny osób uzależnionych będą miały tendencję do ukrywania problemu z obawy przed negatywną reakcją ze strony środowiska.
Za trywialne uważa się twierdzenie, że lepiej zapobiegać niż leczyć, lecz aby móc w porę zareagować na zagrożenie, musimy postawić trafną diagnozę. A tu pojawiają się olbrzymie problemy. Rzadko zdarza się, że osoba, która sięga po narkotyki informuje o tym fakcie innych, a w szczególności bliskich, stara się, aby jak najdłużej pozostało to tajemnicą. Szczególnie młodzi ludzie starają się ukryć ten fakt przed rodzicami i opiekunami. Uzależnienie należy postrzegać w kategoriach procesu, który obejmuje szereg zmian zachowania myślenia i odczuwania powstających i pogłębiających się na przestrzeni czasu. Długotrwałe stosowanie narkotyku powoduje, że organizm przyzwyczaja się do jego obecności, dlatego narkoman zwiększa dawki lub częstotliwość zażywania substancji, aby uzyskać oczekiwany efekt. Warto zaznaczyć, że postępujące uzależnienie eliminuje dostarczanie doznań, które towarzyszyły pierwszym kontaktom z narkotykiem. Jest ich coraz mniej i trwają coraz krócej. W związku tym narkoman wybiera np. inny rodzaj środków odurzających, które pozwalają przedłużyć stan przyjemności lub zniwelować objawy uzależnienia. Od pierwszego kontaktu z narkotykiem, czyli tzw. inicjacji do pojawienia się pierwszych symptomów uzależnienia upływa jednak wiele tygodni, miesięcy a nawet lat, dlatego tak ważny jest stały kontakt z dzieckiem pozwalający wychwycić pierwsze niepokojące sygnały świadczące o kontakcie z narkotykami. Rozpoznanie jest olbrzymim problemem. Nie jesteśmy jednak bezradni, obserwujmy, więc bacznie i poddawajmy kontroli nie tylko wygląd zewnętrzny i zachowanie danej osoby, ale również, a nawet przede wszystkim jej otoczenie.

1) nagła zmiana nawyków, kłamstwa, oszustwa
2) wahania nastroju i aktywności (często naprzemiennie zmęczenie z euforią), bunt, łamanie ustalonych zasad, napady agresji i złości
3) izolowanie się od bliskich i znajomych
4) pojawiają się nowi, dziwni koledzy i koleżanki
5) tajemnicze, krótkie rozmowy telefoniczne, nagłe wyjścia, niewytłumaczalne spóźnienia, późne powroty
6) posługiwanie się niezrozumiałym językiem (slangiem), bełkotliwa i niewyraźna mowa
7) problemy finansowe, wynoszenie wartościowych przedmiotów i niekorzystne zamiany rzeczy
8) pomniejszanie wszelkich autorytetów, wprowadzanie relatywistycznych poglądów
9) nadmierny apetyt lub brak apetytu
10) spadek zainteresowania ulubionymi zajęciami.
Narkotyki zaburzają przede wszystkim emocjonalny rozwój osoby, powodując wyraźne deficyty w tej sferze funkcjonowania, dlatego osoba zaczynająca eksperymentowanie z narkotykami staje się bardziej wybuchowa, drażliwa, pełna pretensji, arogancka, zamknięta w sobie, przewrażliwiona na własnym punkcie, samolubna, izolująca się, apatyczna, wiecznie znudzona, roztargniona, prezentuje nagłe zmiany nastroju nieadekwatne do sytuacji, np. śmieje się, gdy wszyscy rozmawiają o poważnych sprawach, zaczyna unikać rodzinnych spotkań, nie pamięta o uroczystościach rodzinnych, częściej wychodzi z domu i przebywa z rówieśnikami, nie wypełnia swoich obowiązków, łamie reguły obowiązujące w domu, nie przyprowadza znajomych do domu, wraca zbyt późno znajdując naiwne usprawiedliwienia, zaczyna kłamać, unika chodzenia do szkoły i odrabiania lekcji, ma wyraźnie gorsze oceny, staje się opryskliwa wobec nauczycieli, wchodzi w konflikty z kolegami w klasie, zaczyna opowiadać rodzicom o tym, jakie problemy z narkotykami mają jego rówieśnicy. Zmienia środowisko, zaczyna mówić slangiem, zmienia sposób ubierania się, przeklina, traci zainteresowanie sportem i ulubionymi zajęciami, sprawia wrażenie obojętnego, nie działają na niego kary i nagrody, przestaje mu zależeć na opinii i aprobacie rodziców, nie potrafi powiedzieć, jakie są jego plany i sprecyzować własnych dążeń, odrabianie lekcji odbywa się zazwyczaj pod przymusem i przeciąga się w nieskończoność, odbiera dziwne telefony od dziwnych kolegów, zaczyna być agresywny i nieobliczalny. Zmieniają się jego nawyki żywieniowe, okresy nic nie jedzenia i chudnięcia przeplatane są wyraźnym przypływem apetytu, bywa, że traci zainteresowanie jedzeniem i gwałtownie chudnie, przepada za słodyczami, wsypuje do herbaty duże ilości cukru, bardzo dużo i często pije – chodzi z butelką coli lub innego napoju. Ma problemy z zasypianiem, chodzi spać bardzo późno i gdyby mógł spałby do południa, miewa przygodne kontakty intymne, słucha głośno muzyki, staje się fanem hip hop, muzyki tehchno, house, trash, często wychodzi na koncerty. Żyjąc z narkomanem po pewnym czasie zorientujecie się, jak bardzo wykorzystywał waszą naiwność, miłość i wybiórczą wiedzę na temat narkotyków. Kłamstwo staje się częścią życia narkomana, Kłamie nawet wtedy, gdy nie musi i nie obawia się konsekwencji, Kłamie, aby osiągnąć swój cel. Żyjąc w świecie iluzji i zaprzeczenia. Narkoman nie ma żadnej perspektywy. Wszystkie bodźce, które działają na niego, są powodowane narkotykami. Stają się one swego rodzaju miłością; w jego sercu nie ma już miejsca na żadną inną miłość. Uczucie przyjaźni i koleżeństwa nie istnieje. Obowiązują układy oparte na wspólnocie interesów.
Na powyższe zachowanie trzeba być bardzo wyczulonym, dotyczy to nie tylko młodych ludzi, gdzie zmiany te są często naturalne, ale uwidacznia się to też wśród osób starszych. Wynika często z początków uzależnienia, a co za tym idzie jest irracjonalne i emocjonalne. Obserwując tego typu sytuacje zawsze musimy sobie zadać pytanie o jego przyczyny. Jest to, bowiem ważny sygnał ostrzegawczy, którego nie możemy zignorować. Jednak w toku codziennych zajęć i obowiązków, większość osób nie potrafi odpowiednio zinterpretować zachodzących zmian, często przysłania je tzw. ślepa miłość lub nadmierna pobłażliwość.

1) blada, ziemista, zmieniona cera
2) krosty i owrzodzenia (szczególnie w okolicy nosa)
3) przekrwione oczy, rozszerzone lub zwężone źrenice
4) spadek ciężaru ciała
5) zasinienia i nakłucia (przeguby dłoni, łokci, pachwiny i okolice kostki)
6) zaniedbanie w sferze higieny osobistej
7) nowy styl ubierania się
8) zmiana wyglądu (fryzury i koloru włosów, kolczyki, tatuaże, ostry makijaż itp.).

Ciało i jego wygląd to często wierne odbicie „duszy”, również jej problemów, niepokojów i tajemnic. To samo można powiedzieć o ubiorze. Opisane zachowania mogą, ale nie muszą łączyć się z inicjacją narkotykową, warto jednak zwrócić uwagę na szereg dodatkowych sygnałów, które potwierdzałyby hipotezę kontaktu dziecka z substancjami psychoaktywnymi. Współczesny rodzic musi więc uzbroić się w cierpliwość i wiedzę, być dobrze zorientowanym, co do współczesnych zagrożeń, być dla dziecka oparciem i doradcą.

1) uporczywy suchy kaszel
2) wysięk z nosa
3) osłabienia i omdlenia
4) wymioty, zaparcia lub rozwolnienia
5) częste przeziębienia i infekcje
6) gwałtowne zmiany ciśnienia krwi oraz skoki temperatury ciała
7) nagłe pogorszenie stanu uzębienia
8) złe wyniki badań moczu i krwi
9) bóle różnych części ciała
10) depresja i problemy natury psychicznej.

Każdy rodzaj narkotyku to zazwyczaj mieszanina skomplikowanych substancji chemicznych, które po zażyciu w różny sposób i z różną siłą oddziaływają  na organizm. Wiele z nich jest silnie toksycznych. Niestety prawo nie nadąża za wszystkimi wynalazkami wielkich koncernów i zanim któryś składnik używki znajdzie się na liście zakazanych, może spowodować wielkie spustoszenia, szczególnie w młodych organizmach. Dopalacze to również istotny problem. (https://urodaizdrowie.pl/dopalacze-legalne-narkotyki-czy-dopalacze-szkodza). Wymienione objawy to często właśnie reakcja organizmu na te substancje, z czasem stan ten pogłębia się i gdy w porę nie podejmiemy odpowiednich kroków, może skończyć się to tragicznie, nawet śmiercią, a na pewno ciężkimi powikłaniami.

W związku z olbrzymią ilością substancji psychoaktywnych pochodzenia naturalnego i syntetycznego, przybierają one różne postacie, dlatego też, gdy zauważymy, że coś jest „nie tak”, powinniśmy się tym zainteresować i zażądać wyjaśnień. Nie wyciągajmy pochopnych wniosków i kierujmy się „zdrowym rozsądkiem”. Tym niemniej często to właśnie tylko jeden z objawów jest na tyle charakterystyczny i zauważalny, że na jego podstawie musimy postawić trafną diagnozę. Zanim podejmiesz jakieś działania wykonaj testy na obecność narkotyków (obecne w większości aptek) lub oddaj mocz dziecka do analizy. Udaj się z dzieckiem na wizytę w najbliższej poradni uzależnień. Wyniki testów poinformują cię, jakie narkotyki zażywało twoje dziecko, nie powiedzą ci jednak jak często to robi i w jakiej fazie uzależnienia się znajduje. To śledztwo należy już do najbliższych.