Była podstawową rośliną uprawną w Mezopotamii oraz starożytnym Rzymie. Jeden z czołowych rzymskich mówców i filozofów Marcus Tullius nosił nazwisko będące łacińską nazwą ciecierzycy – Cicer. Ciecierzyca nie rośnie dziko, jest wyłącznie rośliną uprawną.
Powszechnie stosowana jest w kuchni basenu Morza Śródziemnego, w Europie Zachodniej i USA oraz na Bliskim Wschodzie, a także Afryce Północnej. W Egipcie nasiona ciecierzycy traktowane są jako afrodyzjak. Znane są również jej właściwości lecznicze, jako panaceum na bóle głowy, zapalenia gardła oraz kaszel. Liście ciecierzycy mają właściwości ściągające i wstrzymujące, stąd znajdują zastosowanie jako okłady na zwichnięte kończyny oraz napar pomagający przy problemach trawiennych (niestrawność). Potrawy z ciecierzycy wzmacniają odporność organizmu, a także poprawiają stan włosów i skóry, pozwalają też obniżyć poziom cholesterolu we krwi.

Cała roślina (prócz nasion) jest pokryta włoskami, które działają drażniąco na skórę. Strąki ciecierzycy są małe, pękate, z jednym lub dwoma nasionami o spiczastym, przypominającym ptasi dziób końcu, porównywane często do niedużych orzechów laskowych, o barwie białożółtawej, czerwonawej lub brunatnej.

1. kabuli, o ziarnach większych i jaśniejszych

2. desi – odmiana mniejsza i ciemniejsza.

W Polsce, choć powszechnie stosowana w kuchni staropolskiej, jest obecnie mało znana i doceniana. I jest to ogromne niedopatrzenie, gdyż ciecierzyca jest smaczna, zdrowa, sycąca i doskonale nadaje się do urozmaicenia diety. Ciecierzyca zawiera 25% białka o korzystnym składzie aminokwasowym, dlatego może z powodzeniem zastępować mięso. Jest również bogata w fosfor, potas, większość witamin z grupy B, żelazo i błonnik, zawiera też więcej żelaza niż inne rośliny strączkowe. 100 g ugotowanej ciecierzycy zawiera: 164 kalorie w tym: 27,4 g węglowodanów, 2,6 g tłuszczu, 7,6 g błonnika i 8,9 g białka.

Niedojrzałe nasiona ciecierzycy można jeść na surowo. Dojrzałe po ugotowaniu lub konserwowaniu są świetnym dodatkiem do wielu potraw. Można je stosować do sałatek, dań warzywnych typu ratatouille czy kus-kus.

Na świecie najbardziej znana jest w postaci falafel lub hummusu, który serwuje się z różnymi innymi przystawkami, sałatkami, pastami czy kiszonkami lub jako dodatek do szałarmy, kebabu, sznycla i właściwie do wszystkiego (może z wyjątkiem słodyczy). Ta pochodząca z Libanu potrawa (wg. legendy wymyślona przez sułtana Saladyna w czasach wypraw krzyżowych w XII w. n.e.) jest popularna na Bliskim Wschodzie, w kuchni arabskiej i żydowskiej, znana jest również w kuchniach kaukaskich. Pod nazwą chana, ciecierzyca pojawia się jako składnik wielu dań hinduskich, m.in.: w zupach, sałatkach, curry oraz wielu przekąskach.

W krajach basenu Morza Śródziemnego nasiona ciecierzycy podaje się także jako przystawkę – obtoczone w cukrze lub przyprawach. Używa się ich również jako namiastkę kawy. Z nasion wyrabia się także specjalną mąkę, zwaną besan lub Chana, którą wykorzystuje się jako dodatek do zup, chleba i makaronów. Mąkę z ciecierzycy wykorzystuje się równocześnie do przygotowania pakory (tj.: warzywa maczane w cieście z mąki z ciecierzycy i smażone w głębokim tłuszczu), popadum (cienkie i chrupiące placki), socca, bhajjiya (cebula w cieście) i Jidou liang fen. Mąka ta nie zawiera glutenu i może zastępować mąkę pszenną u osób na diecie bezglutenowej. Cennym wzbogaceniem diety są także kiełki ciecierzycy oraz młode pędy i liście, które przygotowuje się podobnie jak szpinak. Ciecierzyca dobrze komponuje się z oliwą, olejem orzechowym, sezamowym i z awokado, masłem, rozmarynem, tymiankiem, listkami laurowymi, szałwią, pietruszką, kolendrą, kminem, kurkumą, gałką muszkatołową, cynamonem, ricottą, parmezanem, boczkiem, cytryną, limonką, skórką pomarańczową, rukolą, rzeżuchą, pomidorami, groszkiem, cukinią, oberżyną, ziemniakami, makaronem, owocami morza oraz rybami o białym mięsie.

Składniki: 1 świeży karp o wadze około 1 kg, 1/2 łyżeczki zmielonego kminu, sól i pieprz, 1 łyżka oliwy z oliwek, 2 łyżki masła, 1 gałązka rozmarynu lub tymianku oraz 200 g świeżego szpinaku, 3/4 puszki (około 300 g) ciecierzycy + kilka łyżek zalewy, 1 łyżka oliwy z oliwek, 2 małe ząbki czosnku, 2 łyżki bułki tartej, 1/3 łyżeczki zmielonego kminu, szczypta cynamonu, 1/3 łyżeczki słodkiej papryki w proszku, sól i pieprz do smaku.

Przygotowanie: Piekarnik nagrzać do 190 stopni. Rybę umyć, pokroić na 4 dzwonka, jeszcze raz opłukać, osuszyć. Dobrze oprószyć solą, pieprzem, doprawić kminem. Ułożyć w formie do pieczenia wysmarowanej 1 łyżką oliwy. Na rybie ułożyć wiórki masła i listki rozmarynu. Wstawić do nagrzanego piekarnika i piec przez 30 min. Następnie zwiększyć temperaturę do 220 stopni lub ustawić maksymalną moc grilla, i piec rybę jeszcze przez kolejne 10-15 min. Szpinak opłukać, osuszyć, oderwać twarde łodyżki. Włożyć na patelnię z 2 łyżkami wody i podgrzewać przez około 1 min. Odcisnąć i grubo posiekać. Na czystą patelnię wlać 1 łyżkę oliwy z oliwek, dodać czosnek i smażyć na małym ogniu przez 1 min. Dodać bułkę tartą i smażyć przez 1-2 min. W międzyczasie dodać kmin, cynamon i słodką paprykę w proszku. Dodać odsączoną ciecierzycę i chwilę podgrzewać. Dodać szpinak i skropić go kilkoma łyżkami zalewy z ciecierzycy. Delikatnie zamieszać i smażyć przez 1 min., na koniec lub przed samym podaniem doprawić solą i świeżo zmielonym pieprzem. Rybę wyłożyć na podgrzane talerze, w środek każdego dzwonka włożyć szpinak z ciecierzycą, polać pozostałym sosem z pieczonej ryby.

Składniki: 2 ząbki czosnku, gałązka świeżego rozmarynu, 1 puszka pomidorów w sosie pomidorowym, 4 łyżki oliwy z oliwek, 1 – 2 szklanki bulionu, 1 puszka ciecierzycy (gotowej do spożycia), pęczek natki pietruszki, sól, pieprz, ugotowany długi makaron.

Przygotowanie: Surową ciecierzycę należy wcześniej moczyć w zimnej wodzie przez 12 godzin, odcedzić, opłukać, zalać świeżą wodą i wtedy ugotować do miękkości. Czosnek drobno posiekać, lekko podsmażyć w rondelku na odrobinie oliwy, dodać gałązkę rozmarynu, pomidory i oliwę. Gotować przez 10-15 minut. Dodać bulion, odcedzoną ciecierzycę i posiekaną natkę pietruszki. Zupę gotować jeszcze przez 5 minut. Doprawić solą i pierzem. Rozmaryn wyjąć, połowę zupy zmiksować, wymieszać z resztą zupy. Podawać gorącą, z ugotowanym makaronem.