Sztuczny plemnik z laboratorium

Nad laboratoryjną produkcją sztucznych plemników naukowcy pracują od wielu lat. Dwa lata temu Brytyjczycy z NorthEast England Stem Cell Institute (NESCI) ogłosili, że wyhodowali plemniki z zarodkowych komórek macierzystych. Ten sposób pozyskiwania plemników jest jednak mocno kontrowersyjny, a na dodatek nie ma pewności, czy tak otrzymane męskie komórki rozrodcze były w pełni dojrzałe i zdolne do zapłodnienia.

Najnowsze doniesienie urologów z Wydziału Medycznego Uniwersytetu w Jokohamie wydaje się być prawdziwym przełomem. Po produkcji plemników Japończycy wykorzystali kilkumilimetrowe wycinki mysich jąder. Fragmenty tkanek poddali specjalnej obróbce i umieścili w reaktorach zapewniających stałą temperaturę, natlenienie oraz dopływ odpowiednich substancji odżywczych i czynników wzrostu. Po 60 dniach naukowcy potwierdzili uformowanie się męskich komórek rozrodczych. Otrzymane w laboratorium plemniki okazały się zdolne do zapłodnienia. Wstrzyknięcie ich do jajowodów samic myszy poskutkowało narodzinami zdrowego, i co ważne płodnego, mysiego potomstwa.

Dalsze testy dotyczyły możliwości zamrażania i przechowywania sztucznie otrzymanych plemników lub tkanki jąder. Celem tych eksperymentów jest bowiem opracowanie metody leczenia męskiej bezpłodności, którą można by wykorzystać także u mężczyzn, którzy w dzieciństwie chorowali na nowotwory i byli poddani chemioterapii, w wyniku czego utracili zdolności reprodukcyjne.

Warto dodać, że u mężczyzn przyczyną niepłodności są zwykle uszkodzenia jąder oraz zaburzenia związane z jakością plemników. Uszkodzenie jąder może być mechaniczne lub może zostać spowodowane przez choroby, np. świnkę, chlamydię, rzeżączkę . Niepłodność mężczyzny może też wynikać ze skręcenia jąder, żylaków powrózka nasiennego, wodniaków jąder, nieprawidłowego położenia jąder lub nieprawidłowej budowy prącia. Za nieprawidłową jakość plemników odpowiada z kolei tryb życia: negatywnie wpływa nadużywanie alkoholu, stosowanie narkotyków (kokainy, morfiny, marihuany) i niektórych leków (chininy, estrogenów, kortykosteroidów, neuroleptyków i antydepresantów), noszenie obcisłych ubrań z tworzyw sztucznych (które podnoszą temperaturę jąder) oraz wiek powyżej 40 lat. Czynnikiem ryzyka są też choroby ogólne (zwłaszcza cukrzyca, zapalenie nerek, gruźlica, choroby trzustki i wątroby) oraz nieprawidłowe funkcjonowanie przysadki mózgowej, tarczycy czy kory nadnerczy.
Badania związane z diagnozą przyczyn niepłodności leżących po stronie mężczyzny są dużo prostsze i ta ńsze niż w przypadku kobiety. Nie należy więc z nimi zwlekać. Podstawowym badaniem (poza oceną prawidłowości budowy narządów płciowych) jest oczywiście badanie nasienia. Pobiera się je w wyniku masturbacji, minimum po 3 dniach wstrzemięźliwości seksualnej. Prawidłowy ejakulat ma objętość od 2 do 5 ml, na każdy ml przypada od 20 do 300 milionów plemników, z czego przynajmniej 30% ma prawidłową budowę, a przynajmniej 40% wykazuje prawidłową ruchliwość , tj. ich średnia prędkość wynosi nie mniej niż 25 l’m/s. Jeżeli wynik badania nie jest zadowalający, trzeba je powtórzyć po ok. 2-3 miesiącach, a w przypadku kolejnego nieprawidłowego wyniku należy podjąć dalsze czynności diagnostyczne. Podczas badania spermy zdiagnozować można również różne stany zapalne męskich narządów rozrodczych, które także mogą obniżać jego płodność. Aby mogło dojść do sztucznego zapłodnienia w jednym ml nasienia powinno znaleźć się minimum 10 mln plemników. Jeżeli jest ich mniej, mężczyzna jest właściwie bezpłodny.