Bakłażan należy do rodziny psiankowatych i jest krewnym ziemniaka, pomidora, papryki, a także, co jest ciekawostką, tytoniu. Nie jest warzywem, ale owocem, a właściwie jagodą. Choć dostępny jest przez cały rok, najlepszy jest w okresie naturalnych zbiorów, czyli od czerwca do września.
Kilka informacji
Jako pierwsi bakłażan zaczęli uprawiać Włosi i – licząc od połowy XVI wieku – ich zasługi w popularyzacji warzywa są nieocenione. Dziś trudno wyobrazić sobie kuchnię śródziemnomorską bez bakłażana. Nie byłoby wspaniałego gulaszu prowansalskiego ratatouille czy greckiej zapiekanki moussaka. Arabowie zostaliby pozbawieni głównego składnika wielu swoich aromatycznych sosów i dipów, nie wspominając o wegetarianach, którym grillowany bakłażan może zastępować nawet mięso. Na szczęście współcześnie owalne, fioletowe, żółtozielone lub białe owoce bakłażana znajdują się na półkach wszystkich supermarketów.
Poza walorami smakowymi bakłażan ma również sporo zalet zdrowotnych. Świeży owoc zawiera około 90% wody, niewiele białka, tłuszczu i tylko 2 % cukrów. Zawiera za to dużą ilość potasu, fosforu, żelaza i wapnia oraz witaminę A, C i witaminy z grupy B. Niestety jego niskokaloryczność (100 g owocu dostarcza zaledwie 28 kalorii) nie czyni go wartościowym składnikiem diet ze względu na jego ciężkostrawność. Bakłażan ma także właściwości odtruwające, dlatego często jest zalecany podczas diety po kuracji antybiotykowej. Stanowi także idealny składnik diety cukrzyków. Bakłażany obniżają poziom cholesterolu we krwi i dodatkowo wspomagają przemianę materii. Poza tym mają właściwości wykrztuśne, dobrze działają na układ kostny i moczowy. Sok z bakłażanów zapobiega miażdżycy tętnic, zawałowi serca i jest pomocny w leczeniu dolegliwości wątrobowych.
Jak kupować i przechowywać?
Jeśli nabywamy bakłażany w sklepie, to należy wybierać te, które nie mają żadnych plam czy przebarwień i które poddają się naciskowi. Uwaga: bakłażany muszą być dojrzałe! Niedojrzałe zawierają solaninę i są trujące, dlatego najlepiej zawsze sprawdzić czy miąższ lekko ugina się pod naporem palca. Bakłażany przechowuje się nie dłużej niż 2-3 dni, najlepiej owinięte w folie. Najlepsze będą młode, małe bakłażany, w których nie czuć jeszcze goryczy. Zanim wykorzystamy bakłażana do potrawy, najpierw myjemy go i usuwamy listki kwiatu wraz z jego nasadą. Nie obieramy go, gdyż owoc utraciłby wiele wartości odżywczych. Posypujemy go solą i skrapiamy sokiem z cytryny, żeby pozbyć się ewentualnej goryczki miąższu. Warto pamiętać, że bakłażan nie należy do warzyw szczególnie aromatycznych i że warto łączyć go z innymi warzywami.
Bakłażany doskonale smakują panierowane, smażone lub duszone z dodatkiem czosnku i cebuli. Ostatnio robią karierę przyrządzane na grillu, zarówno jako przystawka lub dodatek, jak i danie główne. Można je także zapiekać i faszerować. Z ugotowanych sporządza się natomiast doskonałe pasty. Jeśli zamierzamy smażyć bakłażana, dobrze jest go wcześniej posolić, nie dla zabicia goryczki, ale dla zmniejszenia jego właściwości chłonnych. W przeciwnym razie wessie oliwę jak gąbka.
Roladki bakłażanowe
Składniki:
– 2 duże bakłażany
– 6 łyżek oliwy z oliwek
– masło
– 120 g cebuli
– 1 duży ząbek czosnku – 100 g ugotowanego ryżu
– 200 g papryki
– 300 g pomidorów
– 70 g sera kefalotyri, pecorino lub fety
– 2 łyżki posiekanej pietruszki natki
– sól i ostry pieprz lub chilli w proszku
Przygotowanie:
Bakłażany pokroić wzdłuż na paski ok. 1 cm grubości i ułożyć w naczyniu z osoloną wodą. Cebulę i czosnek posiekać drobno i zeszklić na oleju. Dodać pokrojoną drobno paprykę, pieprz lub chilli i smażyć około 5 min. Dodać połowę pomidorów i łyżkę pietruszki natki. Ostudzić po czym wymieszać z ryżem i serem i doprawić do smaku. Bakłażany osuszyć na ręczniku papierowym (zostawić około pół szklanki osolonej wody), rozgrzać oliwę i smażyć z obu stron aż plastry się zarumienią. Naczynie żaroodporne wysmarować masłem. Na każdy plaster bakłażana nakładać nadzienie i zwijać w roladki. Ułożyć je w naczyniu, na wierzch wyłożyć pozostałą część pomidorów i plasterki masła oraz wlać osoloną wodę, tak by mniej więcej zakrywała roladki do połowy. Naczynie owinąć szczelnie folią aluminiową i zapiekać w temperaturze 180 stopni około 20-25 min. Podawać gorące z chlebem i sosem tzatziki. /www.everycakeyoubake.blogspot.com/
Bakłażan zapiekany z pomidorami
Składniki:
– 2 duże bakłażany
– 1/4 szklanki oliwy z oliwek
– 2 duże cebule
– 1 łyżeczka kuminu
– 1 szklanka białego wina – ok. 500 g pomidorów z puszki
– 2 ząbki czosnku
– 2 czerwone chilli (lub łyżeczka chili w proszku)
– 1/2 szklanki rodzynek
– garść posiekanej świeżej kolendry lub natki pietruszki
Przygotowanie:
Umyte bakłażany pokroić w poprzek na krążki o grubości ok. 2 cm. Grubo posolić każdy plaster i odstawić na 20 min. W garnku rozgrzać 2 łyżki oliwy. Dodać posiekane cebule i smażyć na średnim ogniu, aż będą miękkie. Dodać kumin i smażyć mieszając 1 min. Dodać rozgniecione pomidory, wlać wino, zagotować i gotować na małym ogniu 10 min. Dodać rozgnieciony czosnek, chilli i rodzynki. Gotować 5 min., po czym zdjąć z ognia. Doprawić do smaku solą i pieprzem. Plastry bakłażana opłukać z soku i soli i osuszyć papierowym ręcznikiem. Na dużej patelni rozgrzać resztę oliwy i smażyć plastry bakłażana z obu stron na złoto (ok. 3-4 min). Najlepiej sprawdza się do tego patelnia grillowa – wtedy grillujemy plastry bakłażana bez tłuszczu. W żaroodpornym naczyniu układać warstwy bakłażana i pomidorów, posypując posiekaną natką lub kolendrą. Zakończyć warstwą bakłażanów. Piec 30 min. w piekarniku nagrzanym do 210 stopni.
– kilka gałązek drobnej bazylii Przygotowanie: W rondlu rozgrzać oliwę (jedną łyżkę), dodać czosnek i płatki chilli, zrumienić. Dodać pomidory z puszki, gotować na małym ogniu przez 15 min., aż sos zgęstnieje. Pod koniec gotowania doprawić do smaku solą i pieprzem. Bakłażana pokroić na cienkie plastry (ok. 3-4 mm), posmarować pozostałą oliwą z obu stron, delikatnie posolić i zgrillować z obu stron. W misce połączyć ricottę z 4 łyżkami parmezanu, dodać posiekaną bazylię, wymieszać. Doprawić do smaku solą i pieprzem, ponownie wymieszać. Na każdy plasterek zgrillowanego bakłażana nakładać po 2 łyżeczki przygotowanej pasty serowej, zrolować. Podawać polane sosem pomidorowym, oprószone startym parmezanem i udekorowane gałązka i bazylii oraz różowym pieprzem. /www.lubietogotowanie.blogspot.com/
Roladki wegetariańskie
Składniki:
– 1 większy bakłażan o ładnym kształcie
– 4 marchewki
– 2 ząbki czosnku
– olej
– majonez
– sól
– kolendra
– 3 średniej wielkości cebule
– szczypiorek
Przygotowanie:
Umytego bakłażana pokroić wzdłuż na cienkie plasterki. Kolejno każdy pasek posolić z każdej strony i pozostawić na 40 min. Po tym czasie odcisnąć bakłażany i obsmażyć z każdej strony. Następnie odsączyć plastry na bibule. Zetrzeć na grubej tarce marchew, oraz drobno posiekać cebulę. Następnie podsmażyć cebulę oraz marchew posolić do smaku, dodać kolendrę oraz zmiażdżony czosnek. Całość dokładnie wymieszać. Plastry bakłażana posmarować majonezem i nakładać farsz, całość zwinąć w rulon i związać szczypiorkiem. Wstawić roladki na 15 min. do lodówki.
Roladki z grillowanych bakłażanów
Składniki:
– 3 średniej wielkości bakłażany
– 250 g sera mozzarella
– oliwa z oliwek
– ząbek czosnku
– sól, pieprz
– mieszanka ziół do potraw z grilla
– kilka listków bazylii Przygotowanie:
Bakłażany pokroić wzdłuż na cienkie (ok. 0,5 cm) kawałki. Każdy posolić, posmarować oliwą wymieszaną z przeciśniętym przez praskę czosnkiem oraz ziołami. Grillować z obu stron. Mozzarellę pokroić w słupki – musi być ich tyle, co plastrów bakłażana. Każdy kawałek mozzarelli zawijać w plaster bakłażana i spinać wykałaczkami. Udekorować listakami bazylii. Podawać z ryżem na sypko bądź smażonymi ziemniakami.
Roladki ze szpinakiem i mozarellą
Składniki: – 1 duży bakłażan
– 1/2 szklanki mąki
– 30 dag tartego parmezanu
– 6 jajek
– 30 dag mrożonego szpinaku
– 20 dag świeżej mozzarelli
– 10 dag suszonych pomidorów w oleju
– 2 ząbki czosnku – sól
– pieprz
– gałka muszkatołowa
Sos pomidorowy:
– 2 cebule
– 2 ząbki czosnku
– 2 łyżki oliwy z oliwek
– 2 puszki obranych pomidorów
– 2 łyżki pasty pomidorowej
– 1 łyżka cukru
– sól i pieprz do smaku Przygotowanie: Pociąć bakłażana wzdłuż na plasterki, obtoczyć w mące. Wymieszać jajka i parmezan, plastry bakłażana polać mieszaniną i piec na grillu wyłożonym folią z obu stron przez około 3 min. Wyłożyć na ręczniki papierowe. Posiekać szpinak i mozzarellę. Wymieszać z suszonymi pomidorami i czosnkiem. Dodać sól, pieprz i gałkę muszkatołową do smaku. Napełniać plastry bakłażana i zawijać w rolki spinając wykałaczką. Położyć na grillu i piec ok. 10 min. Sos pomidorowy: Posiekać cebulę i czosnek. Usmażyć w oliwie z oliwek. Pomidory pokroić i dodać do cebuli i czosnku, wymieszać. Dusić sos, około 10 min. Dodać koncentrat pomidorowy, sól, pieprz i cukier. Położyć roladki na talerzu, udekorować świeżą bazylią. Podawać z sosem.
Musaka
Składniki:
– 500 g mielonego mięsa
– 2 bakłażany
– 2 cebule
– 12 czarnych oliwek
– 4 łyżki oleju – 1 szklanka soku pomidorowego
– 2 szklanki mleka
– 3 jajka
– 3 łyżki startego żółtego sera
– 3 ząbki czosnku
– 2 łyżki koncentratu pomidorowego
– gałka muszkatołowa
– sól
– pieprz Przygotowanie: Cebulę obrać i posiekać. Zrumienić na 2 łyżkach oleju, dodać mięso. Smażyć kilka minut, wlać sok. Dusić pod przykryciem 15 min. Dodać koncentrat, wymieszać. Doprawić zmiażdżonym czosnkiem, solą oraz pieprzem. Oliwki pokroić w krążki i dodać do mięsa. Bakłażany umyć, pokroić w pastrym, oczyścić, posolić i odstawić na 15 min. Żaroodporne naczynie wysmarować tłuszczem. Układać w nim mięso, potem bakłażany. Mleko roztrzepać z jajkami i serem. Zalać mięso z bakłażanami. Posypać solą i gałką muszkatołową. Piec w 200 st. przez 30 min.
Ratatouille z bakłażanem
Składniki:
– 1 bakłażan
– 1 cukinia (jeśli są bardzo małe to dwie)
– 3-4 pomidory
– 2 papryki
– 2 cebule
– czosnek (kilka ząbków)
– oliwa
– tymianek (2-3 gałązki lub ok. półtorej łyżeczki suszonego)
– sól, pieprz
Przygotowanie:
Bakłażana pokroić w grubą kostkę, wrzucić do durszlaka, zasypać dużą ilością soli, lekko go nią nacierając, tak by dotarła do wszystkich kawałków. Pokroić cebulę w sporą kostkę i podsmażyć w dość dużym garnku na oliwie, gdy się zeszkli dodać do niej pozbawione miąższu i pokrojone w kostkę pomidory oraz posiekany czosnek. Dodać większą szczyptę soli, nieco pieprzu i tymianek. Dusić kilka minut. Garnek z cebulą i pomidorami odstawić na bok. Cukinię i paprykę podsmażyć chwilę na patelni i dorzucić do garnka. Z bakłażanów spłukać dokładnie sól i również przesmażyć. Po wrzuceniu bakłażanów do garnka całość wymieszać i dusić na mniejszym ogniu przez ok. 10-15 min. Smakuje na ciepło i na zimno. /www.zjedz-mnie.pl/
Faszerowane bakłażany z ryżem
Składniki: – 2 kostki rosołowe
– 2 średniej wielkości bakłażany
– 2 łyżki oliwy lub oleju – 1/2 szklanki ryżu
– gałązka oregano lub bazylii
– 2 ząbki czosnku
– 2-3 pomidory
– 1 czerwona cebula
– pieprz Przygotowanie:
Bakłażany umyć. Wydrążyć z nich miąższ, pokroić w kostkę i przesmażyć na łyżce oliwy. Dodać posiekany czosnek. Pomidory umyć, pokroić w kostkę. Zioła posiekać. Ryż ugotować na sypko w wodzie z kostkami rosołowymi. Wymieszać z miąższem bakłażanów, pomidorami, cebulą i ziołami, doprawić pieprzem do smaku. Farszem napełnić wydrążone połówki bakłażanów. Ułożyć je w natłuszczonej formie, skropić oliwą, przykryć folią aluminiową. Piec w 190 stopniach ok. 30 min. (aż bakłażany będą miękkie).
Bakłażan po chińsku
Składniki: – 2 długie fioletowe bakłażany pokrojone w kostkę
– 1,5 łyżki sosu sojowego
– 1 łyżka czerwonego octu winnego
– 1 łyżka cukru
– 1 zielona papryczka chili drobno posiekana
– 1 łyżeczka mąki ziemniaczanej
– 1/2 łyżeczki (lub do smaku) oleju chili
– 2 łyżeczki soli
– 2 łyżki oleju roślinnego Przygotowanie:
Włożyć kostki bakłażana do dużej miski i posypać solą. Napełnić miskę wodą tak, by pokryła warzywo i pozostawić na 30 min. Dobrze spłukać i osuszyć na ręczniku papierowym. W małej misce wymieszać sos sojowy z octem winnym, cukrem, papryczką chili, mąką ziemniaczaną i olejem z chili. Odstawić. W dużej patelni lub w woku rozgrzać olej roślinny na średnim ogniu. Smażyć bakłażana, aż będzie miękki i zacznie robić się brązowy, około 5 do 10 min. Wlać sos i gotować mieszając, aż sos zgęstnieje i bakłażan równomiernie się nim pokryje. Podawać natychmiast.
Bakłażan faszerowany
Składniki: – 2 bakłażany
– 1 cukinia
– 1 średnia cebula
– 3 ząbki czosnku – 2 średnie pomidory lub 5 małych
– 500 g mielonej wołowiny
– oliwa z oliwek
– 1 kulka sera mozzarella
– 125 ml wytrawnego wina
– kubek esencjonalnego rosołu
– pęczek świeżej bazylii
– sól, pieprz, oregano do smaku
– 2 łyżki koncentratu pomidorowego Przygotowanie: W dużym rondlu rozgrzać oliwę, podsmażyć posiekaną cebulę pod koniec na krótko dodając czosnek. Wrzucić wołowinę i smażyć aż zbrązowieje. Kiedy cały płyn wyparuje a mięso stanie się chrupkie wlać wino i odparować mieszając. Pomidorki sparzyć wrzątkiem, obrać, rozdrobnić, dodać do sosu wraz z pokrojoną cukinią, listkami bazylii i innymi przyprawami. Zalać bulionem i dusić na małym ogniu pod przykryciem około 30 min. W międzyczasie przepołowić bakłażany, łyżką wydrążyć środki zostawiając skórkę grubości około 4 mm (pestki wyrzucić a pozostały farsz posiekać i dodać do mięsa). Gdy mięso będzie miękkie zwiększyć ogień odparować resztę płynu, dodać koncentrat i wymieszać by powstał gęsty farsz. Napełnić nim wydrążone bakłażany. Na wierzchu każdego ułożyć porwane kawałki mozzarelli. Wstawić do piekarnika nagrzanego do temperatury 180oC na 20 -30 min. /www.feeria.blox.pl/
Caponata – gulasz z bakłażana
Składniki: – 2 jędrne bakłażany
– 1 posiekana cebula
– 3 ząbki czosnku pokrojone w drobne plasterki
– oliwa z oliwek
– garść listków oregano lub łyżeczka suszonego oregano – sól, pieprz
– 2 łyżki kaparów z zalewy, odsączonych i osuszonych
– garść zielonych oliwek bez pestek
– natka pietruszki
– 2- łyżki octu ziołowego lub balsamicznego
– 5 dojrzałych pomidorów
– garść zrumienionych płatków migdałów Przygotowanie:
Bakłażana grubo pokroić, posolić, podsmażyć wraz z oregano na solidnej porcji oliwy; potrząsając, aż nabierze rumianego koloru. Dodać posiekaną cebulę i czosnek, przemieszać. Gdy cebula się zeszkli wrzucić natkę pietruszki, kapary i oliwki zalać octem. Pomidory pokroić na spore kawałki dodać do potrawy gdy cały ocet odparuje, zmniejszyć ogień, nakryć i dusić około 10 minut. Przed podaniem posypać pieprzem, ewentualnie posolić, posypać migdałami. /www.feeria.blox.pl/