KTO KOCHA, TEN ROZMAWIA…
Ku odpowiedzialnemu życiu seksualnemu
Miłość to trudne do zdefiniowania uczucie. Jednak cokolwiek subiektywnie znaczy, badania CBOS1 pokazują, że dla młodzieży jest najważniejsza, a dla Polaków w ogóle bardzo ważna. Ważniejsze od miłości jest tylko zdrowie, bezpieczeństwo i rodzina. O miłości nie jest jednak łatwo rozmawiać. Wyzwanie przyjęły matka i córka.
10 września na polski rynek wydawniczy weszła nowa książka. „Kochaj i rozmawiaj” to zapis rozmów Pauliny Młynarskiej i Alicji Nauman o odpowiedzialnym życiu seksualnym. Czytelnik znajdzie w niej praktyczne kompendium wiedzy przydatne zarówno rodzicom, jak i młodzieży. Padają w niej pytania, niekiedy zaskakujące, a czasami trudne, m.in. o pierwszy raz, antykoncepcję, ciążę i macierzyństwo.
„Gdyby tak wyglądały rozmowy rodziców z dziećmi na TE tematy, polska rzeczywistość byłaby zupełnie inna. Może młodzież nie czerpałaby wiedzy ze stron pornograficznych w Internecie. Trzeba mieć odwagę, żeby tak otwarcie rozmawiać. Trzeba też dużo miłości i zaufania. Polecam tę rozmowę o miłości, seksie, prokreacji, odpowiedzialności. W niej nie ma pytań bez odpowiedzi. Pomoże Wam w Waszych rozmowach intymnych…”
Dorota Wellman
Książka „Kochaj i rozmawiaj” w pigułce
„Kochaj i rozmawiaj” to poradnik, który powstał na kanwie rozmów matki z córką. Kobiety: młoda, 21-letnia i dojrzała, 43-letnia mówią w nim o miłości, bliskości i szacunku, o odpowiedzialności ale też o znaczeniu dialogu w relacjach między rodzicami i młodzieżą. Opowiadają o swoich doświadczeniach, wspólnie wspominają jak na przestrzeni lat zmieniły się zasób wiedzy i dostępność do edukacji seksualnej. Pokonują barierę wstydu. Zwracają uwagę na rolę antykoncepcji w kształtowaniu postaw świadomego rodzicielstwa. Zadają pytania i szukają odpowiedzi na wiele tematów tabu związanych z seksualnością człowieka.
Dialog pokoleniowy wzbogacony został o przeprowadzone przez autorki wywiady z trójką ekspertów: prof. dr hab. n. med. Violettą Skrzypulec-Plintą (ginekolog, położnik, endokrynolog, seksuolog), dr. n. med. Grzegorzem Południewskim (ginekolog-położnik) i Aleksandrą Jodko-Modlińską (psycholog-seksuolog). Specjaliści odpowiadają na pytania i rozwiewają wątpliwości z obszaru ginekologii, seksuologii i psychologii.
Elementem książki są także dwie sekcje poradnikowe: prawna i dialogu. Mały poradnik prawny, pod redakcją Marty Krawczyńskiej, radcy prawnego z Centrum Praw Kobiet, przybliża najważniejsza przepisy Kodeksu karnego oraz Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Aleksandra Jodko-Modlińska, psycholog-seksuolog ze Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej opracowała Mały poradnik dialogu, który pomoże pomóc rodzicom i ich dzieciom rozpocząć i przeprowadzić wartościowe rozmowy o seksualności.
Dialog pokoleniowy
Paulina Młynarska i Alicja Nauman w rozmowach z ekspertami kładą szczególny nacisk na znaczenie rzetelnej edukacji seksualnej. Najlepiej takiej, która rozpoczyna się w domu rodzinnym, w oparciu o porozumienie i dialog, uwzględniający zarówno perspektywę rodziców, jak i ich dzieci. Jak wyjaśnia prof. dr hab. n. med. Violetta Skrzypulec-Plinta, cały rozwój psychoseksualny człowieka jest przygotowaniem do późniejszego życia seksualnego. W kolejnych okresach przyswajamy różne informacje na temat funkcjonowania naszego ciała. Jeżeli w domu rodzinnym spotkamy się z wypieraniem tematu seksualności, zakłamaniem, brakiem akceptacji dla ludzkiego ciała – może się to odbić na naszym późniejszym życiu płciowym – wyjaśnia prof. Skrzypulec-Plinta (ginekolog, położnik, endokrynolog, seksuolog).
Aleksandra Jodko-Modlińska, psycholog-seksuolog z SWPS, zwraca natomiast uwagę, że dorośli nie rozmawiają z dziećmi o seksie, bo niewielu z nich prowadziło dobre rozmowy o seksualności ze swoimi rodzicami i dlatego, że szczere rozmowy o płci i seksie wymagają dużej bliskości emocjonalnej, pewnej intymności. Wielu dorosłych nie potrafi zbudować takiej relacji z dorastającym młodym człowiekiem – dodaje. Tymczasem dzieci nie znają uczucia wstydu. Właściwie to dopiero my, dorośli je tego uczymy czerwieniąc się, gdy słyszymy trudne pytania i unikając odpowiedzi.
Inicjacja i antykoncepcja a świadome rodzicielstwo
Dla większości nastolatek zapobieganie ciąży to podstawa bezpiecznego seksu zarówno pod względem emocjonalnym, jak i zdrowotnym. Aleksandra Jodko-Modlińska przywołuje wyniki badań psychologów dociekających, co powoduje, że człowiek jest zadowolony z jakości swojego życia seksualnego. Pokazują one, że jednym z głównych powodów pojawiania się problemów i dysfunkcji seksualnych kobiet jest lęk. Obawy o ewentualną ciążę lub choroby mają bardzo negatywny wpływ na seksualność – mówi. W przypadku młodych kobiet poczucie bezpieczeństwa wynikające ze stosowania antykoncepcji hormonalnej w połączeniu z prezerwatywą i świadomość możliwości skorzystania z antykoncepcji awaryjnej zwiększają komfort psychiczny bardzo potrzebny przy pierwszych kontaktach seksualnych – wyjaśnia Aleksandra Jodko-Modlińska.
Kobieta naprawdę gotowa, aby zostać matką to, według ginekologa-położnika dr. Grzegorza Południewskiego, osoba świadoma tego, jak ogromnym obciążeniem dla organizmu jest ciąża i decydująca się na ten krok z całym bagażem wiedzy. Antykoncepcja to ważny element dbania o zdrowie seksualne, fizyczne i psychiczne. Pomaga w osiąganiu postawy odpowiedzialnego rodzicielstwa. Dlatego partnerzy seksualni powinni dbać o odpowiednie metody antykoncepcyjne aż do momentu podjęcia świadomej decyzji związanej z poczęciem potomka. Dr Południewski doradza, by w sytuacji, gdy doszło do stosunku bez zabezpieczenia, możliwie jak najszybciej zgłosić się do lekarza. W sytuacjach awaryjnych (po niezabezpieczonym stosunku lub w przypadku niepowodzenia zastosowanej metody antykoncepcyjnej) istnieje możliwość zastosowania antykoncepcji awaryjnej (inaczej nazywanej pigułką „po” lub antykoncepcją postkoitalną). Zastosowana w odpowiednim czasie, dzięki mechanizmowi opóźniającemu lub hamującemu owulację, daje możliwość zapobieżenia nieplanowanej ciąży.
Wymarzona edukacja seksualna?
Raport Kancelarii Prezesa Rady Ministrów „Młodzi 2011”3 pokazuje, że dziś reprezentanci najmłodszego pokolenia wchodząc w tak ważny obszar doświadczeń życiowych, jak inicjacja seksualna, są społecznie i emocjonalnie niedojrzali4. Według raportu, w Polsce doświadczenie takie ma za sobą co dziesiąta dziewczyna i co piąty chłopak w wieku 15 lat. Średni wiek rozpoczęcia życia seksualnego wynosi ok. 18 lat. Przekazywanie rzetelnej wiedzy jest bardzo istotne właśnie teraz, gdy dostęp do wiedzy jest za sprawą Internetu tak łatwy, a młodzi ludzie są paradoksalnie bardzo zagubieni w gąszczu niepotwierdzonych informacji.
Książka elementem kampanii społecznej
Książka „Kochaj i rozmawiaj” powstała w ramach drugiej edycji kampanii społecznej „Nie jestem gotowa, aby zostać mamą, jeszcze nie teraz”. Celem projektu jest podniesienie świadomości młodzieży w zakresie seksualności człowieka, z uwzględnieniem roli antykoncepcji w świadomym planowaniu życia. Edycja 2013 podnosi znaczenie dialogu i relacji w kształtowaniu dojrzałych
i odpowiedzialnych zachowań seksualnych.
Partnerami kampanii w 2013 roku oraz towarzyszącej jej publikacji są Towarzystwo Rozwoju Rodziny i Fundacja MaMa. Dochód ze sprzedaży książki zostanie przeznaczony na rozwijanie celów statutowych organizacji partnerskich.
Książkę kupić można na stronie www.kochajirozmawiaj.pl oraz w siedzibie Fundacji MaMa.
„Kochaj i rozmawiaj” – wstęp Paulina Młynarska
Kiedy we Francji ponownie wprowadzono do sklepów mleko w szklanych butelkach, pojawiła się w telewizji taka oto reklama: mały chłopczyk ogląda przy kuchennym stole butelkę pełną białego płynu i woła do czytającego gazetę ojca: „Tato! Co to za butelka?”. Brak odpowiedzi.
„No co to za butelka, tatoooooo?!”. Dalej cisza. Aż wreszcie mały wypala: „Tato, skąd się biorą dzieci?”. I tu następuje… wyczerpująca odpowiedź dotycząca korzyści z używania szklanych opakowań, ekologii i wykorzystania surowców wtórnych. Specjaliści od reklamy bazują na naszych nawykach i doskonale potrafią je przyuważyć, a nawyk unikania odpowiedzi na tzw. trudne pytania jest bardzo silny. Zadziwiająco! Zwłaszcza że w dobie wszechobecnego Internetu jeśli nie my – rodzice zechcemy rozmawiać z dziećmi o tym, skąd one wzięły się na świecie, zostaniemy wyręczeni w sposób, którego chyba nikt rozsądny sobie nie życzy.
Bez komentarza z naszej strony dzieci, a potem nastolatki zostaną narażone na wulgarny, często sprzeczny z rzeczywistością i faktami naukowymi przekaz, który może nieźle namieszać im w głowach i w życiu. Ktoś powie: od tego jest szkoła! Nic bardziej mylnego! Jasne, zdarzają się mądrzy wychowawcy zapraszający do szkół kompetentnych edukatorów, ale to niestety w Polsce wciąż tylko margines.
Jako dziennikarka od wielu już lat rozmawiam w programach telewizyjnych z kobietami różnych pokoleń o ich życiowych problemach i nie mam wątpliwości, że wielu ludzkich dramatów udałoby się uniknąć, gdyby ktoś kiedyś zechciał z nimi szczerze porozmawiać o tym, jak być świadomą.
Jak się zabezpieczyć przed nieplanowaną ciążą i chorobami, jak dobierać partnerów, dbać o zdrowie i nade wszystko nauczyć się mówić magiczne, często ratujące życie słowo „nie”. Zbyt często kobiety tracą kontrolę nad swoim życiem. Zbyt często muszą podejmować ciężar odpowiedzialności za nowe życie, zanim jeszcze zapanują nad własnym. Zbyt często zostają zupełnie same w obliczu trudności.
Mnie także przypadła w życiu rola samotnej matki. Na własnej skórze poznałam trud godzenia pracy zarobkowej z opieką nad dzieckiem, samotność i ogromne zmęczenie temu towarzyszące. Czy gdyby nie zabrakło w moim życiu ważnych rozmów na TE tematy, byłoby mi lżej? Prawdopodobnie tak, chociaż nigdy nie żałowałam, że mam córkę. Chciałabym jednak, by ona nie musiała powielać tak trudnego życiowego scenariusza i świadomie wybrała, kiedy i z kim chce wychować dziecko. Dlatego już od najmłodszych lat dużo z nią rozmawiałam. Postanowiłam, że między nami nigdy nie będzie tematów tabu i że to ode mnie – swojej matki, dowie się wszystkiego, co jest związane z seksualnością. Na różnych poziomach jej rozwoju rozmowy te dotyczyły rozmaitych rzeczy.
Na początku były proste pytania o to, skąd się biorą dzieci, z czasem pojawił się temat seksualności jako takiej, różnic w budowie anatomicznej kobiety i mężczyzny, a także antykoncepcji. Starałam się odpowiadać rzetelnie, niczego nie ukrywając, ale i nie wybiegając przed orkiestrę. Na każdym etapie podkreślałam, jak ważna jest odpowiedzialność za własną osobę i za innych. Czy te rozmowy były trudne? Bynajmniej! Były fascynujące. Czasem zabawne, zawsze bardzo szczere. Budowały zaufanie, dawały nam obu poczucie bezpieczeństwa. Nie ma wszak lepszego sposobu na spokojną głowę matki niż pewność, że dało się dziecku maksimum wiedzy, a także umiejętności, by umiało samo o siebie zadbać. Głęboko wierzę, że wiedza i świadomość są kluczami do bezpieczeństwa!
Pamiętam, jak w jednym z moich programów w telewizji pojawiły się bardzo młode dziewczyny, trzynastolatki i czternastolatki, których głównym zajęciem było imprezowanie i podrywanie chłopaków. Jedna z nich nie umiała nawet powiedzieć, ilu już miała partnerów. Czasem bywała tak pijana, że nie pamiętała, z kim uprawiała seks. Zapytana o antykoncepcję i ryzyko zarażenia się chorobą przenoszoną drogą płciową, zrobiła wielkie oczy. Nawet się nad tym nie zastanawiała!
Jej matka też nie. Niestety. Takich przykładów można mnożyć wiele, choć kwestia bezpiecznego i odpowiedzialnego podejścia do własnej seksualności wcale nie musi pojawiać się tylko w kontekście tak ekstremalnych zachowań. Każdy, kto podejmuje życie seksualne, powinien wiedzieć, jakie są tego konsekwencje, i znać sposób na to, jak ich uniknąć. Mamy dwudziesty pierwszy wiek. Pigułka antykoncepcyjna ma ponad pięćdziesiąt lat! Od trzydziestu lat ludzkość zmaga się z epidemią HIV. Prezerwatywę można kupić w każdym kiosku i na stacji benzynowej. Reklama, media i prasa ociekają seksem. Chyba już czas, by przestać się czerwienić i zacząć poważnie rozmawiać z własnymi dziećmi na te tematy.
Mam nadzieję, że książka, którą oddajemy w ręce czytelnika, stanie się punktem wyjścia do ważnych międzypokoleniowych rozmów o seksie.
Pierwsza jej część jest zapisem mojej rozmowy z Alicją, moją dwudziestoletnią córką. Wspominamy własne doświadczenia, trochę żartujemy, a przede wszystkim dzielimy się tym, co udało nam się przez lata wypracować – umiejętnością rozmawiania ze sobą na każdy temat bez fałszywego wstydu i owijania w bawełnę ważnych spraw.
Druga część obejmuje spotkania z wybitnymi lekarzami: panią profesor Violettą Skrzypulec-Plintą, która jest ginekolożką, endokrynolożką i seksuolożką, oraz doktorem Grzegorzem Południewskim, ginekologiem-położnikiem, który od lat daje się poznać jako przyjaciel kobiet w swoich wystąpieniach w mediach, a także w pracy w Towarzystwie Rozwoju Rodziny. Z rozmów tych dowiecie się wszystkiego, co trzeba wiedzieć o nowoczesnej antykoncepcji, sposobach jej dobierania i ryzyku, jakie niesie za sobą brak myślenia o konsekwencjach w życiu seksualnym. Nie obawiajcie się jednak, nikt nie będzie nikogo niczym straszył! Przeciwnie – tak wspierających i naładowanych rzetelną wiedzą spotkań z lekarzami życzyłabym wszystkim kobietom! Tym dopiero wchodzącym w życie jak Alicja i tym, które jak ja mają już lata szumnej i chmurnej młodości za sobą. Zresztą czterdziestolatki również zaliczają czasem wpadkę. Dla wielu z nich te rozmowy mogą być ważną powtórką z wiedzy o świadomym seksie!
Nie zabrakło też spotkania z psychoseksuolożką – Aleksandrą Jodko-Modlińską z SWPS, która przystępnie i kompetentnie opowiedziała o tym, jak pokonywać trudności w dialogu między pokoleniami. Ona także jest autorką praktycznego poradnika, który znajdziecie na końcu tej publikacji.
Pozostaje mi życzyć fantastycznych, inspirujących rozmów. Trudne pytania? Nie ma takich! Kto kocha, ten rozmawia. „Kochaj i rozmawiaj” to nie tylko słowa składające się na tytuł tej książki, to moje życiowe motto! Rozmowa pomaga żyć, a czasem ratuje życie. Miłego czytania!
Paulina Młynarska
KAMPANIA:
„Nie jestem gotowa, aby zostać mamą, jeszcze nie teraz”.
Celem kampanii jest podniesienie świadomości młodzieży w zakresie seksualności człowieka, z uwzględnieniem roli antykoncepcji w świadomym planowaniu życia.
Edycja 2013 podnosi znaczenie dialogu i relacji w obszarze dojrzałych i odpowiedzialnych zachowań seksualnych.
Zapraszamy na profil kampanii na Facebooku: www.facebook.com/jeszczenieteraz
Więcej informacji związanej z tematyką kampanii na www.wpadka.pl
Inicjator akcji:
Partnerzy:
