Najzdrowsza kawa zbożowa

7 września 2022, dodał: Marta Dasińska

Artykuł zewnętrzny

Chociaż kawa zbożowa nie ma nic wspólnego z prawdziwą kawą i jej aromatycznymi ziarnami, to jednak pod względem popularności i właściwości zdrowotnych może z nią śmiało konkurować. Kawa zbożowa niejedno ma imię i chociaż większości z nas kojarzy się z przedszkolem, to jednak obecnie ma znacznie lepszy smak często wzbogacony witaminami czy mlekiem. Wykazuje też szereg właściwości zdrowotnych, przez co powinna być stałym elementem naszej codziennej diety.

Kawa zbożowa jest jednym z rodzajów napojów bezkofeinowych o smaku zbliżonym do kawy naturalnej. Zawitała do Polski z Prus (pod koniec XVIII wieku) jednak od tego czasu, w kwestii produkcji tego napoju niewiele się zmieniło. Podobnie jak kiedyś wytwarzana jest z palonych ziaren żyta, pszenicy (także pszenicy orkisz z rolnictwa ekologicznego) lub jęczmienia, a niekiedy także z korzenia mniszka, buraka cukrowego lub cykorii.

W niektórych regionach substytuty kawy przygotowuje się z nasion kozieradki lub łubinu. Mniej popularnymi dodatkami są figi albo żołędzie. Pierwsza fabryka kawy zbożowej w Polsce powstała z inicjatywy Ferdynanda Bohma w 1816 roku we Włocławku. Produkowano w niej kawy z prażonego zboża z dodatkiem cykorii. Roślinę tę najpierw sprowadzano z Holandii, niedługo potem rozpoczęto jednak własną uprawę na obrzeżach Włocławka. Początkowo kawa zbożowa była pita jedynie w Wielkopolsce i na Śląsku przez najuboższe warstwy społeczne. Z czasem, zwłaszcza w czasie obu wojen światowych, trafiła na wszystkie stoły. I pozostała na nich do dnia dzisiejszego.

Ten bezkofeinowy napój kawowy ma niezwykle pozytywny wpływ na zdrowie.
Ponieważ jest prażony z ziaren zbóż, zawiera cenny dla organizmu błonnik, białko, węglowodany, a przy tym nie zawiera tłuszczu (niektóre mają jego śladowe ilości, ok. 0,1-0,3 g na 100 g kawy). Zawartość błonnika rozpuszczalnego zmniejsza poziom cholesterolu i glukozy we krwi, wspomaga wydalanie kwasów żółciowych, perystaltykę jelit, chroni przed nowotworami, kamicą, a także zwiększa uczucie sytości. Zawarte w zbożu cukry złożone mają natomiast dobroczynny wpływ na jelita i zwiększają aktywność mikroflory jelitowej. Jest więc „zbożówka” napojem zdrowym i dietetycznym – 100 gram gotowej kawy bez mleka i bez cukru, zawiera od 5 do 50 kalorii.

W kawie zbożowej znaleźć też można witaminy z grupy B, składniki mineralne jak potas, fosfor, magnez, fitoterpeny, fenolokwasy oraz inulinę. Zawarte w niej witaminy z grupy B wspomagają pracę układu nerwowego i odpornościowego, są ważne dla wyglądu skóry i włosów. Dzięki zawartości magnezu, kawa zbożowa może działać kojąco na nerwy, magnez bowiem jest niezbędny do przekazywania impulsów nerwowo-mięśniowych i zwiększa odporność psychiczną na stres. Istotny jest także dla procesów energetycznych, prawidłowej budowy zębów i kości, dla układu odpornościowego, działa również ochronnie na serce. Kolejnym korzystnym czynnikiem kawy zbożowej jest inulina, która także zaliczana jest do błonnika rozpuszczalnego i wykazuje szereg korzystnych funkcji. Jest prebiotykiem, co oznacza, iż jest doskonałą pożywką dla mikroflory jelitowej (Lactobaccillus czy Bifidobacterium), poprawia wchłanianie wapnia, a w technologii żywności jest wykorzystywana jako substytut tłuszczu lub cukru. Warto także wspomnieć, że kawa zbożowa to źródło polifenoli, które działają jako naturalne przeciwutleniacze. Wspomagają zatem neutralizację wolnych rodników, wpływających na procesy starzenia się organizmu czy nowotwory. Rodniki powstają podczas zachodzących w naszym organizmie reakcji utleniania. Chociaż sami potrafimy zwalczyć szkodliwe skutki ich działania, to często proces ich powstawania jest zbyt intensywny. Wpływa na to wiele czynników zewnętrznych (dym tytoniowy, promieniowanie słoneczne, zatrute środowisko). Wtedy musimy sobie pomóc i dostarczyć mechanizmom obronnym narzędzia do walki, czyli zawartych w pożywieniu przeciwutleniaczy.

kawa

Podczas gdy tradycyjna kawa zwiększa ciśnienie krwi i podnosi poziom tłuszczów we krwi, a także powoduje wzmożone wydzielanie insuliny przez trzustkę, co obniża poziom cukru we krwi i zakwasza treść żołądka, kawa zbożowa nie zawierająca kofeiny nie pobudza wydzielania kwasów żołądkowych. Jej składniki wpływają na przyspieszenie przemiany materii oraz ułatwiają trawienie.
Polecana jest więc osobom, które się odchudzają lub mają problemy z żołądkiem oraz ludziom nerwowym, z nadciśnieniem, nadkwasotą, owrzodzeniem przewodu pokarmowego, z niewydolną śledzioną, wątrobą, nerkami i jelitami, a także dzieciom, kobietom w ciąży i kobietom karmiącym piersią. Kawa zbożowa podawana z mlekiem posiada dodatkowe zalety, ponieważ zwiększa przyswajalność białka oraz magnezu przez organizm. Jest też idealnym rozwiązaniem dla ludzi, którzy kochają smak kawy, a muszą zwracać uwagę na własne zdrowie.

kawa z kawiarki

Kawa zbożowa jest aktualnie dostępna na rynku w formie kawy granulowanej, rozpuszczalnej (tzw. instant), w torebkach do zaparzania (tzw. ekspresowa), lub bardziej tradycyjnej – w formie sypkiej do parzenia przez sitko. Można również nabyć wersje zawierające mleko, cukier, wanilię i witaminy (dla dzieci). Można także spotkać różne mieszanki na bazie kawy zbożowej, na przykład z dodatkiem prażonych i zmielonych fig. Najzdrowsza kawa zbożowa to jednak kawa sypka, którą gotujemy (nie instant) kilka minut.
Istnieje także wiele możliwości jej parzenia. Podawać ją można na wiele sposobów, na ciepło oraz na zimno (podaną z kostkami lodu), a także z lodami czy przyprawami jak cynamon, imbir, wanilia, anyż, miód oraz w wersji zimowej, czyli z gorącą czekoladą. Można ją pić z dodatkiem mleka, miodu czy też cukru lub czarną i gorzką. Chociaż dla osób odchudzających się najlepsza jest wersja bez cukru z odrobiną chudego mleka. Smakosze kawy zbożowej dobrze wiedzą, że można z niej wyczarować także niejedno cudo. Dla miłośników deserów atrakcją są sorbety z kawy zbożowej, a dla szukających smakowych przygód – propozycja indiańskiej kawy zbożowej z dodatkiem wysuszonych, uprażonych i ugotowanych ziaren kukurydzy oraz miodu.