Ziołowe leki i przyprawy w doniczkach: z domowej apteczki
Najpopularniejsze zioła, spotykane w naszych polskich ogródkach, wykorzystujemy nie tylko jako lekarstwa. Trudno wyobrazić sobie wiele potraw bez szczypty bazylii, czy majeranku. Zioła uprawiać można w przydomowym ogródku lub pojemnikach na słonecznych tarasach i balkonach, dlatego praktycznie każdy może cieszyć się świeżymi ziołami przez cały rok. Oto kilka najpopularniejszych ziół, które są wręcz niezbędnym dodatkiem w naszej kuchni i apteczce.
Bazylia
Jest rośliną jednoroczną o dużych wymaganiach cieplnych. Charakteryzuje się silnym aromatem i ciemnozielonymi liśćmi. Możemy ją uprawiać z siewu wprost do gruntu lub z rozsady. Musimy jednak pamiętać, że bardzo nie lubi niskich temperatur. Jako przyprawa w kuchni doskonale nadaje się jako dodatek do zup, sałatek warzywnych, ryb, pizzy, dobrze łączy się ze wszystkimi gatunkami mięs. Bazylia posiada także właściwości lecznicze. Można ją stosować jako środek poprawiający trawienie i zapobiegający wzdęciom. Wykorzystuje się ją także jako środek uspokajający.
Majeranek
Roślina jednoroczna, dorastająca do wysokości 30 cm. Zbiór odbywa się na początku kwitnienia i przy słonecznej ciepłej pogodzie. Idealnie komponuje się z potrawami gotowanymi z grochem i białą fasolą. Świetny dodatek do mięs, w szczególności wieprzowiny i baraniny, do farszów mięsnych, pieczonej gęsi, a także innych polskich potraw. W domowej apteczce przyda się jako środek znoszący stany skurczowe żołądka i jelit, pobudza wydzielanie soków trawiennych, zmniejsza nadmierną fermentację w przewodzie pokarmowym. Herbatkę z majeranku stosuje się w leczeniu przeziębień, kaszlu, a w szczególności kataru.
Cząber ogrodowy
Kolejna roślina jednoroczna o silnie rozgałęzionych pędach, drobnych liściach i małych miododajnych kwitach. Cząber uprawiamy wyłącznie z siewu wprost do gruntu. Potrzebuje niewielkich ilości wody. Główny zbiór przeprowadza się przed kwitnieniem, drugi – we wrześniu. W kuchni przyda się jako dodatek do potraw z roślin strączkowych, dodawany jest również do białej i czerwonej kapusty, sałatek z ziemniaków, sprawdza się także jako przyprawa do mięs, wędlin, ryb i drobiu. Właściwości lecznicze: stosowany jako środek pobudzający wydzielanie soków trawiennych, przeciwdziałający nadmiernej fermentacji.
Mięta pieprzowa
Mieta jest jednym z najpopularniejszych ziół w naszym kraju. W uprawie najczęściej spotyka się odmianę pieprzową. Możemy ją hodować na stanowiskach słonecznych i lekko zacienionych. Roślina ta jest bardzo wrażliwa na przesuszenie. Pierwszego zbioru dokonuje się zazwyczaj w drugiej połowie czerwca do początku lipca, przed kwitnieniem. Oprócz wyśmienitej nalewki, miętę wykorzystać można także jako dodatek do sosów miętowych, przyprawiania serów, potraw mięsnych, rybnych, aromatyzowania win, napojów. Drobno pokrojone liście mięty dodawać można do sałatek, mizerii, zupy pomidorowej. Jako środek leczniczy wykorzystywana jest przede wszystkim jako środek wspomagający trawienie. Herbata miętowa ma właściwości chłodzące i słabe przeciwpotne, dlatego jej picie jest wskazane w trakcie upałów.
Lubczyk
Jest rośliną światło- i ciepłolubną. Wymaga obfitego nawożenia organicznego i mineralnego. W pierwszym roku lubczyk wytwarza rozetę liści. W drugim i następnych wybijają wysokie pędy kwiatostanowe. W celu użytkowania liści lubczyk może pozostawać w tym samym miejscu nawet przez kilka lat. W niektórych regionach Polski niedzielny rosół nie może obyć się bez lubczyku. Jest doskonałą przyprawą do zup, sosów, pieczeni i gulaszu. Nadaje potrawom pikantniejszy smak. Jako lek zalecany jest na lekkie zaburzenia czynności nerek, przy kłopotach z trawieniem, wzdęciach, bólach brzucha i niestrawności.
Lawenda
Jest zdecydowanie jedną z najpiękniejszych roślin zielarskich. Jest to wieloletnia krzewinka dorastająca do 60 cm wysokości. Jej kwiaty są najczęściej fioletowe, choć są już odmiany o białych i różowych płatkach. Kwitnienie zaczyna się pod koniec czerwca i trwa do później jesieni. Przyprawa to przede wszystkim liście lawendy. Mają charakterystyczny zapach i lekko gorzkawy smak. Dodaje sie je do pieczonej baraniny, dań z królika, zająca, dziczyzny, niektórych zup, ryb i sałatek. Lawenda poprawia apetyt i przyśpiesza trawienie. Olejki eteryczne wykorzystywane w aromoterpaii mają działanie uspokajające i relaksujące.
Melisa
Kwitnie od lipca do jesieni. Cała roślina charakteryzuje się silnym cytrynowym zapachem. Ma podobne właściwości jak miód i mleczko pszczele. Do suszenia zbieramy ją w czerwcu, drugi raz- w sierpniu. Intensywny cytrynowy aromat rośliny pozwala traktować ją jako namiastkę cytryny i dodawać ją do sałaty, sałatki z pomidorów lub ogórków. Bardzo dobrze komponuje się z różnymi deserami i zupami owocowymi. Chyba każdy z nas zna uspokajające właściowści melisy. Zioła te nie tylko uspokajają nerwy, ale także nasz żołądek, gdy ma problemy trawienne.
Bibliografia: B. Frąszczak, Zioła do kuchni i do apteczki, ,,Tygodnik Rolniczy”, nr 29/2011
