Kiedy noworodek zaczyna wyraźnie widzieć? Jak wspierać jego zmysły?

Kiedy noworodek widzi?

Noworodek widzi od urodzenia, ale są to raczej rozmyte kontury osób i przedmiotów. Najlepiej widzi obiekty, które znajdują się w odległości 20-30 cm od jego twarzy – to, co znajduje się dalej, jest  rozmazane. Krótkowzroczność noworodka to swoisty mechanizm obronny, który chroni go przed nadmiarem bodźców i wrażeń. Ograniczone widzenie z każdym dniem się poprawia, co pozwala maluchowi na stopniowe i bezpieczne poznawanie świata.

Noworodek początkowo nie rozróżnia kolorów, wszystko jawi mu się w odcieniach bieli, czerni, szarości. Odróżnia natomiast jasność od mroku i reaguje na zmiany światła – może razić go zbyt mocne oświetlenie. Po kilku tygodniach od porodu paleta barw, które maluch rozróżnia, rozszerza się i zaczyna on stopniowo rozpoznawać kolory – najsilniej reaguje na ich kontrastowe zestawienia, np. zielony-czerwony. W 4. miesiącu życia wzrasta wrażliwość dziecka na kolory oraz zdolność ich zapamiętywania. Pełną paletę barw rozróżnia dopiero około 1. roku życia. Wtedy też rozpoznaje przedmioty, dostrzega szczegóły i potrafi wskazywać palcami konkretne rzeczy.

Rozwój widzenia dziecka

Po rozwikłaniu zagadki, kiedy noworodek widzi, często pojawia się kolejne pytanie – kiedy zaczyna rozpoznawać twarze mamy i taty? W pierwszym okresie życia dziecko identyfikuje rodziców przede wszystkim dzięki zmysłom słuchu i zapachu, które są wówczas o wiele bardziej rozwinięte.

Maluszek najczęściej jako pierwszą zapamiętuje mamę, ponieważ z nią ma najbliższy kontakt – to właśnie mama nachyla się nad nim najczęściej, karmiąc go piersią. Początkowo widzi jedynie rozmazaną sylwetkę i niewyraźną twarz, ale stopniowo jego ostrość widzenia się poprawia.

Zastanawiasz się, czy i kiedy noworodek widzi już dobrze Twoją twarz? Wzrok dziecka zaczyna efektywnie działać w 2. miesiącu życia. Wtedy maluch zaczyna rozpoznawać i zapamiętywać rodziców oraz inne osoby, które często z nim przebywają. Dziecko w tym okresie uwielbia przyglądać się twarzom, jak również poruszającym się przedmiotom, za którymi zaczyna wodzić wzrokiem. Zainteresowanie maluszka bardzo szybko zacznie wzbudzać także Twoja mimika i po pewnym czasie zacznie naśladować Twoje miny.

W jaki sposób stymulować wzrok malucha?

Wspieranie rozwoju wzroku dziecka należy rozpocząć od drobnych działań. Już od dnia narodzin jak najczęściej pochylaj się nad łóżeczkiem, aby maluch mógł Ci się przyglądać i zacząć zapamiętywać Twoją twarz. Pamiętaj, aby w pierwszych dniach życia dziecko nie było narażone na zbyt intensywne i jaskrawe światło, które mogłoby podrażniać jego niezwykle delikatne oczy.

Zapewnienie maluchowi właściwych warunków oraz proponowanie odpowiednich zabaw to klucz do rozwoju jego wzroku. W pierwszych miesiącach życia w otoczeniu Twojej pociechy powinny znajdować się przedmioty dwukolorowe, kontrastowe, proste w formie, np. karty lub książeczki z biało-czarnymi obrazkami lub jaskrawe zabawki. Małe dzieci preferują cztery podstawowe kolory: czerwony, zielony, żółty i niebieski[1]. Dlatego pokazywanie niemowlęciu pastelowych, jasnych ilustracji mija się z celem – choć są piękne i efektowne dla dorosłych,  maluch jeszcze ich nie doceni. Początkowo zapoznawaj dziecko z prostymi wzorami i obrazkami o większych rozmiarach, niezawierającymi szczegółów. Wraz z rozwojem malucha, możesz proponować mu mniejsze wzory z wyraźnie zaznaczonymi elementami.

Możesz także zaopatrzyć się w edukacyjną matę kontrastową dla niemowląt, dzięki której Twój maluch będzie rozwijał nie tylko zmysł wzroku, ale i zdolności motoryczne i manualne. Dobrym rozwiązaniem będzie również zawieszenie nad łóżeczkiem obracającej się, kolorowej karuzeli. Noworodek prawdopodobnie nie będzie nią szczególnie zainteresowany, ale dziecko w późniejszych miesiącach życia zacznie ją obserwować i skupiać na niej wzrok. Ważne, aby zabawka nie miała zbyt wielu elementów, nie była za głośna i nie poruszała się bardzo szybko. Zbyt wiele silnych bodźców może negatywnie wpłynąć na samopoczucie małego dziecka.

Kiedy dziecko już trochę podrośnie, możesz oglądać razem z nim zdjęcia rodzinne, jednocześnie opowiadając o konkretnych osobach z fotografii. Wpłynie to pozytywnie nie tylko na wzrok maluszka, ale i na jego pamięć[2]. Co więcej, objaśniając dziecku to, co widzi, przygotowujesz je także do nauki mówienia.

Nieprawidłowy rozwój wzroku malucha

Pierwsze miesiące życia to czas intensywnego rozwoju malucha, w tym jego narządu wzroku. Dlatego tak ważna jest właściwe wspomaganie rozwoju jego widzenia – poprzez dostarczanie odpowiednich bodźców wzrokowych i zapewnianie dostosowanych do wieku dziecka ćwiczeń i zabaw. Jeżeli cokolwiek Cię zaniepokoi, zwróć się do pediatry – wczesna diagnoza może pomóc w zmniejszeniu lub nawet wyeliminowaniu wad wzroku.

[1] https://www.bebiprogram.pl/rozwoj-dziecka/rozwoj-mozgu-i-zmyslow/baza-wiedzy/okres-postnatalny/jak-wplywac-na-rozwoj-wzroku-dziecka-od-narodzin-do-3-roku-zycia

[2] https://www.bebiklub.pl/rozwoj-dziecka/wazne-momenty/rozpoznawanie-twarzy-najblizszych