W kuchni śródziemnomorskiej, uważanej za wyjątkowo zdrową, oliwki znajdziemy w wielu potrawach. I trudno się dziwić, bo są bogatym źródłem minerałów i mikroelementów. Warto sięgać po nie regularnie i nie traktować wyłącznie jako okazjonalnego dodatku do sałatki czy pizzy.

Zielone, czarne, nadziewane serem, migdałami czy anchois – wybór jest coraz większy. Istnieje ponad 30 gatunków drzew oliwnych, ale kolor owoców wcale od tego nie zależy, liczy się bowiem moment zbiorów. Zielone zbierane są po prostu wcześniej, a fioletowe czy czarne – znacznie później. Pierwsze są ostrzejsze i mają więcej goryczy, drugie są łagodniejsze, a czasami nawet lekko słodkawe. W Polsce jednak dostępne są głównie oliwki zielone i oliwki… czernione. Tak, te czarne oliwki, które tak lubimy to tak naprawdę oliwki zielone, które przeszły proces czernienia (zanurzone w solance poddawane są procesowi natleniania w wyniku czego stają się one równomiernie czarne i delikatniejsze w smaku). Oliwki naturalnie czarne są bardzo gorzkie, a do tego miękkie, przez co nie nadają się do drylowania.

Świeżo zerwane oliwki poddawane są różnym zabiegom – ługowania, fermentacji czy utleniania. Konserwuje się je używając specjalnej solanki, oliwy, octu, ziół i różnych substancji aromatycznych. Oczywiście najlepiej byłoby jeść je na surowo. Niestety ze względu na ich niską trwałość, częściej możemy je spotkać właśnie w formie konserwowej. Z uwagi na wysoką zawartość soli i innych dodatków w słoiczkach – takie oliwki powinno się jadać z umiarem, pamiętając o starannym płukaniu (lub nawet moczeniu) przed spożyciem.

Oliwki składają się w 30-60% z tłuszczu i w 100 gramach zawierają ok. 125 kcal. Jednak jest to tłuszcz bogaty w cenny kwas oleinowy, należący do jednonasyconych kwasów tłuszczowych, a więc zdrowy. Oliwki czarne mają mniej kalorii, mniej tłuszczu i znaczniej mniej sodu. To tłumaczy dlaczego są tak delikatne w smaku. Choć dyskusja, czy są tuczące, czy nie, trwa w najlepsze – lekarze i dietetycy zachęcają do regularnego spożywania tych owoców. Są przecież lekkostrawne i poprawiają przemianę materii. Wartościowym składnikiem oliwek jest też błonnik, który sprzyja pracy jelit i pomaga pozbyć się zalegających w przewodzie pokarmowym resztek.

Poza tym oliwki zawierają wiele innych cennych składników, dzięki którym zapobiegają miażdżycy, nowotworom i chronią przed alergiami. – Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na związki polifenolowe – odpowiedzialne za wymiatanie wolnych rodników i działanie ochronne i odmładzające. W oliwkach znajdziemy też witaminy młodości – prowitaminę A, mającą dobroczynny wpływ na stan włosów, skóry i paznokci, a także na nasz wzrok, oraz witaminę E zwalczającą wolne rodniki.

Za względu na cenne dla organizmu składniki, zdecydowanie warto włączyć oliwki do codziennej diety, a przede wszystkim zadbać o to, by w jadłospisie nie brakowało oliwy z oliwek, będącej jednym z najzdrowszych tłuszczów.
Sposobów na wykorzystanie oliwek w kuchni jest bardzo wiele. Najczęściej używane są jako dodatek do sałatek lub przystawek na zimno – najlepiej smakują w towarzystwie rozmaitych serów, papryki, pomidorów, a także ryb – zwłaszcza tuńczyka. Te słonawe owoce doskonale nadają się też do dań na ciepło – szczególnie do pizzy i wszelkiego rodzaju potraw z makaronu. Jednak oliwki mogą też stanowić podstawę sosu lub zupy.  Bardzo popularna jest też prowansalska pasta do pieczywa – tapenada.

Tapenada z czarnych hiszpańskich oliwek

Składniki:
– 200 g czarnych hiszpańskich oliwek
– 4 łyżki hiszpańskiej oliwy z oliwek
– 1 ostra papryka
– 2 ząbki czosnku
– 3 łyżki octu balsamicznego
– natka pietruszki
– sól
Przygotowanie:
Oliwki pozbawić pestek, jeśli je posiadają i zmiksować w malakserze lub posiekać drobno. Dodać pociętą drobno paprykę ostrą, natkę pietruszki, czosnek najlepiej podpieczony, sól, oliwę z oliwek i ocet. Wszystko bardzo dokładnie wymieszać do uzyskania jednolitej masy i odstawić do lodówki. Najlepiej przygotować ją na dzień przed spożyciem. Podawać z grzankami z bagietki lub ciabaty.

Gazpacho z hiszpańskimi oliwkami

Składniki:
– pomidory 1 kg
– ogórek 1 szt.
– duża papryka (czerwona lub zielona)  1 szt.
– cebula 1 szt.
– ząbek czosnku 1 szt.
– chleb 2 kromki
– garść hiszpańskich zielonych oliwek
– hiszpańska oliwa z oliwek
– hiszpański ocet winny z Jerez
– sól i pieprz do smaku
Przygotowanie:
Chleb podrobić na kawałki do miseczki, polać oliwą (około 4-5 łyżek) i octem winnym, wymieszać ręką, aby oliwa dobrze się wchłonęła. Odstawić do lodówki. Podczas gdy w lodówce chłodzi sie chlebek, przygotować warzywa: oczyścić paprykę, sparzyć pomidory i usunąć z nich skórkę. Pomidory, paprykę, cebulę i ogórka pokroić w kostkę, wycisnąć czosnek. Do całości dodać schłodzony w międzyczasie chleb i zmiksować blenderem. Doprawić solą i pieprzem, w razie potrzeby dolać troszkę wody (aby konsystencja była lekko płynna). Przed podaniem schłodzić jeszcze przez 1-2 godziny w lodówce. Ozdobić na wierzchu posiekanymi drobno oliwkami.

Jajka z oliwkowym tatarem

Składniki:
– 4 jajka
– 6 zielonych oliwek
– 6 czarnych oliwek
– kromka białego chleba
– hiszpańska oliwa extra virgen
– sól i pieprz
– ocet winny
– szczypiorek
Przygotowanie:
Zagotować wodę z solą i kilkoma kroplami octu winnego. W tej wodzie gotować jajka przez 4 minuty. Posiekać oliwki i wymieszać z 2 łyżkami oliwy i świeżo startym pieprzem. Pokroić chleb w małe kostki i uprażyć na patelni do zezłocenia. Skropić octem winnym. Jajka ustawić w kieliszkach, ściąć im czubki i włożyć do środka po łyżeczce oliwkowego tatara. Posypać posiekanym szczypiorkiem.

Kukurydziane placuszki z pastą i oliwkami

Składniki:
– 10 hiszpańskich czarnych oliwek bez pestek
– 1 pomidor starty na tarce
– 2-3 łyżki oliwy z oliwek
– świeże oregano lub bazylia
– sól i pieprz
– kilka anchois
– Para los tortos: 75 g mąki kukurydzianej, 25 g mąki przennej, 2 łyżki stołowe oliwy z oliwek, woda
Przygotowanie:
Placuszki: Zmieszać mąkę kukurydzianą i pszenną z solą, dodać trochę wody i ugniatać do otrzymania masy, która nie lepi się do rąk. Odstawić na chwilę.
Uformować małe kulki i rozgnieść palcem. Usmażyć na patelni z odrobiną oliwy z oliwek.
Pasta: Zmieszać starty na tarce pomidor z oliwą, oregano lub bazylią, solą i pieprzem.Na parę minut zanurzyć anchois w zimnej wodzie, żeby się odsoliły.
Anchois nakładać na placuszki wraz z łyżeczką pomidorowej pasty i krążkami oliwek. Można udekorować szczypiorkiem.

Koreczki z serem Gruyere

Składniki:
– ser Gruyere
– pomidor
– oliwki
– sól, pieprz
– rukola
Przygotowanie:
Plastry sera pokroić na 4 długie paski. Zwinąć i nadziewać razem z połówkami pomidora i oliwkami na koreczki. Doprawić i ozdobić rukolą.

Koreczki z kabanosów i oliwek

Składniki:
– ogórek świeży – 1 sztuka
– sos sałatkowy czosnkowo-ziołowy Knorr – 1 opakowanie
– papryka czerwona – 2 sztuki
– kabanosy – 2 sztuki
– oliwki czarne – 1 opakowanie
– oliwa – 2 łyżki
Przygotowanie:
Od ogórka odciąć końcówki. Następnie przekroić go wzdłuż na pół, potem ponownie na pół aby powstały cztery ćwiartki. Z każdej części odciąć wzdłuż pestki. Pozostałą płaską część ogórka pokroić lekko pod kątem w odstępach 2 cm, tak aby powstały romby. Oliwę wymieszać z sosem sałatkowym Knorr. Ogórki dodać do sosu i odstawić aby się zamarynowały na 10 minut. Paprykę oczyścić z gniazd nasiennych, następnie pokroić w paski szerokości 1 cm i potem w romby podobnie do ogórka. Kabanosy pokroić pod kątem w odstępach 2 cm. Na wykałaczkę nabijać najpierw oliwkę, następnie kabanosa, paprykę i na końcu całość nabij na ogórka, który posłuży jako podstawa, aby koreczki samodzielnie stały pionowo.

Sałatka z pomidorów z łososiem i oliwkami

Składniki:
– pomidory – 4 sztuki
– oliwki czarne bez pestek – 2 łyżki
– łosoś wędzony – 6 plastrów
– sos sałatkowy włoski Knorr – 1 opakowanie
– szczypiorek – 1 pęczek
– oliwa z oliwek – 3 łyżki
Przygotowanie:
Sos sałatkowy Knorr wymieszać w naczyniu z 3 łyżkami wody i 3 łyżkami oliwy. Łososia pokroić w paski grubości ok. 1 cm, pomidory w cząstki (ósemki). Zalać przygotowanym Sosem Knorr, dodać oliwki (w całości) oraz pokrojony grubo szczypior i wymieszać. Zalać przygotowanym Sosem Knorr, dodać oliwki (w całości) oraz pokrojony grubo szczypior i wymieszać. Podawać z grillowaną bagietką.

Sałatka jarzynowa z oliwkami

Składniki:
– duże ziemniaki – 2 sztuki
– przyprawa w Mini kostkach Bazylia Knorr
– karczochy – 3 sztuki
– duża marchewka – 2 sztuki
– zielony groszek konserwowy – 150 gramów
– ser edamski – 125 gramów
– oliwa z oliwek – 6 łyżek
– sok z cytryny
– natka pietruszki (posiekana) – 1 łyżka
– kapary – 1 łyżka
– czarne oliwki – 50 gramów
– pieprz
Przygotowanie:
Ugoować ziemniaki w lekko osolonej wodzie, następnie pokroić w kostkę. Pokroić w kostkę marchewkę, ugotować. Jeżeli używasz świeżych karczochów to gotować je w osolonej wodzie przez ok. 7 min. Ugotowaną marchew przelać zimną wodą. Pokroić w kostkę ser. Do salaterki włożyć ugotowane warzywa, ziemniaki oraz pokrojony w kostkę ser edamski, dodać groszek, posypać skruszoną przyprawą w mini kostkach (bazylia, pieprz), polać oliwą i cytryną. Podawać sałatkę posypaną pietruszką, kaparami i oliwkami.

Sałatka pomarańczowa z oliwkami i czosnkiem

Składniki:
– 4 pomarańcze
– 2 -3 ząbki czosnku
– 3 łyżki oliwy z oliwek extra virgin
– 16 czarnych oliwek bez pestek
– cynamon do smaku
– sól i pieprz do smaku

Przygotowanie:
Pomarańcze obrać i podzielić na cząstki. Czosnek pokroić w bardzo drobną kosteczkę. Dodać oliwki. Połączyć oliwę z solą, pieprzem i cynamonem, dodając sok, który wydzielił się podczas filetowania pomarańczy. Polać sosem sałatkę, podawać do mięs lub ryby.

 Lekka sałatka z grillowanym łososiem, serem kozim i oliwkami

składniki:

1 dzwonka grillowanego łososia
1/2 opakowania sera koziego sałatkowego
5 czarnych oliwek
garść sałaty z roszponką i radicchio
1 łyżka oliwa z oliwek
1 łyżeczka octu balsamicznego
1/2 op. sosu sałatkowego koperkowego Fit up
pieprz kolorowy

Mix Sałat z torebki rozrzucamy na talerzu. Grillowanego łososia rozdrabniamy i układamy na sałacie. Ser kozi również dzielimy na mniejsze kawałki i posypujemy na sałacie. Czarne oliwki kroimy w plasterki i rozrzucamy na sałatce. Doprawiamy całość pieprzem kolorowym. Przygotowujemy sos z mieszaniny oliwy z oliwek, łyżeczki octu balsamicznego i połowy opakowania sosu sałatkowego, mieszamy. Sałatkę skrapiamy sosem, w którym są prażone ziarna soi i słonecznika.

Autor: Jola06

Kalafior z mozzarellą i oliwkami

Składniki:

– 2 średnie kalafiory
– 2 kulki mozzarelli
– 2 pomidory
– 20 oliwek
– listki bazylii
– 3 jaja
– czubata szklanka bułki tartej
– sól, pieprz

Kalafiory opłukać i gotować 10 minut w osolonej wodzie. Osączyć na sicie, ostudzić, przeciąć w poprzek na pół. Jajka ubić z solą i pieprzem. Kalafior panierować dwa razy w jajku i bułce. Położyć na gorący olej i smażyć na złoty kolor. Ułożyć na blasze wysmarowanej masłem. Pomidory i ser pokroić na plasterki, usmażone kalafiory obłożyć plasterkami sera, pomidorów, bazylią i posypać oliwkami. Wstawić do nagrzanego piekarnika na 15 minut aż ser się rozpuści.

Autor virg11

Bruschett z pomidorami, mozarellą i oliwkami

4 okrągłe bułeczki

4 ząbki czosnku

2 łyżki masła

1 łyżka posiekanej bazylii

4 duże pomidory

1 łyżka pasty pomidorowej

8 czarnych oliwek, przekrojonych na połowę, bez pestek

50 g sera mozarella, pokrojonego w plastry

sól i pieprz

świeże listki bazylii

Sos sałatkowy:

1 łyżka oliwy z oliwek

2 łyżeczki soku z cytryny

1 łyżeczka płynnego miodu

Sposób przygotowania:

Bułeczki przekroić na pół. 8 połówek bułeczek opiekać w tosterze przez około 2-3 minuty na złoty kolor. Czosnek, masło i bazylię razem utrzeć i rozsmarować na opieczonych bułkach. Pomidory włożyć do miski z gorącą wodą, a po wyjęciu widelcem zdjąć z nich skórki. Miąższ posiekać i wymieszać z oliwkami i pastą pomidorowa. Otrzymaną masę położyć na bułki. Wymieszać wszystkie składniki sosu sałatkowego i polać nim bułeczki. Na ich wierzchu położyć plasterki mozarelli. Doprawić solą i pieprzem. Następnie należy bułeczki ponownie opiec, by ser się rozpuścił. Udekorować listkami bazylii. Smacznego!

zobacz również:

1. Kaszotto, gryczotto, pęczotto, jaglotto – przepisy na różne dania z kaszy

2. Dania ze szpinakiem – przepisy czytelników

3. Gołąbki inaczej – różne przepisy i pomysły

4. Dania z makaronem – różne przepisy i pomysły