Sławomir Koper: „Polskie piekiełko. Obrazy z życia elit emigracyjnych 1939-1945”
Polską emigrację po drugiej wojnie światowej dotychczas otaczał nimb cierpiętnictwa, smutnego, wygnańczego losu i walki o niepodległość ojczyzny. Jedynie w prywatnej korespondencji ujawniano drugą twarz tej społeczności, złożonej z ludzi, których los, na skutek różnych zbiegów okoliczności, rzucił na obczyznę. Po klęsce we wrześniu 1939 roku to tam zaczęło na nowo konstytuować się polskie życie polityczne, a wraz z nim rozpoczęły się trwające przez następne dziesięciolecia spory o sprawy ideowe oraz personalne.
Autor prezentowanego przewodnika po tej nietuzinkowej grupie Polaków udowadnia, że i w niej kluczową rolę odgrywała walka o władzę, a nie – jak się powszechnie sądzi – bezinteresowna miłość do ojczyzny. Paryż, Londyn i Nowy York stały się więc arenami walki o wpływy i personalnych roszad w emigracyjnej elicie. Szczególne napiętnowani zostali, a w konsekwencji odsunięci na boczne tory, spadkobiercy sanacji, których bezwzględnie rozliczono z ich politycznej przeszłości.
Autor, historyk z wykształcenia, a z temperamentu również socjolog i wnikliwy krytyk polskiej obyczajowości moralności politycznej, ukazuje nam, jak przełomowe momenty naszych dziejów inspirowały zmiany na scenie politycznej. Ukazuje polityków jako przede wszystkim ludzi, z ich wadami i zaletami, a nie jako wyrocznie w kwestiach narodowych i patriotycznych. Rozprawia się z mitem emigranta tęskniącego za ojczyzną, demaskując prawdziwe intencje kluczowych postaci mających wpływ na rzesze rodaków pozostających na wygnaniu. Stawia wyraźne granice między wyrachowaniem i patriotyzmem. Ostrą kreską satyry pomieszanej z sympatią kreśli zwłaszcza portret Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego, niedoszłego prezydenta Polski. Nie pomija też m.in. bohaterów bitwy o Anglię, dziejów Drugiego Korpusu ani samego generała Sikorskiego. Ogólnie znane fakty historyczne ubarwia pikantnymi nierzadko szczegółami z życia prywatnego opisywanych osób, co sprawia, że książkę czyta się z wielką przyjemnością i podziwem dla lekkości pióra autora.
To przełomowa publikacja w zakresie historii drugiej wojny światowej oraz obrazu emigracji polskiej w kontekście podejmowanych na obczyźnie działań politycznych. Poznajemy tu również wojenne losy wielu Polaków, z zachowaniem dużej szczegółowości opisywanych wydarzeń. Autor ocenia je z własnej perspektywy badawczej, obalając m.in. mit polskiego sukcesu pod Monte Cassino. Eksponuje gorzką prawdę o wadach i błędach ludzi, których historia okrzyknęła bohaterami tamtych czasów. Polecam tę ważną książkę nie tylko miłośnikom historii, ale wszystkim, którzy chcą lepiej zrozumieć teraźniejszość, poznając przeszłość.
Kasia L.
Książkę poleca Wydawnictwo BELLONA– można kupić ją tutaj:
http://ksiegarnia.bellona.pl/index.php?c=boo&bid=5731
Dziękujemy Wydawnictwu za przekazanie egzemplarza do recenzji –
Redakcja
