Jak korzystać z sauny?

Kąpiel w saunie polega na przebywaniu nago na przemian w wysokiej i niskiej temperaturze. Podstawą kąpieli jest duża kontrastowość bodźca termicznego. Warunki fizyczne w saunie decydują o intensywności zmian fizjologicznych zachodzących w ustroju: im wyższa jest temperatura w saunie, tym pobyt w niej powinien być krótszy, a ochładzanie – dłuższe.

Zdrowy człowiek może korzystać z sauny bez względu na porę roku, dnia czy pogodę. Jedynie dzieci poniżej 6-ciu lat i osoby powyżej 50-go roku życia powinny koniecznie poddać się badaniu lekarskiemu. Dotychczas w Polsce nie ma ujednoliconych zasad korzystania z sauny. Kąpiel każdy podejmuje na własną odpowiedzialność. Z medycznego punktu widzenia są to jednak zabiegi zbyt obciążające organizm człowieka, żeby można było ryzykować własne zdrowie. Jeżeli kąpiel w saunie jest składową częścią postępowania leczniczego, o ścisłym sposobie jej przebiegu decyduje w każdym przypadku lekarz.

Choć sauna ma bardzo dobry wpływ na nasz organizm, to jednak zanim się na nią zdecydujemy należy sprawdzić, czy nie cierpimy na którąś z dolegliwości stanowiących przeciwwskazania. Musimy być ostrożni, bo korzystanie z kąpieli w saunie może je pogłębić. Z pewnością nie możemy korzystać z sauny w okresie gdy mamy podwyższoną temperaturę ciała, stany zapalne, zaburzenia układu krążenia. Nie dla nas uroki sauny także, gdy cierpimy na gruźlicę, cukrzycę, zaburzenia rytmu serca, czy ostrą fazę trądziku różowatego. Sauna wskazana jest, gdy cierpi się na trądzik pospolity, atopowe zapalenie skóry (czyli zapalenie skóry na tle alergicznym), stres, urazy kostne, naciągnięte mięśnie, cellulit (więcej: https://urodaizdrowie.pl/dobroczynne-dzialanie-sauny-czy-w-saunie-sie-chudnie).

Skorzystanie z sauny w początkowej fazie przeziębienia przerywa chorobę górnych dróg oddechowych i grypę. Kąpiel w fazie rozwiniętych objawów chorobowych nie tylko nie pomaga, ale wręcz pogarsza stan chorobowy. Z sauny nie powinno się korzystać w fazie rozwijającej się lub w pełni rozwiniętej choroby.
Powinno się korzystać z nagrzanej sauny w wybranej dla siebie temperaturze. Wcześniejsze do nie nagrzanej sauny mija się z celem. W saunie nie powinien być montowany piec o niższej mocy niż kubatura sauny ( 1kW=1m3). Zastosowanie pieca o większej mocy nie powoduje żadnych nieprawidłowości pracy sauny i nie wpływa niekorzystnie na jej użytkownika. Jeśli nie lubisz wysokich temperatur, a chciałabyś zacząć korzystać z sauny, zacznij od bardzo krótkich wejść (pięcio lub dziesięciominutowych), a potem sukcesywnie je przedłużaj.

1. Przewlekłe choroby takie jak: napięcie mięśni grzbietu, przewlekłe reumatoidalne zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa.
2.  Obturacyjne choroby płuc: astma oskrzelowa, przewlekłe zapalenie oskrzeli, przewlekła obturacyjna choroba płuc.
3. Choroby kardiologiczne: nadciśnienie w I i II stadium (nieustalone), niedrożność tętnic obwodowych (I i II stopień wg Fontaine), dusznica bolesna naczynioruchowa, zawał serca (nie wcześniej jak 6 miesięcy po incydencie).
4.  Ogólne wskazania: dla poprawy wydolności (podnosi wydolność w sportach wytrzymałościowych) i ogólnego stanu zdrowia, jako środek hartujący przy obniżonej odporności.
5. Anoreksja.
6. Bóle reumatyczne, ale nie neuropatyczne.

7. Wypoczynek po dużych wysiłkach fizycznych i psychicznych, zwiększenie wydolność organizmu.

Do kąpieli nie należy przystępować na czczo lub po zbyt obfitym posiłku. Przed kąpielą nie powinno się dużo pić, bezwzględnie należy wykluczyć napije alkoholowe. Można wypić szklankę herbaty lub soku owocowego, aby zwiększyć pocenie. Z sauny powinno korzystać się po pracy, ale nie bezpośrednio po maksymalnym psychicznym czy fizycznym wysiłku. Ludziom zdrowym, biorącym kąpiel w celach profilaktycznych, zaleca się korzystanie z sauny do trzech razy w tygodniu. W razie potrzeby liczbę kąpieli można w ciągu tygodnia zwiększyć.

Zanim skorzystamy z sauny należy się umyć i dobrze wytrzeć. Mokra skóra utrudnia parowanie. Przed korzystaniem z sauny należy wziąć prysznic. Kąpiel higieniczna z użyciem mydła i szczotki można zakończyć polewaniem chłodną wodą. Następnie trzeba wytrzeć się do sucha owinąć suchym ręcznikiem, wziąć szczotkę lub rózgę i wejść do sauny. Przed wejściem do sauny nie nakładaj na twarz żadnych kremów czy maseczek. Zrób to dopiero po zakończeniu kąpieli. W saunie domową kąpiel higieniczną można pominąć napełnia się jedynie drewniany cebrzyk wodą, bierze rózgę lub szczotkę, która ma zastąpić rózgę i wchodzi do sauny. Celem uniknięcia dużych strat ciepła z pomieszczenia sauny należy jak najszybciej zamknąć drzwi.

W gorącej saunie należy usiąść lub położyć się na najniższej ławce tak, aby wszystkie części ciała znajdowały się mniej więcej na tym samym poziomie. Oczekując na rozpoczęcie pocenia, kąpiący się powinien przyjąć tak pozycję ciała która zapewni mu absolutny komfort fizyczny i psychiczny. W ciszy i spokoju, w atmosferze pełnego odprężenia zaczynają się pojawiać pierwsze kropelki potu na całej skórze. Przyspieszenie tego procesu można osiągnąć przez natarcie twarzy, kończyn i tułowia wodą. Zwykle oddycha się równocześnie nosem i ustami. Twarz można ukryć w obu dłoniach, chroniąc ja przed działaniem zbyt gorącego powietrza. Kiedy dochodzimy do wniosku, że jesteśmy już dostatecznie spoceni i przegrzani, zaczynamy wykonywać masaż ciała, nacieramy się po prostu dłońmi obu rąk. Po kilku minutach pobytu w saunie, polewa się rozgrzane kamienie małą ilością wody.
W tym momencie czuje się uderzenie gorącej fali powietrza. Wylanie wody na kamienie finowie nazywają „duszą sauny” (fin. Loyl) i uważają ten moment za najważniejszy w czasie całego przebiegu kąpieli. W momencie maksymalnego przegrzania, któremu towarzyszy uczucie „już dłużej nie wytrzymam”, należy saunę opuścić. Uczucie ucisku na klatkę piersiową, bicie serca, zawroty głowy i osłabienie lub inne objawy tego typu są wynikiem niepotrzebnego przedłużania pobytu w saunie.

1. Przebywając w saunie nie należy pić napojów.
2. W czasie przebywania w saunie nie wolno smarować ciała lub twarzy żadnymi kremami, gdyż powoduje to zmniejszenie powierzchni ciała, która wydala pot.
3. W okresie korzystania z sauny nie należy dużo jeść, a także pić kawy i alkoholu.
4. Do sauny najlepiej wchodzić ok. 2 godz. po posiłku, przed skorzystaniem opróżnić jelita i pęcherz.
5. Jeżeli nogi lub ręce są zimne – ogrzać je przed wejściem.
6. Nie wchodzić do sauny w stresie i zmęczeniu – zbytnie obciążenie serca oraz mniejsza skuteczność.
7. Wytrzeć ciało przed wejściem – kropelki na skórze mogą poparzyć (dotyczy sauny suchej).

Niektórzy specjaliści zalecają saunę raz w tygodniu, inni nawet dwa razy. Tak samo podzielone są opinie na temat tego, ile czasu należy w niej spędzać. Jedni twierdzą, że do 45 minut, inni, że nawet do 1,5 godziny (oczywiście z niezbędnymi przerwami na odpoczynek od wysokich temperatur i na oziębienie organizmu). Jednorazowo stosujemy trzy wejścia. Większa ilość wejść nie wpływa na polepszenie efektów kąpieli.
1. Jedno wejście do sauny powinno trwać ok. 5-15 minut, lecz całkowity czas nie powinien przekraczać 30 minut dziennie np. 2×15 min. lub 3×10 min. Sensowne jest korzystanie z sauny 2-3 razy w tygodniu.

2. Po każdym wyjściu z sauny należy wziąć prysznic naprzemienny zimną-gorącą wodą i odpocząć 10-15 minut.

3. Liczba wejść do sauny:

– 1 dla dzieci od 3 do 12 lat;

– 2-3 dla dorosłych;

– dzieci w wieku od trzech do dwunastu lat mogą przebywać w saunie 1,5 do 3 minut (jednorazowe i w temperaturze 50-60”C, przy wilgotności powietrza 25%).
Należy pamiętać, że im wyższa temperatura jest w saunie, tym krócej powinniśmy się nagrzewać, a dłużej ochładzać. Zarówno nagrzewanie jak i ochładzanie ciała powinno się powtórzyć 2 – 3 razy, w zależności od tego jak znosimy zabieg i jak się czujemy. Ilość czasu spędzonego w pomieszczeniu zależy od rodzaju sauny. W przypadku najpopulaniejszych saun fińskich jedno wejście powinno trwać od kilku do maksymalnie kilkunastu minut.

Dla ugaszenia pragnienia w saunie jedni zalecają picie zimnych napojów, a drudzy gorącą herbatę. Amerykańscy naukowcy, w trakcie badań, proponowali jednej grupie picie zimnych płynów, a drugiej – gorącą herbatę. Zostało udowodnione, że zimne napoje obniżają temperaturę tylko w jamie ustnej, a gorąca herbata obniża temperaturę całego ciała o 1-2″C. Dlatego herbata jest najlepszym napojem do sauny, szczególnie z dodatkiem liści czarnej porzeczki, maliny, poziomki oraz miodu. Od dawna wiadomo, że w liściach herbaty znajduje się powyżej stu pierwiastków i żaden z nich nie jest szkodliwy dla człowieka. Herbatę należy pić zawsze świeżo zaparzoną (czas parzenia: 4-6 min). Jeśli herbata po zaparzeniu stoi zbyt długo, giną w niej wszystkie witaminy.

Po skorzystaniu z sauny należy dużo pić, aby uzupełnić utracone płyny. Po wyjściu z sauny należy wejść pod chłodny natrysk. Najlepiej podzielić planowany na saunę czas na kilka części i po kilku minutach w pomieszczeniu wyjść na minutę i wejść pod natrysk, następnie znów wrócić do kabiny. Po opuszczeniu sauny zalecany jest odpoczynek. Nie spieszmy się! Równie ważne jak termiczne oddziaływanie na nasze ciało jest pełne odprężenie psychiczne. Czas pobytu w saunie tak naprawdę reguluje nie klepsydra tylko nasz organizm. Sposób, w jaki odpoczywamy po kąpieli, decyduje o jej końcowym i całkowitym efekcie. Sen po kąpieli w saunie doskonale przyspiesza odnowę biologiczną ustroju. Utracone płyny należy uzupełnić bezpośrednio po kąpieli pijąc wody mineralne, które zawierają chlorek sodowy, sok pomidorowy, zawierający dużą ilość potasu, soki owocowo-jarzynowe, mleko lub spożywając potrawy dodatkowo osolone. Alkohol pod jakąkolwiek postacią jest zabroniony, gdyż niweczy fizjologiczny efekt kąpieli. Posiłek po kąpieli w saunie powinien odpowiadać wymogom kalorycznym i dietetycznym. Po wypoczynku i krótkim śnie można podjąć lekką pracę fizyczną lub umysłową. Intensywna praca spowoduje bowiem wystąpienie ogólnego osłabienia, szybkie zmęczenie, bóle głowy i pocenie. Wskazane jest, by sauna była ostatnią czynnością dziennego programu zajęć. Dlatego do sauny idzie sie najlepiej w godzinach przedwieczornych lub wieczorowych. Jak się okazuje ta pora dnia poświęcona na kąpiel w saunie jest optymalna z punktu widzenia fizjologii człowieka.