„Nieśmiertelny” – recenzja

29 marca 2012, dodał: Redakcja
Artykuł zewnętrzny

Nieśmiertelny
Catherynne M. Valente

Rosyjski folklor i kraina baśni, w którą zabiera nas Catherynne M. Valente to wspaniałe przedstawienie fantastyki na gruncie realiów komunistycznego Petersburga. W nieustannym tańcu przeplatają się tu dwa światy: baśniowe klimaty domowników, wijów i leszych z historią Marii Moriewnej, czekającej na swojego królewicza z bajki, który zapuka do jej drzwi i tym razem wybierze właśnie ją. Niestety jej los spleciony jest z Kościejem Nieśmiertelnym, Carem Życia, którego królestwem rządzi odwieczna wojna. Tam też zostaje porwana dziewczyna i w imię swojego przyszłego męża toczy bój przeciwko Carowi Śmierci, do czasu aż na swoje nieszczęście pozna Iwana.
Przenikanie się wątków, zaglądanie za kurtynę realności, wstępowanie w świat mitycznych podań i żywych przedmiotów to konstrukcja, która zapewnia prawdziwą „ucztę wyobraźni”. Spustoszenie sieje zarówno ustrój polityczny jak i Wij niszczący królestwo życia. I wszystko przenika się naturalnie, bez naciągania fabuły czy wymyślnych przeskoków. Współistnienie jest delikatne i namacalne, a czytelnik podąża tą drogą coraz bardziej wnikając w przeplatającą się przestrzeń. Barwność i plastyczność ożywień sprawia, że nie czujemy się zaskoczeni spełnianiem się przepowiedni Baby Jagi, poznaniem Licho (czyli legendarnej Carycy Długości Godziny), wędrówką w poszukiwaniu śmierci.  Schematyczność przedstawienia to tylko ułuda, autorka bowiem potrafi zadziwiać nagłą zmianą akcji, sytuacjami niepewności, emocjonalnością związku i stopniem jego skomplikowania. Niewątpliwym atutem powieści jest klimat niepokoju i tajemniczości oraz plastycznej baśniowości, w które wrzucone zostały elementy erotyzmu i pewnej brutalności, jako czynników mających ukazać brawurowość zaistniałej zażyłości i jego emocjonalnych, burzliwych sprzeczności. Miłość i nienawiść pragnienie i pogarda postawione na jednej szali wzajemnie się niwelują, tworząc chaos psychologiczny szarpiący duszę i umysł. Rozbudowane opisy, ich kunsztowna barwność i rozmach, to także bardzo mocne walory stylu autorki, która potrafi angażować wyobraźnię i urzekać nastrojem. Samo przedstawienie ma już cechy bajeczności, podobnie jak stylizacja języka oraz konstrukcji składniowej. Mamy też magię liczb – trzy oznacza doskonałość, perfekcję, jest też omenem symbolizmu, podobnie jak imiona, nazewnictwo czy gra słów.
Możemy doszukiwać się w konwencji pewnej paraboli do stanu komunistycznego i implikacji, które sprowadzają się do wielkiej siły niszczycielskiego systemu pożerającego świat. Sama autorka w epilogu daje nam jasno do zrozumienia jakie były jej cele i jak oraz dlaczego rozwinęła swój pierwotny zamysł literacki. Znajdujemy tutaj również obraz zmieniającego się realistycznego świata oraz odwołania historyczne z naciskiem na szokującą sytuację zwykłych ludzi, potworną biedę, głód i brak perspektyw. Wraz z dojrzewaniem bohaterki zmienia się oblicze świata, bajka zamienia się w szablonowy ustrój, Baba Jaga w Przewodniczącą, znajomi w towarzyszy, akceptujących takich stan rzeczy. Najbardziej dotkliwe jest to, że przemiany zachodzą także w „nagim świecie”, którego nawet magia nie potrafiła ochronić.
Polecam książkę czytelnikom, którzy potrafią w baśniowym, folklorystycznym klimacie dostrzegać znamiona paraboli i odwołań do realiów świata, wielbicielom niesztampowej lecz nowoczesnej, ciekawej fantastyki na wysokim poziomie. Mimo całej baśniowości nie jest to jednak lektura łatwa, zmusza bowiem czytelnika do dogłębnej analizy, reinterpretacji i odczytywania zawoalowanych znaczeń. To pozycja dla dojrzałego czytelnika, który ma ochotę odkrywać ukryty sens i dwuznaczność kunsztownego literackiego przedstawienia. Nie ukrywam, że lektura odciska na czytelniku cały wachlarz wrażeń i często trzeba nieco ochłonąć przed kolejną odsłoną, by móc rozumnie i aktywnie uczestniczyć w tej genialnej grze pozorów, z pogranicza snu i jawy, doktryny i folkloru, miłości i nienawiści.
Marta D.
Książkę poleca Wydawnictwo MAG, do kupienia tutaj:
http://www.mag.com.pl/ksiazka-1,81,1043–0-0-Nieśmiertelny.html
Tytuł: Nieśmiertelny
Autor: Catherynne M. Valente
Tłumaczenie: Robert Waliś
Seria: Uczta Wyobraźni
ISBN: 978-83-7480-240-6
Oprawa: twarda
Format: 135×202
Liczba stron: 304
Rok wydania: 2 marca 2012
Cena detaliczna: 37,00 zł
Serdecznie dziękujemy Wydawnictwu MAG za udostępnienie egzemplarza promocyjnego
Redakcja






FORUM - bieżące dyskusje

Naturalne kosmetyki
Sama robię kremy, ale to wymaga wysokiej higieny, bo inaczej krem się...
Typy mężczyzn
Maminsynki wychowane przez samotne matki. Tragedia... oni nie są zdolni do żadnego związku...
Jak można zostać dietetykiem
Kurs dietetyki też jest ok, jeśli ktoś się sam dokształca i interesuje swoją dziedziną.
leczenie niepłodnosci
Moim zdaniem leczenie nepłodności ma sens do 30. roku życia. Potem wzrasta znacznie ryzyko...