Na początku ludzie żywili się miodem i dzikimi owocami. Nie znali głodu.
Claude Levi-Strauss
Miód zawsze był, jest i z pewnością pozostanie wyrafinowanym, a zarazem leczniczym dodatkiem w sztuce kulinarnej. Przekonanie, że posiada owe właściwości jest bardzo głęboko zakorzenione w społeczeństwie i chyba już nic nie zdoła tego zmienić. I dobrze! Ludzie cenili miód od zarania dziejów, a to co słodkie zawsze uchodziło za dobroczynne.
Wieki temu niemal każde pożywienie miało swoją głęboko zakorzenioną symbolikę. Symbolika miodu także jest bogata, a zbieranie go miało niegdyś charakter religijny. W tradycji grecko-rzymskiej był pokarmem bogów, Achajowie i Germanie miodem smarowali usta noworodków na znak ochrzczenia ich, łyżeczkę miodu wspólnie zjadali nowożeńcy w krajach wschodnio europejskich. Miód, podobnie jak wosk, stosowany był w starożytnej liturgii. Kojarzył się on z nieśmiertelnością i dlatego zapasy miodu dawano zmarłym, by żywili się nim w zaświatach. Jest to poniekąd uzasadnione, gdyż – co ciekawe miód jest jedynym produktem, który się nie psuje. W kontakcie ze śliną może ulec jedynie zakwaszeniu. Dlatego właśnie w wielu kulturach, wybitne postacie grzebano w miodzie.
Skład chemiczny miodu
Najliczniejsza grupę składników odżywczych w miodzie stanowią węglowodany. Głównie glukoza i fruktoza. Dzięki czemu miód ma właściwości wzmacniające, gdyż cukry są bardzo szybko wchłaniane do krwi, gdzie w razie potrzeby natychmiast przetwarzane są w energię. Dlatego miód jest tak cennym produktem odżywczym i stanowi ważny składnik diety ludzi wyczerpanych pracą fizyczną i umysłową oraz sportowców czy alpinistów. Miód zawiera przyjazne organizmowi bakterie – Bifidobacterium i Lactobacillus, które poprawiają pracę układu odpornościowego i chronią przed chorobami.
Smak i aromat tego cennego produktu bierze się z obecności kwasów organicznych oraz olejków eterycznych pochodzących z nektaru. Miód zawiera także niewielkie ilości składników mineralnych (m.in. potasu, następnie fosfor, magnez, wapń) oraz witamin z grupy B. Ze względu na zawartość żelaza oraz witaminy B6 jest zalecany anemikom – żelazo bowiem bierze udział w wytwarzaniu czerwonych krwinek, a witamina B6, jest niezbędna w produkcji hemoglobiny. Mangan zawarty w miodzie pozytywnie wpływa na strukturę kości i budowy podstawowych enzymów, a także pomaga w przyswajaniu wapnia co ma niebagatelne znaczenie w profilaktyce i leczeniu osteoporozy. Jednak jego przedziwne właściwości spowodowane są przede wszystkim obecnością substancji biologicznie czynnych, głównie enzymów i substancji bakteriostatycznych. Obecna w miodzie acetylocholina obniża ciśnienie krwi oraz wzmaga perystaltykę jelit, jony metali stymulują produkcję czerwonych krwinek i hemoglobiny dzięki czemu w pośredni sposób zapobiegają anemii. Antybakteryjne właściwości miodu są wynikiem kompleksowego działania kilku czynników. Jednym z nich są olejki eteryczne i flawonoidy. Miód odznacza się również właściwościami przeciwzapalnymi, odnawiającymi i oczyszczającymi. U dzieci spożycie miodu wzmaga rozwój umysłowy i zwiększa odporność na niektóre choroby.
Miody dzielimy na kilka grup ze względu na rodzaj rośliny jaka została użyta do jego produkcji.
Miody nektarowe:
rzepakowy – bardzo słodki, o dużej zawartości glukozy i aminokwasów. Pomocny w stanach zapalnych wątroby i dróg żółciowych, ma silne właściwości odtruwające.
gryczany – o silnym zapachu gryki i ostrym, lekko piekącym smaku. Zalecany przy niedoborze żelaza oraz dolegliwościach ze strony układu krążenia.
akacjowy – posiada delikatny i lekko mdły zapach akacji, odznacza się znacznie większą zawartością sacharozy niż inne miody nektarowe. Wzmacnia układ krążenia, działa uspakajająco, moczopędnie i bakteriobójczo. Stosuje się go w chorobach nerek, wątroby oraz nadkwaśności żołądka.
lipowy – ma wyraźny zapach lipy i ostry smak z lekką goryczką. Zalecany jest przy przeziębieniach i grypie.
wielokwiatowy – o łagodnym i woskowym zapachu, może posiadać różne barwy i smak uzależnione od rodzaju kwiatu. Ma właściwości odżywcze i wzmacniające. Jest najpopularniejszym miodem konsumpcyjnym.
Miód manuka – pozyskiwany na Nowej Zelandii z kwiatów rośliny manuka. O ostrym smaku i intensywnym zapachu, ma cenione właściwości lecznicze. Używany jako środek przeciwzapalny oraz jako lek na wiele dolegliwości układu trawiennego, ma działanie wzmacniające i antybakteryjne – na rany, oparzenia oraz stany zapalne np. dziąseł czy skóry.
Miód spadziowy – o łagodnym smaku i lekko korzennym zapachu. Szczególnie bogaty w związki mineralne i kwasy organiczne. Ma działanie przeciwzapalne, antyseptyczne. Stosowany w schorzeniach dróg oddechowych oraz układu krążenia.
Poza właściwościami zdrowotnymi miód ma także zastosowanie w kosmetyce. Nawilża, odżywia i ujędrnia skórę, działa także regenerująco na suche i zniszczone włosy. Pamiętajmy zatem o tym cennym darze natury nie tylko przy stole.
Justyna Marszałkowska-Jakubik, dietetyk medyczny www.e-prolinea.pl
Zobacz również:
- Jak wzmocnić organizm – poradnik jesienny
- Jesienna pielęgnacja ust
- Rozgrzewająca meksykańska zupa na jesień
- Jak zrobić gorącą czekoladę?
