Jej twórca to austriacki lekarz 93-letni Wolfgang Lutz, mieszkający obecnie w Londynie. Jest to jedna z najbardziej przystępnych i najprostszych w stosowaniu diet niskowęglowodanowych. Także jedna z bardziej uniwersalnych. Wyniki stosowania diety W. Lutz opisał w książce „Życie bez chleba”, wydanej w 1967 roku. W języku polskim dostępne jest amerykańskie tłumaczenie książki doktora, napisanej wespół z biochemikiem Christianem B. Allanem i noszącej tytuł „Życie bez pieczywa”.
Dieta doktora Lutza kierowana jest do wszystkich, łącznie z dziećmi i kobietami w ciąży. Dieta od samego początku była pomyślana jako dieta lecznicza. Istota diety polega na ograniczeniu ilości zjadanych węglowodanów do 72 g na dobę. Wartość ta wywodzi się od 6 jednostek chlebowych [BU – bread unit]. Dawka ta nie została wymyślona – oszacowano ją na podstawie pomiarów stężenia glukozy we krwi diabetyków. Pozostałe składniki odżywcze (białka i tłuszcze) można spożywać w takiej ilości, na jaką ma się ochotę. Ograniczenia co do ilości zjadanych białek i tłuszczów nakłada sam organizm. Jak wskazują autorzy najwspanialszym skutkiem ograniczenia ilości spożytych węglowodanów do minimum jest to, że nie ma się wcale ochoty na jedzenie dużej ilości tłuszczu i białka. Bardzo szybko czujesz się syty i w sposób naturalny przestajesz mieć ochotę na jedzenie.
Autorzy podzielili produkty na dozwolone (ryby, mięsa, jaja, sery, śmietana, tłuszcze zwierzęce, liście i łodygi warzyw, niesłodzone napoje alkoholowe, orzechy) oraz niedozwolone (wszystkie produkty zawierające węglowodany, jak pieczywo i makarony, rozmaite słodzone pokarmy, suszone owoce).
Pokarmy dozwolone prawie do syta:
1) ryby, mięsa (wołowina, wieprzowina, drób), kiełbasa, wędliny, podroby (wątróbka)
2) jaja – najlepsze śniadanie
3) sery, śmietana (twarogi, jogurt naturalny (bez cukru), mleko (nie za dużo)
4) wszystkie rodzaje tłuszczu zwierzęcego, oliwa z oliwek
5) sałatki, liście i łodygi warzyw (sałata, kapusta, brokuły, szparagi, brukselka, kalafior,) ogórki, pomidory (w umiarkowanych ilościach), papryka, kiełki.
Produkty dozwolone można przygotowywać tak, jak się lubi: smażyć, piec, opiekać na ruszcie, dusić. Należy przy tym nie oszczędzać tłuszczu – jeść go „dużo” i nie polegać na samym białku. Warte podkreślenia jest to, że autorzy zwracają uwagę, że u osób po 45-tym roku życia lub cierpiących na poważne choroby, zbyt szybkie wykluczenie węglowodanów z diety może stać się przyczyną niepożądanych skutków ubocznych. W ich przypadku zaleca się stopniowe obniżanie ilości węglowodanów w diecie.
Dieta Lutza była inspiracją dla kolejnych diet niskowęglowodanowych. Jak wspomina Atkins – to artykuł dra Lutza zamieszczony w piśmie medycznym spowodował, że Atkins zainteresował się dietami niskowęglowodanowymi. Wyraźny wpływ Lutza widać także w teorii dr Kwaśniewskiego, choć ten drugi nie przyznaje się do tych korzeni.
Główne zasady diety:
1) Należy jeść 2-3 posiłki dziennie (pierwszy ok. godz. 7.00- 9.00, ostatni max. o godz. 19.00 i min. 2,5 godz. przed snem.
2) Wybierać produkty jak najmniej przetworzone, naturalne, gotowane – aldente.
3) Jeść wolno, dokładnie gryźć, nie popijać – najlepiej pić na 0,5–1 godz. przed lub 1,5–2 godz. po posiłku (woda nie gazowana, herbata zielona, Pu-erh).
Przykładowy jadłospis:
I śniadanie
1) Surówka z kapusty pekińskiej, po plasterku polędwicy, szynki drobiowej, kiełbasy krakowskiej, szklanka herbaty bez cukru. 2) Twarożek z 200 g chudego białego sera, łyżki mleka, łyżki posiekanego szczypiorku, 3 rzodkiewek, 1/2 małego ogórka zielonego, 1/4 papryki żółtej, szklanka herbaty zielonej bez cukru.
3) Jajecznica z dwóch jaj, ½ pomidora, ½ cebuli na łyżeczce oliwy z oliwek, surówka z cykorii, szklanka herbaty bez cukru.
4) Jajecznica z bekonem, szynką lub kiełbasą, kawa bez kofeiny lub ziołowa herbata 5) Omlet z pomidorami i cebulą, szklanka herbaty bez cukru.
6) Jajko sadzone ze szparagami, ziołowa herbata.
7) Kilka kiełbasek włoskich i filiżanka zielonej herbaty.
8) 5 wafli serowych z szynką, świeży ogórek, szklanka herbaty bez cukru. 9) Jajka po benedyktyńsku z bekonem, 4 pomidorki koktajlowe, filiżanka zielonej herbaty.
10) Jajecznica po baskijsku – z szynką, cebulą, czosnkiem, dużą ilością oliwy z oliwek i masła.
II śniadanie
1) Twarożek z jogurtem, szklanka wody mineralnej niegazowanej.
2) 50 g orzeszków pistacjowych, szklanka wody mineralnej niegazowanej.
3) 30 g łuskanych pestek słonecznika, szklanka wody mineralnej niegazowanej.
4) 50 g niełuskanych orzechów włoskich, szklanka wody mineralnej niegazowanej 5) Rosół drobiowy z włoszczyzną.
6) Sałatka z szynką, pieczonym indykiem, zieloną sałatą i dodatkiem majonezu.
7) Sałatka z tuńczyka, różnych gatunków sałaty z dodatkiem kawałków boczku. 8) Sałatka z kalafiora (kalafior, majonez, sok z cytryny, musztarda, cebulka, papryczki jalapeno).
9) Grecka sałatka z kurczakiem (bez sera).
10) Jogurt naturalny bez cukru, garść pestek słonecznika, kilka truskawek.
Obiad
1) 150 g mintaja gotowanego w warzywach, szklanka surówki z kapusty kwaszonej i marchewki z łyżeczką oliwy z oliwek, szklanka herbaty bez cukru. 2) 150 g cielęciny gotowanej z warzywami (8 pieczarek duszonych na łyżeczce oliwy z oliwek, 4 szparagi), surówka z sałaty zielonej, pomidora, ½ cebuli i ogórka kwaszonego z łyżeczką oliwy z oliwek, szklanka wody mineralnej bez cukru.
3) 150 g piersi z kurczaka bez skóry pieczonej w folii, 200 g brokułów gotowanych na parze, szklanka herbaty czerwonej bez cukru.
4) Kurczak pieczony, niewielka porcja surówki, woda mineralna bez gazu.
5) Pieczony dorsz z pietruszką, brukselki, bita śmietana bez dodatku cukru, szklanka herbaty bez cukru.
6) Klopsiki w sosie pomidorowym, szpinak, szklanka herbaty czerwonej bez cukru.
7) Cheeseburger z bekonem z dodatkiem brokuł i kalafiora, świeży owoc.
8) Kurczak w sosie curry (bez ryżu), smakowy jogurt sojowy.
9) Kapuśniak na kiełbasie, galaretka niskosłodzona.
10) Kotlety jagnięce z sosem musztardowym, szklanka herbaty bez cukru.
Podwieczorek
1) 150 g zmiksowanej dyni, szklanka wody mineralnej niegazowanej.
2) 150 g awokado, szklanka wody mineralnej niegazowanej.
3) Sok wielowarzywny. 4) Kabanosy drobiowe, szklanka herbaty bez cukru.
5) Batonik wysokobiałkowy, szklanka wody mineralnej niegazowanej.
6) Kilka plasterków kiełbasy, szklanka herbaty bez cukru.
7) Roladki z wędzonego łososia z twarożkiem, szklanka herbaty bez cukru. 8) Kawałki selera i papryki z dipem czosnkowym na majonezie.
9) Sałatka z rukoli i truskawek.
10) Parówki drobiowe z czerwoną papryką i cebulą.
Kolacja
1) Zapiekanka z warzyw, szklanka herbaty zielonej bez cukru. 2) Sałatka kolorowa, wielowarzywna, szklanka herbaty bez cukru.
3) 100 g serka fromage z czosnkiem, 4 rzodkiewki, ogórek zielony, szklanka herbaty zielonej bez cukru. 4) Po plasterku polędwicy z kurczaka, szynki z indyka, kiełbasy krakowskiej; plasterek sera żółtego z papryką zieloną (100 g), szklanka herbaty bez cukru.
5) 100 g serka fromage z czosnkiem, 100 g gotowanego szczawiu, szklanka herbaty zielonej bez cukru.
6) Pasztet z wątróbek kurzych, stek, sałatka z sosem winegret, bita śmietana bez dodatku cukru. 7) Stek i pieczona cukinia, szklanka herbaty bez cukru.
8) Krewetki z sosem winegret, szklanka herbaty zielonej bez cukru.
9) Omlet z cebulą, pieprzem i boczkiem, rzodkiewki, szklanka herbaty zielonej bez cukru
10) Zupa cebulowa, warzywna surówka, kotlet cielęcy, pieczony ziemniak ze śmietaną i szczypiorkiem i szklanka kompotu.
Przykładowe przepisy:
Omlet z pomidorami i cebulą
Składniki: 2 jajka, 2 pomidory, 1 cebula, łyżka masła klarowanego lub innego tłuszczu, ¼ szklanki mleka, sól, pieprz.
Przygotowanie: Pomidory sparzyć wrzątkiem, obrać ze skórki, pokroić, podsmażyć wraz z obraną i pokrojoną grubo cebulą. Jajka umyć, wbić do miski, dodać mleko, przyprawić solą i pieprzem, roztrzepać. Do ubitych jajek dodać podsmażone pomidory, lekko wymieszać. Na patelni rozgrzać masło, wlać jajka z dodatkami. Smażyć na dużym ogniu 3-4 min, aż spód się lekko zrumieni.
Jajka po benedyktyńsku
Składniki: 4 bardzo świeże jajka, 100 ml białego wytrawnego wina lub octu słodowego (ewentualnie jabłkowego czy octu z białego wina), 4 plastry bekonu, sól i pieprz do smaku.
Przygotowanie: Do garnka o wysokości ok. 20 cm nalać do połowy wodę. Doprowadzić wodę do wrzenia, wlać ocet. Zmniejszyć płomień, tak, by woda z octem była na granicy wrzenia. Wbijać jajka po jednym, delikatnie przegarniając wodę wokół łyżką. Obgotowywać jajka przez około 2-3 min. Białko powinno być wokół ścięte, żółtko ma pozostać półpłynne. Wyjąć jajka po jednym łyżką cedzakową. Ułożyć na podsmażonych plastrach bekonu. Posypać szczypiorem.
Przygotowanie: Zielone szparagi umyć, odciąć białe i twarde końce, obrać 2/3 długości od końca, ugotować na parze lub w małej ilości wody. Odcedzone szparagi polać roztopionym masłem, doprawić solą, pieprzem, ewentualnie posiekaną natką pietruszki. Ułożyć na talerzu z jajkiem sadzonym, przyrządzonym na maśle. Posypać szczypiorkiem, tartym parmezanem lub serem correggio.
Przygotowanie: Pory pokroić na talarki, a marchewkę na cienkie plasterki. Pory włożyć do osolonego wrzątku. Podsmażyć pieczarki, oprószyć solą i pieprzem. Przesmażyć marchewkę, podlać wodą, dusić 5 min. Filety skropić sokiem z cytryny, oprószyć solą i pieprzem. Połowę porów wymieszać z marchewką i przełożyć do formy żaroodpornej. Ułożyć w niej filety. Przykryć mieszanką porów z pieczarkami. Posypać nasionami słonecznika. Zapiekać 20 min. Gotowe danie posypać koperkiem.
Pierś kurczaka pieczona w folii
Składniki: 2 duże piersi kurczaka, marynata: sos worcestershire, sól z ziołami śródziemnomorskimi, pieprz, odrobina oleju z pestek winogron.
Przygotowanie: Marynatę wymieszać. Piersi kurczaka włożyć do foliowej torebki, wlać marynatę. Szczelnie zamknąć. Odstawić do lodówki na 24 godz. Każdą z piersi oddzielnie owinąć w folię aluminiową, ułożyć na blasze. Na dno formy wlać odrobinę wody. Wstawić do piekarnika rozgrzanego do temp. 250o C i piec ok. 30-40 min.
Kurczak w sosie curry
Składniki: 1/2 kg piersi z kurczaka, 50 g masła, 150 ml jogurtu naturalnego, 2 cebule, 15 g curry, 1 łyżka koncentratu pomidorowego, 3 lub więcej ząbków czosnku.
Przygotowanie: Cebule obrać, umyć i pokroić w kostkę, dodać czosnek i udusić razem na maśle nie rumieniąc. Po przestudzeniu dodać jogurt, curry i koncentrat pomidorowy. Umyć piersi z kurczaka i pokroić na kawałki. Zalać przygotowanym sosem curry i dostawić na 1 godzinę w chłodnym miejscu. Następnie dusić pod przykryciem ok. 30 min.
Przygotowanie: Filety oczyścić, opłukać i osuszyć. Natkę pietruszki umyć, osuszyć, drobno posiekać. Czosnek obrać, przecisnąć przez praskę. Wymieszać natkę, czosnek, olej i sok z cytryny. Przyprawić solą i pieprzem do smaku. Połowę mieszanki rozłożyć na dnie żaroodpornego naczynia. Następnie ułożyć warstwę ż ryb, a na niej drugą warstwę mieszanki. Naczynie wstawić do lodówki na 60 min. Piekarnik rozgrzać do temperatury 180°C, wstawić naczynie z rybą i piec około 20 min.
Kotleciki w sosie musztardowym
Składniki: 8 kotlecików jagnięcych, 100 ml wywaru (może być z kostki), 200 ml śmietany, 5 łyżek musztardy francuskiej, 4 łyżki oleju, 4 łyżki mąki, sól, pieprz.
Przygotowanie: Mięso oprószyć solą i pieprzem, obtoczyć w mące i smażyć z obu stron na dobrze rozgrzanym oleju. Nadmiar tłuszczu wylać. Mięso zalać wywarem i dusić ok. 10 min. Dodać śmietanę i dusić następne 10 min. Dodać musztardę, wymieszać, żeby ją dobrze rozprowadzić, gotować jeszcze 2-3 min.
Przygotowanie: Do mięsa mielonego dodać sól, pieprz, granulowany czosnek, paprykę chili, Magi, pokrojoną drobno cebulę, żółtka, wszystko razem dokładnie wymieszać. Formować klopsiki i wstawić je do lodówki na czas przygotowania sosu. W garnku rozgrzać olej i podsmażyć na nim pokrojoną w kostkę cebulę i czosnek. Dodać 2 puszki pomidorów, sól, pieprz, suszone chili, granulowany czosnek, wszystko razem doprowadzić do wrzenia po czym dodać bulion warzywny. Gotować na małym ogniu ok 15 min., wrzucić klopsiki. Zmniejszyć gaz i na wolnym ogniu gotować ok 25 min.
Kapuśniak z kiełbasą
Składniki: 1,5 l bulionu z kostki, 50 dag wędzonej kiełbasy, 2 cebule, olej, 5 ziemniaków, kilka suszonych grzybów, namoczonych, 2 marchewki, 30 dag kiszonej kapusty, sól, pieprz, łyżka masła, łyżka mąki,2-3 pomidory, sparzone bez skórki.
Przygotowanie: W dużym rondlu zagotować bulion. Kiełbasę pociąć w grube plastry. Cebule obrać, posiekać, zeszklić wraz z grzybami na oleju. Włożyć kiełbasę, podsmażyć razem. Ziemniaki i marchewki obrać, umyć i pokroić. Do gotującego się bulionu włożyć warzywa i gotować aż zmiękną. Kapustę odcisnąć, poszatkować, włożyć do zupy, gotować 30 min. Pod koniec gotowania włożyć kiełbasę z cebulą i grzybami oraz rozdrobnione pomidory. Przyprawić do smaku solą i pieprzem. Z masła i mąki zrobić jasną zasmażkę. Wlać do garnka i wymieszać.
Przygotowanie: Obrać cebulę i ziemniaki. Wszystkie warzywa pokroić w plastry. Na patelni rozgrzać olej i usmażyć wszystkie warzywa oprócz pomidorów. Ziemniaki potrzebują więcej czasu niż pozostałe warzywa, po zdjęciu z patelni powinny być juz prawie dobre do jedzenia. Naczynie żaroodporne posmarować masłem. Warzywa ułożyć w warstwy. W osobnej miseczce wymieszać śmietanę i jajka, doprawić solą i białym pieprzem. Sos wylać na warzywa. Włożyć do piekarnika (150°C) na ok.30 min. Przed końcem pieczenia można posypać odrobiną startego selera.
Przygotowanie: Pomidory i cukinie ułożyć przemiennie warstwami w naczyniu o pojemności ok. 3 l. Posypać przyprawami, polać kwaśną śmietaną i posypać żółtym serem. Przykryć i piec przez 10 min. w wysokiej temperaturze. Po upieczeniu pozostawić na 2 min. w wyłączonej kuchence.