Czarna rzepa – przepisy na smaczne surówki i sposoby serwowania

9 września 2021, dodał: Marta Dasińska

Artykuł zewnętrzny

Co wiemy o czarnej rzepie? Prawie nic. A z wyglądu niepozorna rzepa jest prawdziwą bombą witaminową i należy do roślin o wyjątkowych walorach prozdrowotnych. Jest po prostu superfood’em. Dlatego też nie powinno jej zabraknąć na twoim stole.

Nie bez powodu mówi się: zdrowy jak rzepa. Korzeń tej rośliny – bulwa pokryta czarną skórką, pod którą kryje się biały miąższ o ostrym smaku – ma walory zarówno odżywcze, jak i lecznicze. Czarna rzepa, nazywana także czarną rzodkwią, należy do najstarszych roślin uprawianych w Azji, Europie i Afryce. Uprawiano ją tam już w starożytności. Czarną rzepę podawano razem z czosnkiem i cebulą robotnikom budującym piramidy w Egipcie, co uwiecznia napis na piramidzie Cheopsa.

Czarna rzepa ma wiele walorów odżywczych i leczniczych. Korzeń rzepy zawiera glikozydy gorczyczne, które są bogate w cenne związki siarki. W momencie rozdrabniania bulwy glikozydy ulegają rozpadowi. Powstają wówczas lotne związki – izosiarkocyjanidy, zwane olejkami gorczycznymi, o specyficznym smaku i ostrym zapachu. Mają one bardzo silne działanie – intensywnie zwiększają ukrwienie skóry, pobudzają wydzielanie śliny, soków trawiennych i żółci.

Rzepa zawiera też fitoncydy, czyli substancje podobne do antybiotyków, które hamują rozwój mikroorganizmów chorobotwórczych. W bulwach rzepy jest również rafanina i rafanol (związki siarkowe) o działaniu odkażającym i przeciwłojotokowym.

W bulwach znajdują się także cukry, enzymy, duże ilości witaminy C, B1 i B2, PP oraz sole mineralne – głównie potasu, żelaza, wapnia, magnezu, siarki i fosforu.

Taka kombinacja cennych składników sprawia, że rzepa ma liczne zastosowania. Zwiększa wydzielanie soków trawiennych, działa żółciopędnie i przeciwbakteryjnie w przewodzie pokarmowym. Pomaga przy kaszlu, zapaleniu górnych dróg oddechowych, kamicy moczowej i niedokrwistości, a sok stosowany do nacierań – przy nerwobólach i zapaleniu korzonków.

Wyciąg z korzeni czarnej rzepy jest ważnym składnikiem wielu preparatów ziołowych, przede wszystkim wspomagających czynność wątroby, można go znaleźć także w środkach wspomagających odchudzanie. Działa rozkurczowo, usuwa nadmierną produkcję gazów z organizmu poprzez przyspieszoną perystaltykę jelit. Jest bardzo skuteczny w leczeniu zaparć i w leczeniu niedostatecznej produkcji soku żołądkowego. Ponadto pobudza krążenie krwi, ma zastosowanie przeciwreumatyczne, przeciwbólowe i przeciwzapalne.

Wyciąg z korzeni czarnej rzepy można spotkać także w kosmetykach, m.in. do włosów, które służą wzmocnieniu cebulek włosowych, przeciwdziałają łojotokowi i łupieżowi. Czarna rzepa polecana jest dla osób, których włosy tracą “blask” i wyglądają na zmęczone. Siarka zawarta w czarnej rzepie pozwala również zachować piękną cerę, a także mocne i zdrowe paznokcie.

Podsumowanie:

– czarna rzepa leczy schorzenia wątroby, woreczka żółciowego i niestrawności

– wspomaga trawienie,

– pomaga przy zaparciach (dzięki dużej zawartości wody i błonnika),

– działa przeciwzapalnie i przeciwbólowo,

– wspomaga w oczyszczaniu organizmu,

– wzmacnia skórę i włosy, nadaje im piękny wygląd,

– jest polecana w przypadku reumatyzmu, nerwobólach, bólach gośćcowych,

– sok z czarnej rzepy stosowany jest na wzmocnienie i w leczeniu kaszlu

Czarna rzepa ma pikantny smak, podobnie jak czosnek. Nadaje się do sałatek i surówek z dodatkiem słodkich owoców (jabłek) bądź warzyw, które równoważą jej ostry smak. Zanim dodamy rzepę do sałatki należy wcześniej ją posiekać, drobno pokroić lub zetrzeć na tarce. Następnie dodać szczyptę soli, aby rzepa puściła sok. Surówka z dodatkiem czarnej rzepy doskonale sprawdza się jako dodatek do dań głównych, przystawek bądź kanapek. Na wschodzie Europy czarną rzepę podaje się z olejem, śmietaną lub jajkami. W tej postaci stanowi także nadzienie do pierogów. Rzepę można przygotowywać na różne sposoby: piekąc, gotując, w formie puree, zupy lub potrawki. Często występuje ona, jako faszerowana innymi warzywami.

Surówka z czarnej rzepy

Składniki:
– 1-2 bulwy czarnej rzepy
– 1-2 jabłka
– sól do smaku
– cukier do smaku
– 1-2 łyżki kwaśnej śmietany lub jogurtu naturalnego

Przygotowanie:
Czarną rzepę i jabłka obierz, umyj i zetrzyj na tarce o grubych oczkach. Przełóż do miseczki, posól i odstaw na 20 minut (rzepa nieco zmięknie, chociaż nadal będzie bardzo chrupiąca). Można lekko odcisnąć, jeśli komuś bardzo przeszkadza zapach. Dodać cukier i 1-2 łyżki śmietany i wymieszać. Podawać do pieczonych mięs.

Surówka z czarnej rzepy z bakaliami

Składniki:
– 2 czarne rzepy
– 1 jabłko
– 30 g orzechów włoskich
– 20 g rodzynek
– 50 ml śmietanki
– 60 ml jogurtu naturalne typu greckiego
– 1/2 cytryny
– 1 gałązka natki pietruszki
– przyprawy: sól, cukier

Przygotowanie:
Rzepę umyć dokładnie i obrać. Zetrzeć na tarce, przyprawić solą i wymieszać. Odstawić na ok. 20–25 min, aby rzepa puściła sok. Do szklanej miski wlać jogurt i śmietankę. Przyprawić sokiem z połówki cytryny oraz cukrem. Jeśli lubisz słodką wersję, dodać 2 łyżki cukru. Do tak przygotowanego sosu zetrzeć jabłko. Odcisnąć z soku rzepę i dodać jabłka z jogurtem. Orzechy pokroić na mniejsze kawałki. Rodzynki zalać w kubeczku wrzątkiem, aby zmiękły przez ok. 2–3 minuty. Odlać z wodę i dodać do sałatki. Posypać orzechami i listkami natki pietruszki.

Rzepa smażona z ziołami

Składniki:
– 2 czarne rzepy
– 40 g masła
– 100 ml śmietanki 30%
– 20 ml białego wytrawnego wina
– 1 łyżeczka cukru
– 1/4 cytryny
– świeże zioła: natka pietruszki, mięta, kolendra, koperek
– przyprawy: sól, pieprz

Przygotowanie:
Rzepę umyj dokładnie zanim zaczniesz obierać. Przy pomocy nożyka do warzyw obierz cienko rzepę ze skóry. Pokrój w plastry o grubości ok. 0,5 cm, a następnie każdy plaster w słupki. Zagotuj ok. 2 litrów wody z solą i łyżeczką cukru. Dodaj rzepę i gotuj przez ok. 5–7 min. Rzepa powinna być ugotowana na półtwardo, ponieważ będzie jeszcze duszona z ziołami. Odcedź słupki rzepy na sitku. W rondelku rozpuść masło i wsyp rzepę. Lekko podsmaż i wlej białe wytrawne wino, które nada kwiatowego aromatu. Podgotuj, aż wino odparuje i wlej śmietankę. Podgrzewaj rzepę przez jeszcze kilka minut, aż zmięknie. Przypraw do smaku solą i czarnym pieprzem oraz sokiem z cytryny. Zioła umyj, odsącz na kuchennym ręczniku. Posiekaj drobno i od razu dodaj do gorącej rzepy, aby oddały intensywnego aromatu potrawie. Smażona z ziołami rzepa doskonale smakuje z szynką pieczoną w ciemnym sosie.

Surówka z czarnej rzepy ze szczypiorkiem

Składniki:
– 1 czarna rzepa
– szczypiorek, pęczek
– śmietana gęsta, kwaśna, pół szklanki
– sól

Przygotowanie:
Rzepę obrać, zetrzeć na tarce o dużych otworach. Szczypiorek umyć, osuszyć, posiekać. Wymieszać śmietanę z solą. Wymieszać rzepę ze śmietaną i szczypiorkiem. Zjadać natychmiast jako dodatek do mięsa lub z pieczywem na śniadanie.

Surówka z czarnej rzepy i marchewki

Składniki:
– czarna rzepa
– duża marchewka lub 2 małe
– łyżka posiekanej natki pietruszki lub szczypiorku
– czubata łyżeczka cukru
– łyżka gęstego jogurtu naturalnego
– odrobina oleju
– szczypta soli i pieprzu

Przygotowanie:
Rzepę umyj, obierz, zetrzyj, posól i odstaw. Po ok. 25 minutach odciśnij sok. Marchew umyj, obierz, zetrzyj. Zmieszaj z rzepą, dodaj pietruszkę, łyżeczkę oleju, jogurt, cukier, pietruszkę, przypraw pieprzem. Sałatka z czarnej rzepy to doskonały dodatek do obiadu.

Surówka z czarnej rzepy z pomarańczą

Składniki:
– 20 dkg rzepy
– 1 duża pomarańcza
– 1 mała czerwona cebula
– 1 łyżka posiekanej natki pietruszki
– 1 łyżka gęstego jogurtu
– sól, pieprz i cukier do smaku

Przygotowanie:
Rzepę obrać i zetrzeć na tarle o grubych oczkach. Pomarańczę sparzyć, obrać, usunąć albedo, jasną część skórki, pokroić na grube plastry następnie w paski i kostkę. Cebulę obrać, pokroić w kosteczkę. Natkę pietruszki posiekać. Z jogurtem wymieszać przyprawy, dodać do surówki na pół godziny przed podaniem.

Surówka z czarnej rzepy, jabłka i mandarynek

Składniki:
– 1 czarna rzepa
– 1 jabłko
– 2-3 mandarynki
– 2-3 łyżki jogurtu naturalnego

Przygotowanie:
Rzepę obrać, zetrzeć na tarce o drobnych oczkach. Jabłko bez obierania zetrzeć na tarce o grubych oczkach. Mandarynki obrać i rozdrobnić. Wszystko wymieszać z jogurtem.

Surówka z czarnej rzepy z kiełkami

Składniki:
– 1 duży seler
– 1 duża czarna rzepa
– 1 winne jabłko
– 75 gr kiełków słonecznika
– garść pestek dyni, uprażonych na suchej patelni
– 3 czubate łyżki gęstego jogurtu greckiego
– 1 łyżka dobrego majonezu
– 1 łyżeczka chrzanu
– sok z ½ cytryny
– sól i świeżo mielony pieprz
– kiełki brokuła lub mieszanka innych ulubionych kiełków do podania

Przygotowanie:
W miseczce mieszamy jogurt z majonezem i chrzanem. Seler, rzepę i jabłko ścieramy na tarce o średnich oczkach i natychmiast mieszamy z sokiem z cytryny, żeby nie ściemniały. Warzywa mieszamy z sosem, kiełkami słonecznika i pestkami dyni, doprawiamy solą i pieprzem. Surówkę podajemy posypaną kiełkami.

Surówka z czarnej rzepy i dyni

Składniki:
– 1 czarna rzepa (ok. 270 gramów)
– 200 gramów dyni
– 1 jabłko
– garść uprażonych pestek dyni
– 1/2 cytryny
– sól
– pieprz
– olej rzepakowy

Przygotowanie:
Obrać rzepę, jabłko i kawałek dyni. Wszystko wrzucić do blendera i poszatkować (można zetrzeć na tarce). Po starciu składników dodać wszystkie przyprawy (do smaku) i skropić sokiem z cytryny. Polać olejem rzepakowym i wymieszać. Po nałożeniu do miseczki posypać uprażonymi pestkami dyni.

Twarożek z czarną rzepą

Składniki:
– sól, 1 szczypta
– pieprz, 1 szczypta
– papryka czerwona słodka, 1 szczypta
– ser biały półtłusty (150 g)
– 1 rzepa
– 2 łyżki śmietany 12%

Przygotowanie:
Ser biały wymieszać z kwaśną śmietaną. Rzepę oskrobać i zetrzeć na tarce o średnich oczkach. Wymieszać rzepę z erem i posolić. Odczekać 5 minut , żeby zmiękła. Jeszcze raz wymieszać doprawić pieprzem i słodka papryką.

Surówka z czarnej rzepy i ananasa

Składniki:
– 280 g czarnej rzepy (1 duża sztuka)
– 1 marchewka
– 0,5 ananasa świeżego (ostatecznie z puszki)
– 3 łyżki jogurtu naturalnego (opcjonalnie)
– odrobina soku z cytryny

Przygotowanie:
Czarną rzepę obrać i zetrzeć na tarce o dużych oczkach. Od razu skropić sokiem z cytryny i odstawić na kilkanaście minut, aby zmiękła. Marchewkę obrać i zetrzeć na tarce o dużych oczkach. Ananasa obrać i pokroić w kostkę. Marchewkę i ananasa dodać do czarnej rzepy. Dodać 3 łyżki jogurtu naturalnego. Wymieszać i od razu podawać.

Surówka z czarnej rzepy z cukinią

Składniki:
– 1 mała młoda cukinia
– 1 czarna rzepa
Sos jogurtowo-majonezowy
– majonez
– jogurt naturalny
– czosnek
– sól

Przygotowanie:
Czarną rzepę obrać ze skórki. Zetrzeć na tarce o małych otworach. Cukinię umyć (nie obierać). Zetrzeć na tarce do jarzyn o większych otworach. Połączyć rzepę i cukinię. Dodać sos jogurtowo-majonezowy. Do małego słoiczka odmierzyć 2 łyżki jogurtu naturalnego, 1 łyżkę majonezu. Przez praskę przecisnąć obrany ząbek czosnku. Posolić do smaku. Zakręcić słoik i potrząsać nim jak szejkerem lub po prostu wymieszać. Tak przygotowany sos wymieszać z potartą rzepą i cukinią.