Jak zapobiegać nowotworom? Dieta i styl życia
Każdego dnia dokonujemy wyborów, które mają wpływ na nasze zdrowie. Wiele z naszych wyborów może zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka. Ryzyko zachorowania możemy zmniejszyć dzięki wprowadzeniu zmian w naszym stylu życia i naszej diecie. Badania pokazują, że dzięki dzisiejszej wiedzy można zapobiec nawet 50% przypadków raka i około 50% zgonów z powodu nowotworów.
Wybory żywieniowe
Zdrowa dieta jest kluczem do ogólnego stanu zdrowia i może pomóc zmniejszyć ryzyko wielu nowotworów. Warto jeść dużo owoców, warzyw, fasoli i produktów pełnoziarnistych, natomiast ograniczyć czerwone mięso i produkty bogate w sól. Każdy z nas powinien spożywać jak najmniej produktów wysokoprzetworzonych i z dużą zawartością tłuszczu. Z diety warto wyeliminować przetworzone mięso oraz unikać napojów z dodatkiem cukru. Badanie z 2021 roku wykazało, że trzy porcje warzyw i dwie porcje owoców każdego dnia skutkowały zmniejszeniem o 10% ryzyka zgonu z powodu nowotworów. Ważne są też produkty pełnoziarniste oraz produkty będące źródłem błonnika (na przykład w razowe pieczywo, kaszę gryczaną, płatki owsiane). Zastąpienie wyrobów pszennych i oczyszczonych produktami z pełnego ziarna może być pierwszym krokiem w trosce o zdrowie.
Niektóre badania wskazują, że multiwitaminy z kwasem foliowym mogą zapewnić ubezpieczenie żywieniowe, a także dodatkową ochronę przed niektórymi nowotworami i innymi chorobami przewlekłymi. Kwas foliowy to witamina B, która zmniejsza ryzyko raka okrężnicy, a także raka piersi. Wapń i witamina D w większości multiwitamin mogą również pomóc w zapewnieniu dodatkowej ochrony przed rakiem okrężnicy.
W badaniach znajdziemy także informacje kontrowersyjne. Dyskusja naukowa dotyczy obecnie cytrusów. W raporcie australijskiej rządowej organizacji CSIRO stwierdzono, iż zjedzenie co najmniej jednej pomarańczy dziennie może aż o 50% zmniejszyć ryzyko zachorowań na raka przełyku, przewodu pokarmowego i jamy ustnej. Przegląd innych badań przeprowadzonych na 8000 osobach wskazał natomiast powiązanie spożywania owoców cytrusowych ze zmniejszonym ryzykiem zachorowania na nowotwór jajnika i nowotwór piersi. Jednocześnie jednak Naukowcy z Uniwersytetu Indiana w USA w badaniach na grupie ponad 200 tys. osób, że regularne picie soku pomarańczowego podnosi ryzyko rozwinięcia czerniaka.
Eliminacja używek
Używanie tytoniu (w tym papierosów, cygar, fajki wodnej, tytoniu do żucia i innych) jest ściśle skorelowane z wieloma rodzajami raka, w tym rakiem płuc, jelita grubego, piersi, gardła, szyjki macicy, pęcherza moczowego, jamy ustnej i przełyku. Około 80 do 90% wszystkich przypadków raka płuc jest związanych z paleniem. Szkodliwe chemikalia w dymie papierosowym wpływają jednak na cały organizm. Najlepiej nigdy nie zaczynać używania tytoniu i warto też wiedzieć, że nigdy nie jest za późno, aby rzucić palenie.
Osoby niepalące, które są narażone na bierne palenie, są również narażone na ryzyko raka, a także innych chorób. E-papierosy stwarzają również poważne zagrożenie dla zdrowia, a ich coraz częstsze używanie jest obserwowane wśród młodych ludzi, co może prowadzić do uzależnienia lub może również służyć jako brama do innych wyrobów tytoniowych. Także nawet niewielkie ilości alkoholu spożywane regularnie mogą zwiększyć ryzyko zachorowania na nowotwór, dlatego warto ograniczyć picie alkoholu do nie więcej niż jednego drinka dziennie. Wprowadzając zdrowe zmiany teraz, możemy mieć wpływ na swoje zdrowie w przyszłości.
Ochrona skóry
Bezpieczne przebywanie na słońcu zmniejsza ryzyko raka skóry. Zbyt duże promieniowanie UV pochodzące ze słońca lub solarium uszkadza komórki naszej skóry, a ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe słońca powoduje większość nowotworów skóry. Dlatego należy pamiętać o odpowiedniej ochronie przeciwsłonecznej przez cały rok. Latem warto również chronić skórę głowy za pomocą kapelusza lub czapki z daszkiem i zakładać okulary przeciwsłoneczne.
Należy także bezwzględnie unikać korzystania z solarium. Międzynarodowe Stowarzyszenie Badań nad Rakiem określa opalanie w pomieszczeniach jako rakotwórcze dla ludzi, a coraz częstsze korzystanie z opalania w pomieszczeniach przypomina obserwowany wzrost zachorowań na czerniaka.
Aktywność fizyczna
Nadwaga i otyłość jest jednym z najważniejszych czynników ryzyka zachorowania na raka. A ostatnie badania przeprowadzone przez American Institute for Cancer Research i American Society for Clinical Oncology wykazały, że około połowa ludzi nie zdaje sobie sprawy z tego związku. Otyłość jest związana z wieloma nowotworami, w tym rakiem endometrium, wątroby, nerek, trzustki, okrężnicy, piersi (szczególnie u kobiet po menopauzie) i innymi. Wiele badań wyraźnie wskazuje, że aktywność fizyczna wiąże się z niższym ryzykiem nowotworów.
Regularne ćwiczenia fizyczne w połączeniu z odpowiednią dietą pomagają utrzymać masę ciała na właściwym poziomie. Dlatego warto dodać ćwiczenia do swojej rutyny, aby zmniejszyć stres, zwiększyć energię, wzmocnić układ odpornościowy, kontrolować wagę i zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka. Oprócz aktywności fizycznej, ważne jest również ograniczenie liczby godzin spędzonych na biernym siedzeniu każdego dnia.
Profilaktyka
Warto podzielić się historią swojej rodziny z lekarzem rodzinnym i przedyskutować badania przesiewowe w kierunku raka. Niektóre testy mogą pomóc wykryć nowotwór we wczesnym stadium, kiedy leczenie ma większe szanse powodzenia, a niektóre mogą również wykryć stany przedrakowe, zanim przekształcą się w raka.
Badania przesiewowe piersi, szyjki macicy i okrężnicy powinny być priorytetem dla kobiet, natomiast badania przesiewowe jelita grubego powinny być priorytetem dla mężczyzn. Osoby o zwiększonym ryzyku zachorowania na określony nowotwór mogą wymagać wcześniejszego rozpoczęcia badań przesiewowych i częstszego ich wykonywania.
