Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (Colitis ulcerosa)
W ostatnich latach na świecie odnotowuje się znaczący wzrost zachorowalności na nieswoiste zapalenia jelit. Wśród tych s
chorzeń wyróżniamy wrzodziejące zapalenie jelita grubego i chorobę Leśniowskiego-Crohna. Obie te choroby szczególnie zwykle rozpoznajemy u ludzi młodych, między 20 a 30 rokiem życia. Z taką samą częstością u kobiet jak i u mężczyzn. Z badań naukowych wynika, że mieszkańcy wysoko rozwiniętych krajów: USA, Kanady, Wielkiej Brytanii cierpią z powodu nieswoistych zapaleń jelit częściej niż mieszkańcy krajów biednych. Podkreśla się także, iż rasa biała predysponuje to tych patologii.
Etiopatogeneza tych chorób wciąż jest tematem badań wielu naukowców. Wiemy, że pewną rolę odgrywają czynniki genetyczne i immunologiczne. Osoby zamknięte w sobie, introwertyczne, narażone na stres chorują znacznie częściej. Znany jest też wpływ tytoniu, który o dziwo może chronić przed nasilaniem objawów w colitis ulcerosa. Wiele innych czynników jest w fazie badań, które mają zaprzeczyć lub potwierdzić ich wpływ na rozwój tych schorzeń.
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego to przewlekłe nieswoiste zapalenie, które dotyczy jelita grubego, przebiega ono z tendencją do okresowych zaostrzeń. Zmiany chorobowe zajmują odbytnicę i wstępują na coraz wyższe partie jelita grubego. Charakterystyczne jest to, że zmiany określamy jako ciągłe, co oznacza, że nie ma przerw i zmian typu część zdrowa i część chorobowo zmieniona. Ponadto patologia ta odznacza się obejmowaniem całego obwodu jelita grubego.
Na przebieg choroby składa się okres zaostrzenia, nazywany chorobą aktywną, bo występują wówczas objawy oraz okres remisji, w którym objawy nie są dokuczliwe. Zaostrzenie choroby wywoływać mogą różne czynniki np.: stres, ciąża, infekcja, antybiotyki stosowane doustnie, niesteriodowe leki przeciwzapalne.
Do objawów klinicznych colitis ulcerosa należą uporczywe biegunki, które występują zarówno w dzień jak i w nocy, ich ilość dochodzi do kilkudziesięciu na dobę. Charakterystyczne symptomy to także krwawienia z odbytnicy, bolesne parcia na stolec, utrata masy ciała, gorączka. Cięższym postaciom towarzyszyć może odwodnienie, tachykardia, anemia.
Aby postawić rozpoznanie, poza dokładnym zebraniem wywiadu i zbadaniem pacjenta, wymagane jest wykonanie badania endoskopowego i pobranie wycinka do badania histopatologicznego. Najlepsza diagnostycznie jest kolonoskopia, bo pozwala na obejrzenie śluzówki całego jelita grubego, ale gdy nie jest możliwe jej wykonanie zaleca się przeprowadznie rektoskopii (oglądanie śluzówki odbytnicy) czy sigmoidoskopii (oglądanie śluzówki jelita grubego do esicy). W kolonoskopii opisuje się zanik rysunku naczyniowego jelita, obecność nadżerek, płaskich owrzodzeń oraz pseudopolipów. Uwagę zwraca obecność śluzu, ropy i krwi w świetle jelita. Lekarze zlecają również badania laboratoryjne, aby sprawdzić czy nie mają do czynienia z niedoborami jakiś związków w wyniku choroby. Pacjentowi pobieramy krew na morfologię, określenie OB., poziomu albumin, stężenia elektrolitów.
Colitis ulcerosa może dawać różne powikłania. Wśród nich znajduje się grupa powikłań jelitowych: najgroźniejsze czyli toksyczne rozdęcie jelita grubego, perforacja (przedziurawienie) okrężnicy, masywny krwotok i rak okrężnicy. Rak jelita grubego to najcięższe powikłanie wrzodziejącego zapalenia jelit. Ponadto wyróżnia się powikłania pozajelitowe, które mogą dotyczyć różnych narządów – oczu, skóry, stawów, wątroby.
Niestety nie istnieje leczenie przyczynowe tej choroby. Wyleczyć pacjenta można jedynie wykonując chirurgiczne wycięcie całego jelita grubego. Do tego typu postępowania kwalifikuje się ok. 10 do 15% chorych. Wskazaniami do ingerencji chirurga są powikłania, które zagrażają życiu, ciężki rzut choroby bądź przewlekły i ciągły jej przebieg. Powszechnie stosuje się w okresie remisji leczenie podtrzymujące. Lekiem z wyboru jest sulfasalazyna stosowana w ilości 2-3g na dobę doustnie. Poprawa jakości życia następuje także po podawaniu czopków z mesalazyną doodbytniczo w ilości 1g co drugi dzień. W leczeniu rzutów, zaostrzeń choroby zastosowanie znalazły leki z grupy glikokortykosterydów takich jak: hydrokortyzon, prednizon, prednizolon. Droga ich podania – doustna bądź dożylna – zależy od stopnia ciężkości rzutu choroby.
