Witamina D, określana również potocznie mianem „witaminy słońca” to jeden z tych związków chemicznych, którego odpowiedni poziom jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu – zwłaszcza u dzieci, seniorów oraz kobiet w ciąży i karmiących piersią. Niedobór witaminy D wpływa negatywnie na wiele procesów i przemian zachodzących w ustroju, a Polacy – z uwagi na konkretne położenie geograficzne naszego kraju – są w większości zagrożeni niedoborem omawianej substancji. Jak tego uniknąć?
Witamina D – dlaczego jest tak istotna dla prawidłowego funkcjonowania organizmu? Jakie są skutki jej niedoboru?
Witamina D odgrywa w organizmie bardzo ważne funkcje. Przede wszystkim kojarzona jest z procesem mineralizacji kości, a więc zapewnieniu im prawidłowej struktury i odporności na uszkodzenia mechaniczne. Oprócz tego witamina D wpływa na utrzymanie pozytywnego nastroju i wysokiej sprawności psychicznej, bierze udział – pośrednio – w modulacji odpowiedzi odpornościowej, a dodatkowo wspiera regulację rytmu dobowego. To oczywiście nie wszystko – właściwy poziom witaminy D obniża także ryzyko zapadnięcia na wiele chorób, a w tym na choroby metaboliczne i cywilizacyjne (cukrzyca, nadciśnienie tętnicze), nowotwory, choroby układu sercowo-naczyniowego, a także choroby powiązane z nieprawidłową pracą tarczycy (przykładowo – choroba Hashimoto).
Niedobór witaminy D może z kolei doprowadzić do takich następstw, jak: krzywica (u dzieci) oraz osteoporoza (u osób starszych i seniorów), częstsze złamania kości i kruchość zębów, ogólne osłabienie organizmu i pogorszenie nastroju, zaburzenia rytmu dobowego i bezsenność czy zaburzenia funkcjonowania układu nerwowo-mięśniowego.
Źródła witaminy D – synteza skórna i źródła pokarmowe
Dzienne zapotrzebowanie witaminy D powinno zostać pokryte z dwóch źródeł – pożywienia (w mniejszości – około 20%) oraz z syntezy skórnej pod wpływem ekspozycji na promieniowanie słoneczne (od 80 do 100% zapotrzebowania). Niestety, ta druga forma jest niezwykle trudna do zrealizowania w Polsce – zwłaszcza w okresie od września do marca, gdy godzin słonecznych w ciągu dnia jest niewiele. Ponadto nawet w miesiącach wiosennych oraz letnich ekspozycja na słońce może być niewystarczająca, z uwagi na spędzanie czasu w ciągu dnia w pomieszczeniach – szkołach, biurach, na uczelniach. W związku z tym u większości populacji (szacuje się, że jest to około 80% pacjentów) wykształca się niedobór witaminy D, co oznacza konieczność wdrożenia
Warto tu także dodać, że najbogatsze źródła witaminy D w diecie to przede wszystkim: tłuste ryby (węgorz, śledzie, dorsz, łosoś i inne), a oprócz tego – grzyby shitake, żółtka jaj, ser żółty i mleko krowie. Wynika z tego, że bardziej narażone na niedobory omawianej witaminy są osoby rezygnujące ze spożywania pokarmów odzwierzęcych.
witaminy D – zasadność i dawkowanie
W związku z powszechnie występującym niedoborem witaminy D w społeczeństwie, zaleca się tak naprawdę u wszystkich grup pacjentów – niemowląt, nastolatków, osób w wieku średnim i u seniorów. Przed rozpoczęciem przyjmowania preparatów witaminowych należy jednak wykonać badanie stężenia witaminy D we krwi (więcej informacji o tym teście znajduje się tutaj: https://www.synevo.pl/-witaminy-d-stwierdzeniu-niedoboru/), aby dobrać właściwą dawkę
Standardowa dawka witaminy D u pacjentów dorosłych, konieczna do przyjmowania w ramach wynosi od 1000 do 2000 IU na dobę (nie dotyczy to jedynie osób, które od maja do września pozostają w ekspozycji na promieniowanie słoneczne z odkrytymi ramionami i podudziami przez 30-45 minut dziennie, w godzinach od 10.00 do 15.00). Zwiększenie dawkowania następuje zwykle u pacjentów cierpiących na nadwagę i otyłość, cukrzycę oraz inne choroby metaboliczne, a także u seniorów i kobiet w ciąży czy karmiących piersią.
Źródła:
- Buczkowski, S. Chlabicz, J. Dytfeld, W. Horst-Sikorska, A. Jaroszyński, P. Kardas, M. Marcinkowska, J. Siebert, M. Tałataj, Wytyczne dla lekarzy rodzinnych dotyczące[w:] Forum Medycyny Rodzinnej 2013, tom 7, nr 2
- Dr n. med. D. Wnęk, Witamina D – skutki jej niedoboru i nadmiaru oraz źródła pokarmowe [w:] Medycyna Praktyczna, 27.03.2023
- Dr n. med. D. Wnęk, Witamina D – jaka dawka jest bezpieczna? [w:] Medycyna Praktyczna, 31.03.2023
- Zdrojewicz, E. Chruszczewska, M. Miner, Wpływ witaminy D na organizm człowieka [w:] Borgis – Medycyna Rodzinna 2/2015
- A. Kennel, MD, M. T. Drake, MD, PhD, D. L. Hurley, MD, tłum. dr n. med. I. Czajka-Oraniec, Niedobór witaminy D u dorosłych: kiedy badać i jak leczyć? [w:] Medycyna po Dyplomie vol. 20/ nr 5/ 2011
Artykuł sponsorowany
