Termoterapia: leczenie temperaturą

Wpływ na nasze zdrowie ma wszystko. Również temperatury potrafią leczyć. Ciepło i zimno to doskonałe masy powietrza, które mogą zdziałać cuda przy niektórych schorzeniach.

Termoterapia to dział fizykoterapii, gdzie energia cieplna stosowana jest w trakcie kuracji zdrowotnych. Termoterapia dzieli się na ciepłolecznictwo i zimnolecznictwo. W pierwszym przypadku tkanki zostaje pobudzone pop przez wpływ ciepła (ultradźwięki, promieniowania, hydroterapia). Leczenie zimnem, czyli poddanie się działaniu zimnych mas powietrza, zwane jest krioterapią. Pacjent przez ustalonych przez specjalista czas, zostaje zamknięty w komorze, gdzie panuje ujemna temperatura.

Ogólny wpływ termoterapii na człowieka:

– złagodzenie bólu

– rozluźnieniem mięśni

– likwidowaniu stanów zapalnych

Wpływ ciepła i zimna na narząd ruchu

Ogólne wskazania do leczenia ciepłem

Wskazania do stosowania ciepła obejmują przede wszystkim przewlekłe stany zapalne o różnej etiologii, w których na skutek przekrwienia czynnego można uzyskać pozytywne wyniki leczenia. Również przykurcze mięśniowe występujące po urazach lub niedowładach, przy umiejętnym zastosowaniu ciepła mogą ulec rozluźnieniu. Tak więc leczenie ciepłem znajduje zastosowanie w chorobach:

• narządu ruchu (stłuczenia, krwiaki i urazy tkanek miękkich na czwarty-piąty dzień od urazu, po ustąpieniu odczynu zapalnego, stany pourazowe więzadeł i torebek stawowych w 2-3 tygodnie po wystąpieniu urazu);
• reumatycznych (w I fazie reumatoidalnego zapalenia stawów, natomiast w II i III fazie tylko w  okresie remisji, ZZSK, choroba zwyrodnieniowa stawów, w tym stawów kręgosłupa);
• układu nerwowego (nerwobóle i  zapalenia nerwów obwodowych, po ustąpieniu ostrego okresu, postrzał, rwa kulszowa, porażenie nerwu twarzowego, przykurcze mięśniowo-stawowe, rdzeniowe porażenie kurczowe);
• skórnych (trądzik, czyraczność);
• układu oddechowego (przewlekłe zapalenie zatok, nieżyt gardła i krtani, ostre i przewlekłe nieżyty oskrzeli, zapalenie ucha środkowego);
• układu krążenia (choroba Raynauda);
• przemiany materii (otyłość, przewlekła dna);
• układu moczowego (zapalenie pęcherza moczowego i dróg moczowych, kamica dróg moczowych, przebiegająca bez powikłań);
• układu pokarmowego (nieżyt żołądka, przewlekłe zapalenie jelit, stany kurczowe jelita grubego, przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych, kamica pęcherzyka przebiegająca bez powikłań czy dyskineza dróg żółciowych).

Przeciwwskazania do leczenia ciepłem

Przystępując do leczenia ciepłem należy uwzględnić ogólny stan pacjenta, jego wrażliwość na bodźce cieplne, chorobę zasadniczą, jej okres i choroby współistniejące. Wszelkie zabiegi cieplne, zwłaszcza o działaniu ogólnym, powodującym przegrzanie organizmu są przeciwwskazane w:

• ostrych okresach choroby,
• nadciśnieniu tętniczym,
• niewydolności krążenia,
• zespole płucno sercowym,
• chorobie niedokrwiennej serca,
• zawale serca,
• miażdżycowym stwardnieniu tętnic,
• zakrzepowo-zatorowym zapaleniu naczyń,
• skłonności do krwawień,
• cukrzycy,
• gruźlicy,
• nadczynności tarczycy,
• chorobie nowotworowej,
• czynnej chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy,
• chorobach ośrodkowego układu nerwowego,
• zaburzeniach czucia powierzchniowego,
• chorobach psychicznych,
• fotodermatozach,
• wyniszczeniach organizmu, zwłaszcza w wieku starczym.

Przy wyżej wymienionych chorobach jest dopuszczalne stosowanie zabiegów cieplnych miejscowych, pod warunkiem ustalenia wrażliwości pacjenta na bodźce cieplne oraz ścisłej kontroli jego reakcji na zabiegi. Przeciwwskazaniem do stosowania miejscowych zabiegów cieplnych są ostre okresy choroby, urazy kości i stawów (złamania), zmiany zwyrodnieniowe i zniekształcające stawy w przypadku odwapnień kości, odmrożenia, owrzodzenia podudzi czy gruźlica kostno-stawowa.

Obniżenie temperatury tkanek powoduje:

1. zmniejszenie lub uśmierzenie bólu,
2. zahamowanie stanu zapalnego,
3. zwolnienie procesów przemiany materii,
4. zmniejszenie lub ustąpienie obrzęków,
5. zwolnienie odruchów i  zmniejszenie pobudliwości włókien nerwowych,
6. zwężenie naczyń oraz ich okresowe rozszerzenie, przekrwienie czynne,
7. zwiększenie napięcia mięśniowego (przy krótkim czasie działania bodźca zimna) oraz obniżenie napięcia mięśniowego (przy dłuższym działaniu bodźca).

Wskazania do stosowania zimna w zabiegach miejscowych

Bodziec zimna, ze względu na swe działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwobrzękowe, obejmuje szeroki wachlarz wskazań do stosowania w zabiegach miejscowych. Wskazaniami są:

• choroby narządu ruchu (stłuczenia, krwiaki i urazy tkanek miękkich bezpośrednio po urazie do 4-5 dni; obrzęki po złamaniach i zwichnięciach we wczesnym okresie; ostre zapalenie ścięgien, torebek stawowych i mięśni; przykurcze stawowe pourazowe),
• choroby reumatyczne (ostre zapalenia stawów niezależnie od przyczyny [ostry okres rzs, ostry stan bólowy w chorobie zwyrodnieniowej stawów, ostry zespół zapalenia tkanek miękkich okołostawowych], napad dny moczanowej, blokady stawów w  połączeniu z mobilizacją),
• choroby układu krążenia (częstoskurcz napadowy, początkowy okres zakrzepowego zapalenia żył),
• choroby układu nerwowego (bóle głowy pochodzenia naczyniowego, ostre stany zapalne splotów i nerwów obwodowych, rwa kulszowa, wzmożone napięcie mięśniowe powstające wskutek urazów oraz niedowładów spastycznych),
• choroby przewodu pokarmowego (ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych, zapalenie wyrostka robaczkowego, krwawienia),
• inne schorzenia (obrzęk limfatyczny, krwawienie, hemoroidy, zapobieganie odleżynom, oparzenia, ostry ból zębów, zabiegi chirurgiczne w obrębie jamy ustnej oraz szczęki górnej i żuchwy).

Przeciwwskazania do leczenia zimnem

Przed przystąpieniem do wykonywania zabiegu należy na małym obszarze skóry pacjenta, zbadać reakcję miejscową na zimno. Leczenie zimnem jest przeciwwskazane w:

• stanach zapalnych w przewlekłym okresie choroby,
• nadwrażliwości na zimno,
• zespole Raynauda,
• zapaleniu pęcherza moczowego i  miedniczek nerkowych,
• zapaleniu naczyń,
• ciężkich schorzeniach serca i  naczyń (silnie zmniejszona reaktywność naczyń),
• stanach wyniszczenia i ogólnego osłabienia,
• odmrożeniach,
• zespole Sudecka.

Przyjmuje się, że najlepsze wyniki leczenia osiąga się przy krótkim czasie zabiegu (1-2 minuty) z jednoczesnym obniżeniem temperatury skóry o około 15-16°C. Tak krótki czas zabiegu powoduje na drodze odruchowej zmniejszenie bólu, natomiast dłuższy czas zabiegu (15-30 minut), wywiera przede wszystkim działanie przeciwzapalne. Ponieważ obniżenie temperatury w tkankach utrzymuje się przez około 2-3 godziny po zabiegu, zabiegi te mogą być wykonywane kilka razy dziennie – przeciętnie 3 razy dziennie.

Materiały: www.chinmed.com, www.termoterapia.leczniczy.pl,

Zobacz również:

1. Co daje krioterapia?
2. Czy w saunie się chudnie?
3. Czy sauna korzystnie wpływa na urodę?
4. Jaką saunę wybrać?