Dyniato wspaniałe warzywo, które kojarzy się przede wszystkim z jesienią i amerykańskim świętem Halloween. Jednak warto wiedzieć, że miąższ i pestki dyni stanowią bogate źródło wielu składników odżywczych.
Badania na zwierzętach prowadzone na Harwardzie pokazały, że beta-karoten może też hamować rozrost komórek rakowych. Antynowotworowe działanie mają także pestki dyni, które chronią przed rakiem prostaty. Zawierają one sporo witaminy E i cynku, zwalczające szkodliwe wolne rodniki.
Warto więc włączyć dynię do codziennego jadłospisu, zwłaszcza wczesną jesienią, gdy jest najświeższa. Lekkostrawne dyniowe dania nie obciążają przewodu pokarmowego i wspomagają leczenie chorób układu krążenia.
Zalecenia w leczeniu robaczycy: należy wypić jednym łykiem 3-6 łyżek oleju z pestek dyni. taki zabieg stosować przez 2 tygodnie. olej z pestek dyni jest smaczny, ale jeśli żołądek nie toleruje tłuszczu, można spożywać 1 pełną garść nasion, popijając je szklanką mleka. Luźne stolce są częścią pożądanego działania.
Jak kupić dobrą dynię?
Kupując dynię, należy zwrócić uwagę, czy jest zbita i jędrna (niedojrzała nie ma smaku, a przejrzała jest zbyt włóknista). Skórka powinna być gładka, bez plam i uszkodzeń. Łatwiej będzie wtedy dynię przechować. Warzywo to można w całości przechowywać przez kilka miesięcy w suchym, chłodnym i przewiewnym miejscu.
Powszechnie uważa się, że najsmaczniejsza dynia to ta, która nie całkiem dojrzała (uwaga: nie dotyczy to owoców dyni olbrzymiej). Często dynie nadziewa się ryżem, makaronem, innymi warzywami lub gotuje się ją, kisi, a nawet kandyzuje. Prawdziwym przysmakiem smakoszy są natomiast prażone pestki dyni. Najlepiej zrobić je samemu: odsączamy pestki z soku na bibule, suszymy na desce lub talerzu przez noc, a potem przez pół godziny prażymy w piekarniku na złoty kolor. Na końcu solimy wedle uznania.
Z dyni można również zrobić przetwory, które w zimie wyśmienicie smakują i można je wykorzystać na wiele sposobów. Przepis na dżem z dyni to świetny pomysł na przetwory, które otworzymy późną jesienią i zimą, by na chwile przypomnieć sobie smak lata. Na szczęście ten przepis na dżem z dyni jest idealny również dla osób zapracowanych i nie wymaga wielkich umiejętności kucharskich. Nie wymaga wielu składników, a jego przygotowanie nie zajmuje dużo czasu. Wynik końcowy na pewno każdego zachwyci, a co najważniejsze będzie smakował.
Dynia jako „smaczna królowa” w kuchni…
Chyba żadne inne warzywo nie daje tak wielkich możliwości wykorzystania w kuchni jak dynia. Urzeka pięknym kolorem, czaruje delikatnym smakiem. Może być zarówno daniem głównym, deserem, czy przystawką. Można ją też zamknąć w słoiku i przechować do zimy.
Rozmaitość jej kulinarnych zastosowań na całym globie może przyprawić o zawrót głowy. W kuchni kontynentów, w których po raz pierwszy odkryto jej walory, wykorzystuje się ją do dań, zazwyczaj którym towarzyszą słodsze owoce: są to torty i różne ciasta. Amerykanie lubią też dynie w postaci nadzienia do pierożków i jako składnik potraw makaronowych. W Starym Świecie robi się z niej natomiast kompoty, przetwory, napoje, służy też do przygotowania głównych dań.
Kilka propozycji kulinarnych z dyni
Zupa krem z dyni i pomarańczy z kardamonem
ok. 1 dyni piżmowej
1 duża marchewka
1 duża cebula
2 pomarańcze
ok. 2 łyżki oleju do smażenia
1,5 łyżeczki Kardamon mielony
0,5 łyżeczki Chili w torebce
ok. 1 litr bulionu warzywnego
3 łyżki pestek dyni
2 łyżki miodu
sól
4 łyżki oleju dyniowego
rukiew wodna do dekoracji
Dużą marchewkę obrać i pokroić w bardzo drobną kostkę, dużą cebulę posiekać drobno, ok. 1 kg. dyni piżmowej obrać, oczyścić z pestek i wewnętrznych błonek, następnie pokroić w drobną kostkę.
W dużym garnku rozgrzać ok. 2 łyżki oleju , podsmażyć na nim marchewkę przez kilka minut, następnie dodać cebulę i smażyć często mieszając.
Po kilku minutach smażenia marchewki z cebulą, dodać do garnka dynię i podsmażać często mieszając, by dynia nie przywarła do dna. Dwie pomarańcze obrać ze skóry i usunąć białe błonki. Dodać pomarańcze do garnka z warzywami i doprawić całość kardamonem.
Do garnka z warzywami wlać 0,5 l. bulionu warzywnego i gotować bez przykrycia aż dynia będzie tak miękka, że zacznie się rozpadać. Podczas gotowania wlewać systematycznie jeszcze 0,5 l. bulionu, by zupa ostatecznie nie była zbyt gęsta.
Na suchej patelni uprażyć 3 łyżki pestek dyni. Gdy dynia ugotowana w bulionie będzie już dostatecznie miękka, zblendować całość do uzyskania jednolitej konsystencji.
Jeśli zupa jest zbyt gęsta, dodać jeszcze bulionu. Podczas blendowania, do zupy dodać pół łyżeczki chili. Zupę przetrzeć przez sito, by uzyskać kremową konsystencję, posolić i dodać 2 łyżki miodu. Wymieszać całość.
Jest to bardzo pożywne i zdrowe danie. Potrzebujemy następujące składniki:
pierś indyka krojonego w kostkę,
do tego cebula,
marchewka pokrojona w słupki,
zielony groszek z puszki,
czerwona fasola,
kapusta pekińska,
i na końcu dynia.
Całość dusimy aż zmięknie, po czym zaprawiamy pomidorami z puszki. Podajemy z kaszą bądź brązowym ryżem.
Zupa – krem z dyni
-2 cebule, które dusimy,
-1 ziemniak pokrojony w plastry, marchew
-niecały kg dyni pokrojonej w kostkę
-olej, masło, czosnek, przyprawy: imbir, kurkuma, kmin mielony, pieprz, sól,
W dużym rondlu podsmażamy na oleju i maśle cebulę oraz czosnek, dodajemy pokrojoną w kostkę marchew, ziemniaka i dynię. Całość zalewamy bulionem warzywnym lub wodą i dusimy pod przykryciem 20 minut, na koniec całość blendujemy doprawiamy do smaku. Zupa z dyni jest bardzo smaczna i niskokaloryczna. Podawać z prażonymi pestkami dyni.
Pestki dyni także warto włączyć do diety. Pestki dyni zawierają głównie cynk i witaminy B. Ich jedzenie pomoże w kłopotach z prostatą i przy schorzeniach skórnych.
Kotlety z dyni
1 szklanka puree z dyni (dynię należy upiec wraz ze skórą a następnie wydrążyć miąższ)
1 średnia cebula i 4 ząbki czosnku
1 łyżeczka oleju
1 łyżka masła
1 jajko
szczypta gałki muszkatołowej, kurkumy, pieprzu
2-3 łyżki drobno posiekanej natki pietruszki
2 łyżki otrąb pszennych lub żytnich
2 – 3 łyżki bułki tartej
olej lub masło klarowane do smażenia
Na patelni podgrzać olej, rozpuść na nim masło dodać cebulę i czosnek. Wrzuć cebulę i smaż aż się zeszkli.
Do puree z dyni dodać podsmażoną cebulę, jajko, gałkę i posiekaną natkę pietruszki. Doprawić solą oraz pieprzem.
Do masy dosypać ulubione otręby oraz tyle bułki tartej, żeby masa była w miarę zwarta i umożliwiła formowanie kotlecików.
Kotleciki obtoczyć w bułce tartej. Smażyć na rozgrzanym oleju lub maśle klarowanym, serwować z dipami lub ulubioną surówką.
Pierożki ravioli z dynią i masłem szałwiowym
Ciasto:
300 g mąki ( 200 g pszennej i 100 g semoliny)
1/2 łyżeczki soli
3 jaja
1 łyżka oliwy Nadzienie:
450 g upieczonej dyni
30 g startego parmezanu
szczypta świeżo startej gałki muszkatołowej
100 g sera ricotta
sól, pieprz świeżo zmielony Masełko:
100 g masła
12 – 18 listków szałwi
50 g uprażonych orzeszków pinii
Przygotowanie:
Wymieszać mąkę i sól w dużej misce, zrobić pośrodku wgłębienie i wlać w nie rozbełtane jajka i oliwę. Wyrabiać początkowo za pomocą widelca, a następnie ręką przez ok. 10 minut lub wszystko wykonać mikserem. Jeśli ciasto jest za suche dodać 1 – 2 łyżki wody. Ciasto musi być miękkie, elastyczne i gładkie. Zawinąć ciasto w folię i wstawić do lodówki na 1/2 godziny.
Przygotować nadzienie: rozgnieść dynię widelcem dodać parmezan, gałkę muszkatołową, ricottę, sól i pieprz. Wymieszać. Rozwałkować cienko ciasto. Wyciąć 48-60 krążków o średnicy 6 cm. Nakładać małe porcje nadzienia i docisnąć brzegi. Można też na rozwałkowany placek nakładać małe porcje nadzienia, przykryć drugim plackiem, a następnie podociskać palcami przestrzenie wokół nadzienia i wycinać radełkiem kwadraty. Jeśli brzegi ciasta źle się lepią można je posmarować wodą. Gotować we wrzącej i osolonej wodzie przez 4-5 minut. Jak pierożki się gotują, zrobić masełko szałwiowe.
Rozpuścić masło z dodatkiem listków szałwi i orzeszków piniowych. Polać nim gorące ravioli i od razu podawać*Dynię pokroić na duże kawałki, skropić oliwą z oliwek i piec w temperaturze 200 stopni C przez 25-30 minut w przykrytym naczyniu.
Sałatka z dyni ze szpinakiem
– kawałek dyni
– ocet winny lub sok z cytryny
– liście szpinaku
– 1 łyżka oliwy
– liście szpinaku
– prażone pestki dyni lub słonecznika
– pomidorki koktajlowe
– żółty ser
– pieprz i sól
Dynię obrać, rozkroić na pół, pestki usunąć łyżką, miąższ i pokroić w mała kostkę, posolić, polać 2 łyżkami octu i oliwy i włożyć do salaterki. Do salaterki dodać umyte liście szpinaku, pomidorki pokrojone na pół, ser i doprawić do smaku. Sałatkę posypać prażonymi pestkami.
Risotto lub kaszotto z dynią i marchewką
Składniki:
– 120 g ryżu lub kaszy pęczak lub bulgur
– 170 g obranej i oczyszczonej dyni
– 1 łodyga selera naciowego
– 1 duża marchewka
– 1 cebula
– 1/2 szklanki białego wytrawnego wina
– 1 1/2 szklanki bulionu warzywnego
– 2 łyżki oliwy z oliwek
– duża szczypta gałki muszkatołowej
– sól i pieprz do smaku, mielony imbir i kurkuma
Na łyżce oliwy podsmażyć cebulę, by się zeszkliła, dodać selera pokrojonego w plastry i marchewkę pokrojoną w półplasterki. Warzywa powinny zmięknąć, ale wciąż pozostać jędrne. Przykryć pokrywką, zdjąć z ognia. Na patelni rozgrzać pozostałą oliwę, wrzucić ryż lub kaszę i lekko obsmażyć. Podlać białym winem, poczekać aż odparuje i wtedy dolać porcjami bulion. Gotować na małym ogniu za każdym razem czekając, aż ryż lub kaszawchłonie płyn. Kiedy zostanie połowa płynu dodać warzywa z patelni oraz pokrojoną w kostkę dynię oraz przyprawy. Cały czas gotować na wolnym ogniu, aż bulion zostanie wchłonięty przez ryż , a warzywa będą miękkie. Ryż jednak nie może wchłonąć całego płynu, powinien powstać raczej gęsty sos.
Racuszki z dyni
– 2 szklanki rozgotowanej dyni,
– 2 jajka,
– 2 szkl. mąki,
– 0.5 l kefiru,
– 1 łyżeczka proszku do pieczenia,
– można dodać 2 kwaśne jabłka,
– olej do smażenia
Dynie obrać ze skórki i pestek, pokroić w drobną kostkę i rozgotować ja na małym ogniu. Tak rozgotowaną dynię odmierzyć w szklance, dodać kefir, proszek do pieczenia, jajka i pokrojone w talarki jabłka. Wszystko ze sobą dokładnie wymieszać i smażyć na małym ogniu. Podać z sałatą, wymieszaną z plastrami jabłek i żurawiną.
Dynia faszerowana
– 1 dynia (o grubej skórce) lub kilka małych
– 300 g czerstwego chleba (pokrojony w kosteczkę)
– pół kilograma pieczarek
– 250 g startego sera
– 4oo ml mleka
– 200 ml śmietany
– (ewentualnie 2-3 jajka)
przyprawy (np. kmin, kolendra, papryka, curry, wg. gustu)
sol, pieprz
Nagrzać piekarnik do temp. 200°
Ściąć górną cześć dyni i wydrążyć ją zostawiając ok. 1 cm miąższu przy skórce.
Pokroić wydrążony miąższ (bez części zawierającej pestki) na małe kawałeczki. Podsmażyć pieczarki na maśle. Ułożyć na dno dyni nieco chleba, następnie warstwę wydrążonej dyni, pieczarki a na to warstwę sera. Powtórzyć czynność aż do całkowitego wypełnienia dyni najlepiej warstwą sera. Następnie wymieszać mleko, śmietanę oraz przyprawy (i – ewentualnie – roztrzepane w mleku jajka, aby potrawa była bardziej syta) i wlać wszystko do dyni. Przykryć ją odciętą uprzednio „czapeczką” i wstawić do gorącego piekarnika.
Długość pieczenia zależy od wielkości dyni i trwa od 1 do 1,5 godziny.
Ubić jajka z cukrem, dodać olej, przesiana mąkę, cukier waniliowy, sodę oraz cynamon. Wymieszać mikserem, a potem dodać starta na jarzynowej tarce dynię i delikatnie całość wymieszać łyżką. Ciasto przełożyć do okrągłej formy, wysmarowanej masłem i wysypanej mąką. Piec 50 minut w 180 stopniach. Wystudzone wyjąć z foremki i obficie posypać cukrem pudrem lub polukrować.
Ćwiartkę dyni oczyszczonej i obranej ze skórki pokroić w poprzek na plastry nie grubsze niż jeden centymetr. Każdy posypać brązowym cukrem i ostrym pieprzem cayenne. Każdy doprawiony kawałek dyni zawinąć w plaster boczku i ułożyć w żaroodpornym naczyniu lekko wysmarowanym oliwą. Aby boczek się nie rozwinął można nadziać owiniętą nim dynię na wykałaczkę lub obwiązać sznurkiem. Piec ok. 45 min w piekarniku nagrzanym do 180 st. C. Podawać gorące ewentualnie z dodatkiem ulubionego sera (feta lub kozi)
Mus dyniowo – jabłkowy
– 1 kg dyni
– 1 kg jabłek (najlepiej antonówek)
– skórka z 1 cytryny
– łyżka soku z cytryny
– ¾ szklanki cukru
Oczyszczoną z pestek i obraną dynię pokroić w kostkę. Włożyć do rondla, dodać odrobinę wody aby dynia nie przywarła do dna i dusić pod przykryciem na małym ogniu, aż stanie się miękka (ok. 30 min). Jabłka obrać i oczyścić z gniazd nasiennych, pokroić w kostkę i dusić podobnie jak dynię, jednak trzymać je na ogniu krócej – ok. 10 min. Miękkie jabłka i dynie przetrzeć przez sito. Dodać cukier, sok cytrynowy i skórkę otartą z wyparzonej wcześniej cytryny. Pamiętać należy, aby zetrzeć jedynie zewnętrzną, żółtą część skórki. Ciepły mus jest gotowy do jedzenia. Można go również zachować na zimę – wystarczy, że przełożymy jeszcze gorący mus do wyparzonych wcześniej słoików (podane proporcje wystarczą na 4 małe słoiki). Pasteryzować 15 min. w temperaturze ok. 90 st. C. Mus dyniowo – jabłkowy dobrze smakuje zarówno na zimno jak i na ciepło, można dodawać go do naleśników, ciast i lodów.
Dżem z dyni
5 kg dyni
1 kg cukru
4 galaretki brzoskwiniowe lub morelowe
5 łyżek kwasku cytrynowego
2 olejki cytrynowe
Dynię zetrzeć na tarce i rozgotować. Do gotującej dyni dodać cukier, galaretki i zapachy cytrynowe. Smażyć około 30 minut. Następnie bardzo gorące przełożyć do słoiczków i zakręcić. Postawić słoiki do góry dnem i pasteryzować 10 – 15 minut. I gotowe!