Nadmierna potliwość to choroba

Na dworze coraz cieplej a to sprzyja poceniu się. Zadaniem potu jest schłodzenie przegrzanego organizmu. Niestety, u niektórych pot pojawia się przy najmniejszym wysiłku. Dla większości z nas bardzo pomocne, w tym okresie, są antyperspiranty. Pomagają one zachować nam suchość na dłuższy czas oraz likwidują nieprzyjemny zapach. Kilkukrotna zmiana odzieży w ciągu dnia i częste branie prysznica to norma u chorych na nadpotliwość.

Nadmierne pocenie (hiperhydroza) może być spowodowane zaburzeniami funkcjonowania mechanizmów termoregulacji organizmu lub stanowić formę odpowiedzi na bodziec emocjonalny. Szczegółowy wywiad pozwala ustalić przyczynę tej dolegliwości i podjąć właściwe leczenie.

Na ciele dorosłego człowieka znajduje się od 3 do 4 milionów gruczołów potowych, skoncentrowanych głównie na podeszwach stóp, na dłoniach, pod pachami i na czole. Gruczoły potowe unerwione są pozazwojowymi włóknami układu sympatycznego, w których mediatorem synaptycznym jest acetylocholina.

Uogólnione nadmierne pocenie, zwłaszcza występujące w nocy, może być objawem poważnej choroby – cukrzycy, nadczynności tarczycy, nowotworu czy infekcji. Nadpotliwość wtórna towarzyszyć może także otyłości, menopauzie, a niekiedy miesiączce. Terapia hiperhydrozy wtórnej polega na zdiagnozowaniu i leczeniu choroby podstawowej.

Uogólniona nadmierna potliwość wynika z następujących powodów:

1) zaburzenia czynności termoregulacyjnych;

2) zaburzenia związane ze stanem emocjonalnym.

Zaburzenia czynności termoregulacyjnych. Pod tym względem istnieją znaczne wahania między różnymi osobami. W przypadku niektórych chorób gorączkowych, zarówno zakaźnych, jak i niezakaźnych, na zwiększenie temperatury krwi podwzgórze reaguje w ten sposób, że doprowadza do utraty ciepła poprzez pocenie i rozszerzanie naczyń. Czasami, pomimo wyleczenia choroby, może utrzymywać się niestabilność ośrodka termoregulacji. Oznacza to, że nadmierna potliwość występuje także przy braku gorączki. Jeśli zaburzenie to utrzymuje się przez dłuższy czas i jest znaczne, mówi się o prawdziwej „chorobie potliwości”. Ta postać nadmiernej potliwości, w odróżnieniu od nadmiernej potliwości emocjonalnej, pogarsza się w czasie snu. Napady wyjątkowo obfitej potliwości powstają wskutek zatrucia, zwłaszcza nikotyną, alkoholem, morfiną, a także towarzyszą silnym bólom o różnym pochodzeniu (kolki wątrobowe, nerkowe, dusznica bolesna, wymioty itd.).

Zaburzenia związane ze stanem emocjonalnym. W tych przypadkach uogólniona nadmierna potliwość jest bardzo rzadka, podczas gdy o wiele częściej występuje nadmierna potliwość ogniskowa. Najpowszechniejszą postacią drugiej z nich jest potliwość zlokalizowana na szerokości dłoni (gdzie znajdują się bardzo liczne gruczoły potowe), na podeszwach stóp oraz w dołach pachowych. O wiele rzadziej występuje na nadgarstkach i twarzy. W niektórych przypadkach przyjmuje postać prawdziwej choroby, uniemożliwiającej jakąkolwiek czynność manualną. Potliwość najczęściej powodują zaburzenia emocjonalne (czasami bardzo poważne). Jednakże u niektórych pacjentów nie stanowią one decydującego czynnika, lecz pewna łatwość w poceniu pojawia się w wyniku bodźca umysłowego (nauka, szczególne skupienie nad określonym tematem itd.). Pocenie rąk i stóp występuje ciągle lub okresowo. Najczęściej zakończenia kończyn są mokre, wilgotne, zimne, słabe, miękkie i blade. Nadmierna potliwość emocjonalna występuje u obu płci. Często rozpoczyna się w dzieciństwie lub w okresie dojrzewania; nierzadko jest także dziedziczna. Niekiedy objawy zmniejszają się po 25. roku życia.

Odrębne zagadnienie stanowi nadpotliwość pierwotna, nie współistniejąca z żadną inną chorobą, zazwyczaj ograniczona do jednej lub dwóch powierzchni, na których występuje największa koncentracja gruczołów potowych. Konsekwencją nadmiernego pocenia może być uszkodzenie i maceracja naskórka (potnica), co sprzyja infekcjom skóry (np. grzybicy) oraz rozwojowi niektórych chorób alergicznych (np. wypryskowi potnicowemu).

Nadmierna potliwość smakowa

Niekiedy wystąpienie tego schorzenia wiąże się ze spożywanym jedzeniem. Mówi się wówczas o nadmiernej potliwości smakowej. Pocenie ust, głowy, nosa po zjedzeniu niektórych potraw (przypraw, bardzo ciepłych potraw itd.) jest fizjologiczne u wielu osób. Nadmierna potliwość smakowa – wyjątkowo silna – może mieć związek z licznymi chorobami autonomicznego układu nerwowego. Najczęstszą przyczynę stanowią uszkodzenia nerwów sympatycznych i parasympatycznych wokół głowy i szyi.

Sposoby leczenia

Przy wyborze sposobu terapii nadmiernego pocenia konieczne są ustalenie jego fizjologicznej przyczyny oraz ocena nasilenia dolegliwości. Przy nadpotliwości mało nasilonej poleca się stosowanie antyperspirantów i zasypek zawierających sole glinu, formalinę, taninę lub kwas borny, działające ściągająco i czopujące ujścia gruczołów potowych. W drugiej kolejności specjaliści zalecają podawane ogólnie leki antycholinergiczne. W niektórych przypadkach zastosować można zastrzyki z botoksu podawane podskórnie w 10-15 miejsc oddalonych od siebie o około 1 cm, tak aby uzyskać całkowite pokrycie powierzchni nadpotliwej. Toksyna botulinowa hamuje wydzielanie acetylocholiny, dzięki czemu następuje blokada zakończeń nerwowych gruczołów potowych zlokalizowanych w leczonym obszarze i całkowita inhibicja wydzielania potu, trwająca przez 7-12 miesięcy. Po tym czasie kurację należy powtórzyć.

Niekiedy pomaga jonoforeza, przywracająca prawidłową regulację autonomicznego układu nerwowego, a w hiperhydrozie emocjonalnej skuteczne okazać się mogą leki uspokajające oraz psychoterapia.

Współczesna medycyna wychodząc naprzeciw oczekiwaniom znalazła sposób na pozbycie się problemu. Oprócz leków na nadpotliwość, oferowany jest zabieg usuwania gruczołów potowych. To szybki i skuteczny sposób na pozbycie się problemu.

Usunięcie gruczołów potowych

Zabieg polega na laserowym rozpuszczeniu, a następnie odessaniu gruczołów. Jest bezbolesny, gdyż przeprowadza się go w znieczuleniu miejscowym. Nadmierne wydzielanie potu najczęściej dotyczy okolic pach, dlatego zabieg zwykle dotyczy tego właśnie obszaru.

Mniej inwazyjny, a również skuteczny jest zabieg polegający na wstrzyknięciu pod skórę specjalnej toksyny, która powoduje odwracalne porażenie zakończeń nerwowych połączonych z gruczołami potowymi. W ten sposób wydzielanie potu z okolic zabiegowych zostaje wstrzymane na ok. 6 miesięcy.

Tak więc cieszmy  niechcianymi plamami pod pachami, bo niektórzy mają o wiele wiele gorzej od nas …

Materiały: www.Zdrowie.gazeta.pl, www.Pulsmedycyny.com.pl, www.Jejzdrowie.pl

Zobacz również:

1. Miejscowa nadpotliwość jak zwalczyć?
2. Jak przygotować się na nadejście lata?
3. Nadmierna potliwość – jak czuć się komfortowo?
4. Pot to nie kłopot