Nadczynność tarczycy (hipertyreoza) jest zaburzeniem występującym u około 2% populacji, w tym 5-krotnie częściej u kobiet. Choroba ta polega na zwiększonym wydzielaniu hormonów przez gruczoł tarczowy.
Najczęstszą postacią hipertyreozy jest choroba Gravesa-Basedowa (wole rozlane toksyczne). Występuje ona u około 70% osób chorych na nadczynność, przede wszystkim u ludzi młodych (przed 35 rokiem życia) i dzieci. Jest to schorzenie autoimmunologiczne, czyli przyczyną choroby jest nieprawidłowa czynność układu odpornościowego chorego. Produkuje on bowiem przeciwciała skierowane przeciwko receptorom dla tyreotropiny (hormonu wytwarzanego przez przysadkę i pobudzającego tarczycę). Skutkiem tego jest rozrost gruczołu tarczowego, szczególnie przy narażeniu na ekspozycję czynników wywołujących, takich jak duże dawki jodu, stres, nikotyna, najprawdopodobniej także antygeny bakteryjne. Nie zaszkodzi więc zawczasu rzucić palenie i starać się prowadzić spokojny tryb życia.
Rozwój choroby jest gwałtowny i najczęściej pełnoobjawowy.
Do najczęstszych objawów nadczynności tarczycy należy tzw. triada merseburska: wole, przyspieszona akcja serca (tachykardia) i wytrzeszcz oczu, a ponadto:
- wilgotna i ciepła skóra
- nadmierna potliwość
- wzmożona praca jelit – biegunki, częstsze wypróżnienia
- utrata na wadze, mimo zwiększonego łaknienia
- wypadanie włosów
- suchość w ustach i wzmożone pragnienie
- osłabienie mięśni
- bezsenność
- ogólny niepokój, drażliwość, płaczliwość
- u kobiet rzadsze lub bardziej skąpe miesiączki, u mężczyzn spadek libido
- osteoporoza
U 20% chorych hipertyreoza występuje w postaci wola guzkowego toksycznego. Występuje on najczęściej po 40 roku życia i w przeciwieństwie do choroby Gravesa-Basedowa, rozwija się powoli i skąpoobjawowo. Przyczyna tego schorzenia jest niezależna od wydzielania tyreotropiny, jest nią bowiem rozwój gruczolaka.
Wole o dużych rozmiarach może się przyczynić do pojawienia się takich objawów jak: duszność, zaburzenia połykania, chrypka czy tzw. zespół żyły głównej górnej.
Rozwój nadczynności tarczycy może być także spowodowanym przyjmowanymi lekami, takimi jak amiodaron (lek antyarytmiczny), środki cieniujące, jodek potasu czy krople do oczu.
Hipertyreoza może mieć również charakter wtórny, jest wówczas najczęściej wynikiem gruczolaka tyreotropowego przysadki.
Lekarz przy podejrzeniu nadczynności tarczycy zleca najczęściej badania poziomu hormonów (tyreotropiny, trójjodotyroniny i tyroksyny) i badanie ultrasonograficzne (usg).
Leczenie polega na podawaniu leków tyreostatycznych, mających na celu obniżenie stężenia hormonów tarczycy do prawidłowego poziomu. Niekiedy stosuje się terapię promieniotwórczym jodem lub w niektórych przypadkach zabieg chirurgiczny, polegający na wycięciu prawie całego gruczołu tarczowego. Niestety zdarzają się przypadki, gdy po zastosowaniu jodu radioaktywnego lub po op
eracji, tarczyca nie jest w stanie wytworzyć odpowiedniej ilości hormonów. Dochodzi wówczas do powstania wtórnej niedoczynności tarczycy. Leczenie wówczas przebiega tak jak w hipotyreozie.
Źródła:www.tarczyca.pl, Choroby wewnętrzne. Stan wiedzy na rok 2010- prof. dr hab. Andrzej Szczeklik (red.), Medycyna Praktyczna, 2010, Medycyna wewnętrzna. Repetytorium dla studentów medycyny i lekarzy. – Gerd Herold, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2008
Zobacz również:
- Choroby tarczycy – co o nich wiemy?
- Dieta a niedoczynność tarczycy
- Trucizny na talerzu
- Czy masz zdrowe jelita -test
