Tyjesz pomimo, że jesz niewiele? Masz bladą i suchą cerę? Nie możesz się skoncentrować? A może marzniesz nawet w grubym swetrze? Wybierz się do endokrynologa i zbadaj poziom hormonów tarczycy! To może być niedoczynność tarczycy!
Tu chodzi o JOD!
Pierwiastek ten jest niezbędny, gdyż bierze udział w produkcji hormonów tarczycy: tyroksyny i trójjodotyroniny, które wpływają na wzrost i rozwój ustroju, a także na jego metabolizm. Organizm potrzebuje go ok. 160 μg dziennie (jeśli jesteś w ciąży lub karmisz 180–200 μg).
Jod dostaje się do organizmu głównie z pożywieniem. Może być także pochłaniany przez skórę i pęcherzyki płucne z powietrza. Część jodu jest wydalana z moczem, reszta natomiast jest wychwytywana przez komórki tarczycy.
Niestety, około 10 milionów osób w Polsce mieszka na obszarach o niedostatecznej ilości jodu w środowisku. Szczególnie narażeni są mieszkańcy Sudet i Karpat oraz centralnej i południowo – wschodniej części Polski.
Wykorzystanie jodu z diety i wydzielanie hormonów tarczycy utrudniają także tzw. substancje wolotwórcze występujące w pożywieniu, należą do nich: siarkocyjany, glikozydy cyjanowe, hemaglutyniny i polifenole.
Siarkocyjany występują w większych ilościach w roślinach krzyżowych: kapusta, brokuły, kalafior;
Polifenole w owocach, kapuście czerwonej i orzeszkach ziemnych.
Hemaglutyniny występują natomiast w nasionach roślin strączkowych.
Także obróbka termiczna powoduje ubytek jodu – smażenie i pieczenie powoduje utratę około 20 % jodu, a gotowanie około 60 % !!!
Niedobór jodu może powodować niedoczynność tarczycy (tzw. wole endemiczne). Zaburzenia wywołane niedoborem tego pierwiastka mogą mieć różne nasilenie. Charakterystyczne są:
– Obniżenie przemiany materii
– Przerost tarczycy i powstawanie wola
– Opóźnienie rozwoju fizycznego i psychicznego
– Spowolnienie umysłowe, a nawet kretynizm
– Zaburzenia rozrodczości (poronienia)
– Zwiększona śmiertelność u dzieci
Najlepszym źródłem jodu jest morskie powietrze, lecz znajduje się on również w wielu pokarmach: dobrym źródłem są ryby morskie i owoce morza, z owoców źródłem mogą być – jabłka i gruszki, aby zapobiec niedoborowi jod dodaje się także do soli kuchennej. Jod występuje także w warzywach, owocach oraz produktach zbożowych i mlecznych, jednak jego ilość jest zmienna i zależna od miejsca uprawy lub hodowli. 
Źródłem jodu są także niektóre wody mineralne, dlatego warto sprawdzić tą informację na etykiecie i jeśli masz zdiagnozowaną niedoczynność włączyć je do diety.
Pamiętaj o produktach zawierających substancje blokujące przyswajanie jodu z pożywienia. Wyeliminuj lub ogranicz do minimum zatem spożywanie, zwłaszcza na surowo: kapusty, kalafiora, brukselki, soi, rzepy, brukwi oraz orzeszków ziemnych i gorczycy (musztarda!). Gotowanie zmniejsza w pewnym stopniu zawartość tych niekorzystnych substancji, także raz na jakiś czas możesz sobie pozwolić na brukselkę czy kapuśniak.
Poza włączeniem do menu produktów bogatych w jod w diecie przy niedoczynności tarczycy ważne jest zwiększenie dziennej podaży białka. Białko stymuluje produkcję hormonu wzrostu (odpowiedzialnego za spalanie tkanki tłuszczowej). Przy aż tak dużym zwiększeniu białka należy pamiętać o wypijaniu większej ilości wody mineralnej (2 litry to podstawa) w celu ochrony nerek.
Posiłki powinny być także kolorowe, świeże i bogate w witaminy, zwłaszcza A (marchew, papryka, morele), C (natka pietruszki, dzika róża, jagody, papryka), B1 (produkty zbożowe, jaja, kasze) oraz składniki mineralne takie jak wapń (mleko i jego przetwory).
Warto także ograniczyć napoje z kofeiną, czyli kawę, herbatę i napoje typu cola.
Justyna Marszałkowska – Dietetyk medyczny
