Na czym polega miłość?

Tak więc naturalną barierą miłości jest nasza natura, osobowość z jej wadami i zaletami. Im bardziej idealizujemy miłość, im większe stawiamy jej wymagania, tym trudniej ją realizować. Są jeszcze inne, równie częste bariery miłości.

1) Bariera naturalna. Pierwszą barierą dla miłości jest jej wyidealizowana koncepcja, model, utworzone nie na miarę realnych możliwości człowieka.

2) Bariera samotności. Miłość tylko niekiedy bywa nirwaną, zatopieniem się partnerów w przeżywanym szczęściu. W każdej miłości doświadcza się samotności. Nie oznacza to umniejszenia miłości, po prostu nasze Ja stale nam towarzyszy i konieczna jest umiejętność bycia z sobą. Jeżeli nasze Ja jest formowane głównie przez świat zewnętrzny (inne osoby, dźwięki, zajęcia, stałą krzątaninę), to nic dziwnego, że nie potrafi się przebywać ze sobą. Wiele osób tak dalece ucieka od własnego Ja lub nie potrafi być z sobą, że w każdej wolnej chwili gorączkowo szuka jekiegokolwiek bodźca, np. muzyki, radia, alkoholu, czyjejś obecności. Osoby z bogatym światem wewnętrznym, refleksyjne, potrafią nie tylko być z sobą, ale prowadzą z sobą jakby dialog. Dla nich samotność jest nawet konieczną potrzebą. Tak więc prawdziwa dojrzałość psychiczna i uczuciowa polega na właściwej proporcji naszego Ja wewnętrznego i Ja zewnętrznego, samotność staje się nie ograniczeniem, lecz wartością. W miłości istnieje nie tylko My, ale i oddzielne Ja. Istnieje też jednak bolesna samotność (a właściwie poczucie osamotnienia), wynikające z niezrozumienia, z bariery wzajemnego kontaktu, z różnych konfliktów. Wówczas jedynie usiłowanie otwarcia się wobec siebie, nawiązanie bardziej szczerego kontaktu, może eliminować wspomniane osamotnienie.

3) Bariera płci. Istnieją pewne fenomeny psychiczne i biologiczne, należące do świata danej płci, ograniczone tym światem, np. doświadczenia ciąży, porodu, doznania  we współżyciu, znaczenie ciała, wieku, ojcostwa itp. Każdy z tych fenomenów oznacza inność płci. Nie jest to równoznaczne z poczuciem obcości, samotności. Zdarza się, że partnerzy pozostają tu w pewnej izolacji i niezrozumieniu dla siebie, ale inni, dzięki umiejętności wczuwania się, wrażliwości, interakcji, przekraczają wspomnianą granicę inności. Jest to możliwe również wtedy, kiedy partnerzy znają specyfikę  i psychicznej odmienności płci. Jest to zresztą konieczny warunek dla dobrego porozumienia małżeńskiego.

4) Bariera osobowości. Każdy jest niepowtarzalną indywidualnością, formowaną w innych środowiskach rodzinnych, z odmiennym doświadczeniem życiowym, ze zróżnicowanymi zainteresowaniami, cechami charakteru itp. Zrozumiałe zatem, że postrzeganie świata, emocje, potrzeby, oczekiwania, hobby mogą być u różnych osób odmienne. Rzecz jednak w tym, jak na naszą inność reaguje druga osoba. Są formy reakcji prowadzące do odczucia „od” w związku: np. usiłowanie „wychowania” sobie partnera, ośmieszanie jego hobby, postaw, przypisywanie im typowych wad itp. W związkach lepiej rozumiejących się inność partnera wzbudza nie tylko tolerancję, ale i potrzebę współuczestniczenia w tej inności i wówczas zaczyna przeważać tendencja „do” w związku. Zatem osobowość partnerów może zbliżać ich do siebie lub oddalać w zależności od przyjętej postawy wobec tej inności.

5) Bariera przeszłości. W miłości tylko pozornie wszystko zaczyna się od „tu i teraz” związku, od określenia wspólnej przyszłości. Każdy ma swój bagaż przeszłości, może być ona bezkonfliktowa, ale może być i konfliktowa dla związku. Źródłem konfliktu może być np. inność stylów bycia i wzorców roli kobiety, mężczyzny wyniesione z domu, tzw. przeszłość erotyczna, wzbudzająca zazdrość, poczucie zagrożenia. Jakkolwiek nikt nie ma prawa do przeszłości drugiej osoby, jednak wiele elementów tej przeszłości stwarza zagrożenie, napięcie. Często zauważa się to np. w związkach, w których kobieta dysponuje bogatym doświadczeniem  Konfliktowość przeszłości może wynikać z gry wyobraźni, z trudności w aktualnym dostosowaniu się partnerów, jak również z odczuwalnego ciążenia tej przeszłości, traktowanej przez partnera jako „złoty okres” swego życia. Przezwyciężenie bariery jest możliwe jedynie wówczas, gdy obie strony czują, że „tu i teraz” związku jest szczęśliwe i bogatsze od przeszłości.

6) Bariera sygnałów. Partnerzy przekazują sobie wiele sygnałów słownych i niewerbalnych (mimicznych, dotykowych, wynikających z zachowania itp.), wzbudzających określone na nie reakcje. Zrozumiałe, że istnieje pewna specyficzna inność tych sygnałów, uwarunkowana środowiskiem, wykształceniem, płcią, doświadczeniem itp. W dobrym związku wspomniane sygnały odczytywane są prawidłowo i wzbudzają oczekiwaną, pożądaną reakcję. W związkach niedostosowanych, konfliktowych sygnały te mogą być mało czytelne, odbierane odwrotnie od swego znaczenia. Pozytywne uczucia, przeżycia można również uzewnętrzniać, czego np. mamy liczne przykłady w reakcjach naszego organizmu: wyrazem najwyższego zadowolenia może być płacz, śmiech, milczenie, burzliwa lub powściągliwa reakcja. Podobne zróżnicowanie istnieje również i w innych uczuciach, nie ma bowiem jednej formy ekspresji. Im mniejsza jest wzajemna znajomość partnerów, im uboższy dialog, wymiana informacji, tym większe może okazać się zagubienie, co do trafności odczytywania sygnałów. Jedni ujawniają swoją miłość bardzo burzliwie, wylewnie, inni przez milczenie i dotyk. Jedni mają bogatą mimikę, inni „kamienną”. Zdawałoby się, że poruszam sprawy bardzo oczywiste, często jednak istnieją dramaty związków, które nie potrafiły przełamać bariery milczenia, wymiany informacji koniecznej dla wzajemnego poznania i zrozumienia.

Miłość jest potencjalną możnością, tworzeniem, ewolucją. Wspomniane bariery mogą być jej ograniczeniem, źródłem zaniku lub twórcą wzajemnego zrozumienia i wzbogacenia. Decyduje o tym dialog, współpraca i wymiana informacji.