Jak pomóc dziecku z ADHD?

14 września 2015, dodał: Emilia Stasiak

Artykuł zewnętrzny

Większość dzieci przechodzi w swoim życiu okres, kiedy są hałaśliwe i ogromnie aktywne, ale tylko niektóre uważa się za nadpobudliwe. Jedne dzieci są spokojne, opanowane, umieją się skupić na tym, co robią; inne hałaśliwe, rozkojarzone, ich uwaga przenosi się na coraz to nowe rzeczy, i nie potrafią usiedzieć w jednym miejscu dłużej niż kilka minut.

Czasem trudno ocenić jest, czy takie zachowanie dziecka jest związane z jego rozwojem, czy jest to już nadpobudliwość (z ang. ADHD), która w przyszłości może stać się problemem.

Nadpobudliwe – czyli jakie?

Pierwszy rok życia

Niektóre nadpobudliwe dzieci w pierwszym roku życia nie stwarzają problemów, choć są i takie, które dają się we znaki od urodzenia. Dużo płaczą, często trudno je uspokoić. Mało śpią i w nieuregulowanych porach, często miewają kolki. Dzieci nadpobudliwe są, w porównaniu ze swymi rówieśnikami, mniej cierpliwe, np. nie lubią długich podróży samochodem, złoszczą się, jeżeli matka choć przez chwilę nie poświęca im uwagi. Nie lubią spokojnie leżeć w łóżeczku. Jeżeli chcą jakąś zabawkę, muszą ją mieć natychmiast. Na ogół często napady złości i irytacji mijają z chwilą, gdy nauczą się chodzić, jednak trudności z uspokajaniem i zasypianiem mogą trwać nadal.

Od drugiego do piątego roku życia

W drugim roku życia dziecko takie staje się bardzo aktywne i hałaśliwe, bardziej niż jego rówieśnicy. Nie znosi sytuacji, kiedy coś idzie nie po jego myśli. Nie lubi siedzieć w domu, woli biegać po podwórku, niż rysować. Nie potrafi się na czymś dłużej skupić, stale przerzuca się z jednego zajęcia na inne. Budzi się wcześnie rano, a położenie go do łóżka

wieczorem graniczy z cudem. Jednak dobrze śpi.

Chwyta wszystko, co znajdzie w zasięgu rąk – nie ma na to rady. W rezultacie tłucze wszystko, co może się zbić, a co daje się rozrzucić, leci na podłogę. Takie dziecko jest niedojrzałe jak na swój wiek, wymaga spokoju i cierpliwości ze strony rodziców.

Wiek przedszkolny i wczesny szkolny

W przedszkolu i szkole dziecko musi się przystosować do nowych wymagań, do zasad obowiązujących w grupie rówieśników i nauczyć się z nimi porozumiewać. Dla nadpobudliwego dziecka nie jest to łatwe. Wychowawczynie skarżą się na jego roztargnienie, brak uwagi, przeszkadzanie w zajęciach. Dziecku trudno jest usiedzieć spokojnie w ławce czy przy stoliku. Przeważnie potrafi pracować jedynie wtedy, kiedy ktoś go pilnuje i nieustannie zachęca do wysiłku.

Nieumiejętność koncentracji powoduje, że takie dziecko na wykonanie zadania musi poświęcić dwa razy więcej energii i czasu niż jego rówieśnicy, a mimo to rezultat i tak nie jest tak dobry, jak u kolegów. Kiedy mówi, często przeskakuje z tematu na temat lub gubi wątek. Przerywa dorosłym rozmowę.

Kolejnym problemem jest gwałtowność i impulsywność oraz brak zręczności. Z powodu złej koordynacji ruchowej dziecko nadpobudliwe nie potrafi robić dwóch rzeczy jednocześnie, może mieć trudności z odróżnianiem prawej i lewej strony, ubieranie się czy podejmowaniem prostych decyzji.

W szkole, oprócz trudności w koncentracji, miewa kłopoty z ortografią, czytaniem i matematyką. Zaczyna bić inne dzieci, opuszczać lekcje.

W domu wciąż zadaje pytania i ciągle domaga się czegoś. Często gwałtownie przechodzi od euforii do rozpaczy – jego nastroje potrafią się zmieniać z minuty na minutę.

Na co zwracać uwagę

Brak koncentracji – nieuważnie słucha, trudno mu się skupić, nie pamięta co miało zrobić, jest mało spostrzegawcze, nie dostrzega zmian otoczenia, w czasie czytania opuszcza słowa.

Impulsywność – działa pochopnie, trudno mu się opanować i w rezultacie wydaje się agresywny.

Ciągłe niezadowolenie – upiera się przy swoich pomysłach, nie słucha argumentów, własne doświadczenia niczego go nie uczą.

Nadmierna aktywność – łatwo wpada w złość, nie może znaleźć sobie miejsca, łatwo wpada w panikę, rozprasza się, staje się nieznośne w hałaśliwym otoczeniu, często robi rzeczy bardzo ryzykowne, nie umie przewidzieć konsekwencji.

Brak koordynacji – jest niezorganizowane, ma trudności w robieniu dwóch rzeczy jednocześnie, myli prawą i lewą stronę, ciągle gubi rzeczy, późno uczy się wiązać sznurowadła, je nieporządnie.

Nieumiejętność nawiązywania przyjaźni często jest samotne, nie umie przegrywać, mówi bez namysłu, ma niską samoocenę, jest nieśmiałe, podczas gry nie umie zaczekać na swoją kolejkę.

Kłopoty z wypowiadaniem się – w środku zdania zapomina, o czym mówi, myli jutro z wczoraj.

Jak pomóc?

Wewnętrzny świat dziecka jest bardzo chaotyczny, dlatego świat dookoła powinien być dobrze zorganizowany .

Mów prosto i bardzo konkretnie. Zanim zaczniesz do niego mówić wyłącz telewizor, radio, wycisz wszystkie dźwięki, które mogłyby przeszkadzać. Polecenia wypowiadaj pojedynczo. Zamiast mówić ogólnie: „posprzątaj pokój”, powiedz „pościel łóżko”.
Zrób plan dnia. Dziecko nadpobudliwe potrzebuje rutyny. Powinno wiedzieć, wstając rano z łóżka, co będzie na śniadanie i co wydarzy się w ciągu dnia. Kiedy jest już starsze, dobrze jest przygotować dla niego listę rzeczy do zrobienia na każdy dzień np. posłać łóżko, nakarmić kota itp.
Bądź cierpliwa i zachowaj spokój. Krzyki i kary powodują napięcie, co sprawia, że dziecko zachowuje się jeszcze gorzej.
Chwal i zachęcaj. Ignoruj jego błazeństwa.
Zaplanuj kącik lub pokój dziecka. Postaraj się by jego stolik czy biurko było uporządkowane. Zróbcie osobne pudełka na kredki, plastelinę czy kartki. Pamiętaj, że im mniej przedmiotów w polu widzenia dziecka, tym większa szansa na to, że będzie się mogło skoncentrować.
Bądź elastyczna. Z jednej strony powinnaś uczyć dziecko podstawowych zasad współżycia społecznego, ale równie ważne jest dostosowanie się do jego potrzeb. Jeżeli widzisz, że nie może usiedzieć przy stole, pozwól mu na krótka przerwę.
Pamiętaj o rodzeństwie. Ofiarujcie swoją uwagę także pozostałym dzieciom.
Wybaczaj sobie. Jeżeli masz nadpobudliwe dziecko to możesz czasami sama zareagować impulsywnie czy gwałtownie. Trudno, zdarza się. Przeproś dziecko i działaj dalej.
Nie zapominaj o uśmiechu. Dzieci nadpobudliwe, poza tym, że mają swoje kłopoty, potrafią być zabawne, czarujące, spontaniczne i twórcze.