Dieta na problemy z wątrobą

13 lipca 2020, dodał: dietetyk medyczny

Artykuł zewnętrzny

W schorzeniach wątroby często konieczne staje się zastosowanie diety lekkostrawnej z ograniczeniem zarówno tłuszczu jak i produktów z dużą zawartością błonnika.

Ilość energii zależna jest od masy ciała. Chorym z prawidłowa masą ciała zaleca się około 1800 – 2300 kcal. Przy wyniszczeniu ilość energii należy zwiększyć. Przy nadwadze lub otyłości należy zdecydowanie dążyć do redukcji masy ciała.

Zapotrzebowanie na białko wynosi co najmniej 1g/1kg masy ciała, czasem konieczna jest proponuje się dietę wysokobiałkową. Około 2/3 białka powinno pochodzić z produktów zwierzęcych, jak chude mięso, ryby, chudy ser twarogowy, mleko (2% tłuszczu), chude wędliny i białka jaj.

Zawartość tłuszczu powinna być ograniczona do 20% zapotrzebowania energetycznego, oznacza to 40 – 50 g tłuszczu dziennie. Tłuszcz powinien pochodzić z wysoko wartościowych produktów. Stosowanie olejów roślinnych jest szczególnie korzystne ze względu na zawartość niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), które są konieczne do prawidłowego funkcjonowania organizmu, w tym wątroby.

Ilość węglowodanów powinna uzupełniać energię po zaspokojeniu zapotrzebowania na białko i tłuszcze. Z węglowodanów najlepsza jest skrobia, której źródłem w diecie niskotłuszczowej z ograniczeniem błonnika są produkty zbożowe z wysokiego przemiału i ziemniaki. Nasion roślin strączkowych, grubych kasz i pełnoziarnistych makaronów nie podaje się ze względu na dużą zawartość błonnika i substancji wzdymających. Owoce podaje się bez skórek, najlepiej w formie przegotowanej i przetartej. Spożycie cukru i słodyczy ogranicza się do max 50g dziennie. Cukier jest bowiem źle tolerowany przez chorych, wzmaga fermentację w jelitach i może potęgować biegunki.

Szczególna uwagę należy zwrócić na witaminy: A, D, E, K, C i witaminy z grupy B, szczególnie B12 ze względu na upośledzenie wchłaniania i podwyższone zapotrzebowanie. Jeśli przy nadmiernym ograniczeniu tłuszczów dojdzie do niedoborów witamin A, D, E i K, to konieczne jest leczenie substytucyjne.

Składniki mineralne. Przy utrzymującej się biegunce i czasem wymiotach dochodzi do niedoborów wapnia, potasu i żelaza. W takich sytuacjach podaje się doustnie preparaty wapnia i żelaza. Niedobór potasu można uzupełnić podażą warzyw bogatych w potas – pomidory (soki, przeciery), ziemniaki (wodę z gotowania ziemniaków warto wykorzystać do przygotowania zup). Przy wymiotach podaż tych składników musi odbyć się pozajelitowo.

Pamiętaj:

Spożywaj 5–6 niewielkich posiłków w ciągu dnia, lepiej „mniej, a częściej”
Spożywaj produkty lekkostrawne, nie obciążające przewodu pokarmowego
Wyklucz produkty ciężkostrawne, zawierające dużo błonnika, wzdymające oraz ostre przyprawy
Ogranicz spożycie tłuszczu do 45–50 g/d (zalecane: olej rzepakowy, słonecznikowy, sojowy, oliwa z oliwek, masło)
Spożywaj posiłki gotowane, pieczone w folii lub duszone; przeciwwskazane jest spożywanie potraw smażonych
Spożywaj posiłki w spokojnej atmosferze, nigdy w pośpiechu
Wyklucz całkowicie z diety alkohol

Produkty dozwolone i przeciwwskazane w diecie łatwostrawnej z ograniczeniem tłuszczu

PRODUKTY	DOZWOLONE	PRZECIWWSKAZANE
Pieczywo	Jasne, pszenne, suchary, czerstwe, chleb pszenny, bułki, pieczywo półcukiernicze, biszkopty, chleb wypiekany w domu z dozwolonej mąki	Razowe, świeże, żytnie
Mąka	Pszenna, owsiana, ryżowa, ziemniaczana, kukurydziana, gryczana	Razowa, żytnia
Makarony	„nitki”, domowy lub fabryczny	Grube makarony, pełnoziarniste
Kasze	Manna, krakowska, kukurydziana, płatki owsiane, drobna jęczmienna, jaglana, ryż	pęczak, gryczana niełuszczona
Mleko	W większych ilościach o małej zawartości tłuszczu (0 – 2%), świeże, z proszku. Fermentowane przetwory – kefir, jogurt, zsiadłe mleko, maślanka	Mleko tłuste, zbyt kwaśne przetwory mleczne
Sery	Chude, twarogowe, odtłuszczone sery żółte	Dojrzewające, tłuste, topione, zbyt kwaśny twaróg, serki homogenizowane
Jaja	Całe jaja – max 3 tygodniowo przy dobrej tolerancji, białka jaja	Smażone
Mięso	Chude gatunki mięsa, cielęcina, wołowina, konina, kura, kurczę, indyk, królik; chudy schab w ograniczonej ilości	Tłuste – wieprzowina, baranina, gęś, kaczka, flaki
Ryby	Chude – dorsz, sandacz, leszcz, lin, szczupak, karmazyn, karaś, flądra	Tłuste (węgorz, pałasz, halibut), marynowane, konserwy
Wędliny	Chuda szynka wieprzowa, polędwica, kiełbasa szynkowa wieprzowa lub wołowa	Tłuste wędliny, kiełbasy, salami, parówki, boczek, pasztetowa i inne, mięsa marynowane
Konserwy mięsne	Szynka, cielęcina w galarecie	Pozostałe konserwy
Masło	Świeże, nie solone, na surowo w ograniczonych ilościach	Topione, solone, nieświeże w większych ilościach, smażone
Śmietanka	W ograniczonych ilościach 9% śmietanka	Kwaśna śmietana, wysokotłuszczowa
Tłuszcze	Oleje roślinne – słonecznikowy, kukurydziany, sojowy, oliwa – na surowo, margaryny do smarowania wysokogatukowe	Smalec, słonina, boczek, tłuszcze kuchenne, margaryny kostkowe
Ziemniaki	Gotowane w całości, puree, gotowane i pieczone w łupinach	Frytki, prażynki, smażone, odsmażane, placki ziemniaczane, chipsy
Warzywa	Z małą zawartością włókna: pomidory bez skóry, zielona sałata, koperek – na surowo, marchew, dynia, szpinak, szparagi, rabarbar, buraki, botwina, cykoria, seler, pietruszka, kukurydza, fasolka szparagowa, groszek zielony – najlepiej przetarte, w postaci puree, zup	Rzodkiewka, kalarepa, kalafior, brokuł, brukselka, kapusta, jarmuż, cebula, por, czosnek, chrzan, brukiew, ogórki, szczypiorek, grzyby
Owoce	Cytrusowe – cytryny, pomarańcze, mandarynki, grejpfruty, jagodowe bez pestek, winogrona bez skóry i pestek, jabłka, brzoskwinie i morele bez skóry, wiśnie, soki owocowe, przeciery z owoców jagodowych, owoce pieczone i gotowane	O dużej zawartości włókna: gruszki, figi, agrest, maliny, porzeczki, śliwki, owoce suszone
Strączkowe	–	Wszystkie gatunki – ciecierzyca, soja, soczewica, groch, fasola
Przyprawy	Sól, liść laurowy, ziele angielskie, ziołowy pieprz, gałka muszkatołowa, wanilia, sok i otarta skórka z cytryny i pomarańczy, majeranek, tymianek, bazylia, cząber, koperek, zielona pietruszka, cynamon, goździki	Ocet, ostra papryka, curry, musztarda, magii, prawdziwy pieprz, chilli
Napoje	Słaba herbata, kakao w ograniczonych ilościach, kawa zbożowa, mleko, koktajle z fermentowanych przetworów mleka z sokami i przecierami owocowymi, warzywnymi, herbata, herbata z cytryną, z mlekiem, sok pomidorowy, napoje ziołowe, napój z dzikiej róży, herbatki ziołowe, wody mineralne nie gazowane	Kawa naturalna, czekolada, mocna herbata, kawa prawdziwa, napoje gazowane, napoje alkoholowe (zabronione)

Dodatki do pieczywa	Masło świeże surowe w ilości dozwolonej, dżemy bez pestek, marmolada, miód, chudy twaróg, pasty z twarogu, mięso gotowane, szynka, polędwica, galaretki z mięsa, drobiu i ryb, chude pasztety domowe, jajka na miękko, jajecznica na parze, chude wędzone ryby bez skóry	Sery dojrzewające, tłuste, topione, kwaśne, pozostałe wędliny, konserwy, dżemy z pestkami, pasztety garmażeryjne; jajka i jajecznica smażona tradycyjnie
Zupy	Warzywne i owocowe, krupniki, mleczne, podprawiane zawiesiną z mąki surowej lub rumienionej na patelni bez tłuszczu w połączeniu z mlekiem, olejem, jogurtem	Na rosołach, grzybowe, zasmażane w tradycyjny sposób, kapuśniaki, grochowa, fasolowa, zaprawiane śmietaną
Dodatki do Zup	Grzanki, bułka, chleb pszenny, lane ciasto, kluski biszkoptowe, kasze, ryż, płatki śniadaniowe, ziemniaki, grzanki z bułki obsuszonej, makaron nitki	Grzanki smażone na tłuszczu, groszek ptysiowy, ciasta francuskie, paszteciki, grube makarony
Potrawy z mąki	Ciasta zarabiane w misce, kluski kładzione, makaron nitki, pierogi leniwe, pierogi z serem, mięsem, naleśniki smażone bez tłuszczu	Smażone, odsmażane ciasta francuskie, z dużą ilością tłuszczu
Sosy	Na wywarach warzywnych, warzywne, owocowe, mleczne, podprawiane zawiesinami	Tłuste zasmażane tradycyjnie,na tłustych rosołach, pikantne, grzybowe
Desery	Kompoty, owoce przetarte, galaretki, musy, kisiele, koktajle mleczno–owocowe, soki owocowe, owoce pieczone, biszkopt na białku, ciasto drożdżowe bez jaj	Tłuste kremy, owoce ze skórami i pestkami, desery z używkami, torty, ciasta z kremem, ciasta francuskie, kruche,tradycyjne biszkopty faworki