Lecznicze i pielęgnacyjne właściwości złota znane są od wieków. Cenili je głównie alchemicy – ich celem było odkrycie metody przemiany ołowiu w złoto, czyli w rozsławiony między innymi w „Harrym Potterze” kamień filozoficzny, będący panaceum na wszelkie choroby. Wytwarzali tak zwany eliksir nieśmiertelności, który miał przywracać zdrowie i młodość. Zapomniane na wiele lat powrócił do łask całkiem niedawno.
Jego niezwykłymi właściwościami zainteresowali się dermatolodzy i chirurdzy plastyczni a w konsekwencji i kosmetolodzy. W kosmetyce wykorzystuje się czynne złoto w formie zmikronizowanej. Głównie w zabiegach regenerujących oraz odmładzających zniszczoną i poszarzałą skórę oraz rozjaśniających przebarwienia.
Słowo wprowadzenia
Złoto (Au, łac. aurum) jest pierwiastkiem chemicznym występującym w przyrodzie w niewielkich stężeniach, np.: w wodzie morskiej znajduje się ok. 4 mg złota/tonę wody. Najczęściej złoto występuje w przyrodzie tworząc żyły w skałach magmowych. W niektórych złożach pirytów znajduje się metaliczne złoto w bardzo dużym rozdrobnieniu. W czasie wietrzenia złotonośnych skał złoto odporne na działanie czynników atmosferycznych przechodzi do złóż osadowych i pojawia się w piaskach w postaci drobnych ziaren unoszonych przez rzeki. Złoto występuje również w postaci związanej w rudach metali. Należy tu wymienić tellurki złota tj. sylwinit, kalawarit czy petit. Najcenniejszy jest stop 24 karatowy, ze względu na najwyższą czystość. W ludzkim organizmie złoto występuje w ilości nie przekraczającej 10 mg, z czego połowa tej zawartości znajduje się w kościach. Sole złota stosowane w produktach leczniczych źle wchłaniają się z przewodu pokarmowego, dlatego większość preparatów podaje się w iniekcjach domięśniowych, np. w leczeniu RZS (reumatologiczne zapalenie stawów). W ostatnim okresie duże znaczenie znalazło złoto koloidalne. Stosuje się je do badań immunohistochemicznych, przy oznaczaniu przeciwciał oraz w kosmetyce.
Biologiczne działanie złota
Blask złota fascynował człowieka od zawsze, a jego niezwykłe właściwości chemiczne uczyniły z niego bardzo praktyczny i pożądany kruszec. Jest ono jednym z najrzadziej występujących pierwiastków, co czyni je wyjątkowo wartościowym. Wzmianki o leczniczych i kosmetycznych właściwościach złota pojawiają się w tekstach źródłowych pochodzących z różnych stron świata. Biologiczne działanie złota znane było w Chinach już ok. 2500 r. p.n.e., ale dopiero badania przeprowadzone przez niemieckiego lekarza Roberta Kocha w 1890 roku potwierdziły, że cyjanek złota hamuje rozwój bakterii gruźlicy. Zapoczątkowało to szeroko zakrojone badania złota i jego pochodnych. Podjęto wówczas próby stworzenia leków zawierających ten kruszec. Pliniusz, starożytny historyk i pisarz rzymski, był przekonany, że okłady ze złota leczyły wrzody i grzybicę skóry. Villanova, kataloński scholastyk, lekarz, terapeuta i alchemik z XIV wieku sławił złoto w formie pitnej – miało ono podobno wzmacniać ludzką skórę. Paracelsus, lekarz i przyrodnik zwany ojcem nowożytnej medycyny, zalecał zażywanie siarczku złota przeciw nadmiernej potliwości. Ludwik XIV olejkiem z domieszką złota leczył brodawki na dłoni. Od lat 60-tych XX wieku w leczeniu przewlekłego reumatoidalnego zapalenia stawów stosowany jest tiojabłczan złota. Ukończono już badania nad zastosowaniem w terapii fosfinowych kompleksów złota.
Arabowie do dziś uważają, że złoto wzmacnia serce, zwalcza palpitacje i drżenie kończyn, a także pomaga w stanach melancholii. W niektórych przypadkach, złoto rzeczywiście jest skutecznym, współczesnym medykamentem. Działa odmładzająco na leniwie pracujące organy – zwłaszcza mózg. Poprawia pamięć i zdolności – badania wykazały wzrost ilorazu inteligencji u osób zażywających przez dłuższy okres czasu złoto nanokoloidalne. Doskonałe przy problemach z uczeniem się i zapamiętywaniem.
Dla zdrowia
Złoto, podobnie jak srebro, miedź i cynk działa przeciwbakteryjnie oraz przeciwgrzybicznie. Niszczy pierwotniaki i roztocza. We krwi łączy się z erytrocytami, białkami krwi oraz z leukocytami. Złoto hamuje procesy autoimmunologiczne (autoagresji), zmniejsza nadmierne stężenie immunoglobulin we krwi. Hamuje objawy chorób autoimmunologicznych (np. tocznia, łuszczycy, bielactwa, reumatoidalnego zapalenia stawów, łuszczycowego zapalenia stawów, kolagenoz i przewlekłych wyprysków). Preparaty złota hamują wytwarzanie histaminy i prostaglandyn. Działają stabilizująco na błony lizosomalne i komórkowe, działają przeciwzapalnie. Likwidują objawy przewlekłych chorób alergicznych. Właściwości przeciwzapalne złota są silniejsze od działania glikokortykosteroidów.
Złoto odkłada się w niektórych tkankach tj. tkanka nabłonkowa, tkanka łączna, tkanka mięśniowa oraz tkanka chrzęstna, utrzymując się w nich nawet do końca życia. Niektóre kwasy roślinne tj. fumarowy, jabłkowy, szczawiooctowy, pirogronowy, winowy, czy kapronowy, N-acetylocysteina, dimerkaprol i penicylamina przyśpieszają eliminacje złota z ustroju. Duże dawki złota są toksyczne, ponieważ w organizmie następuje wytrącanie się złota metalicznego w tkankach i organach miąższowych, np. w nerkach lub wątrobie. Powoduje to białkomocz, zespół nerczycowy, metaliczny posmak w ustach, złe samopoczucie, zaczerwienie twarzy, pokrzywkę, świąd skóry, leukopenie i trombocytopenię. Złoto jest wydalane z żółcią, moczem i potem.
Do najczęściej stosowanych preparatów złota należą:
1. tiojabłczan sodowo-złotawy (Autrohiomalate sodium) zawiera 46% złota;
2. trójsiarczan złotawo-sodowy;
3. połączenie soli złota z L-tioglukozą zawierające 50% złota;
4. auranofina – jedyny doustny preparat złota, w którym kompleks folinowy zastąpił połączenie złota z tiolami.
Współcześnie znana jest praktyka pocierania „jęczmienia” na powiece złotą obrączką, co ma prowadzić według powszechnie panującej opinii do eliminowania tego schorzenia. Nie zostało to nigdy udowodnione, choć wiele osób poleca doraźną metodę i chwali jej skuteczność. Jednak zaleca się stosowanie preparatów ze złotem w razie chorób reumatycznych odpornych na inne leki: artretyzm, reumatoidalne zapalenie stawów, łuszczycowe zapalenie stawów. A ponadto przy: cukrzycy, wypadaniu włosów, chorobach zakaźnych, ropniach, liszajach, chorobach alergicznych, dusznicy bolesnej, padaczce, chorobach wenerycznych, zapaleniu przydatków (jajników, jajowodów), zapaleniu narządów płciowych u mężczyzn i kobiet, przewlekłych dermatoz, nowotworów, przewlekłego kataru, stanów zapalnych oczu, przewlekłych stanów zapalnych wątroby. Preparatami ze złotem nie mogą się leczyć osoby uczulone na złoto, kobiety w ciąży lub karmiące, osoby z niewydolnością nerek.
Dla urody
W oparciu o wielowiekowe tradycje medycyny naturalnej, zwłaszcza medycyny chińskiej, działanie złota zaczęła wykorzystywać współczesna kosmetologia. Największym problemem, z jakim musieli się zmierzyć naukowcy, było znalezienie sposobu na wprowadzenie cząsteczek czystego złota do kremu, tak by można je było rozprowadzić na skórze. Taką możliwość dały im dopiero zaawansowane technologie – nano- i biotechnologia. Do upiększania zastosowano czynne, czyste złoto, które dzięki nowoczesnym procesom mikronizacji, pozwala na równomierne rozprowadzenie preparatów na skórze. Uzyskuje się dzięki temu wrażenie rozświetlonej, jedwabistej, pełnej blasku cery. Jako ekologiczny i doskonale przyswajalny materiał, złoto jest stosowane do implantacji w skórę. Nie powoduje przy tym reakcji alergicznych i jak twierdzą eksperci wpływa pozytywnie na biopole człowieka, pochłaniając negatywną energię. Poprzez oddziaływanie kwasów, np. mlekowego, jako efektywnych promotorów przejścia przeskórnego, ze złota otrzymuje się formę jonową. Sól mleczan złota (jony złota) przenoszona jest do warstwy podstawnej (rozrodczej) naskórka i uruchamia mechanizmy związane z systemem jego nawilżania. Rozrost komórki może być wówczas pobudzony mechanicznie. Badania wykazały wysoką skuteczność kosmetyków zawierających złoto w pielęgnacji każdego rodzaju skóry zmęczonej, z oznakami stresu czy starzenia się. To dzięki obecności złota opóźniony zostaje proces powstawania zmarszczek, a już istniejące zmarszczki ulegają znacznemu spłyceniu. Preparaty z jego zawartością działają długotrwale, spowalniając procesy starzenia i skutecznie likwidując drobne zmarszczki. Nanocząsteczki złota są w stanie dotrzeć do warstwy podstawnej naskórka, uruchamiając tym samym mechanizmy związane z systemem jego nawilżania. Wysokie stężenie złota w preparacie powoduje zwężenie porów oraz tworzy cenny film na skórze, który chroni przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych. Złoto wykazuje także silne właściwości antybakteryjne dzięki czemu zapobiega infekcjom skórnym. Wśród niektórych badaczy powszechna jest opinia, że właściwości przeciwzapalne złota są silniejsze od glikokortykosteroidów. W związku z tym może ono być skuteczną bronią w walce z trądzikiem. Prowadzone są badania nad tym, czy złoto może być wspomagającym składnikiem leków na łuszczycę i inne choroby skórne.
Koloidalne złoto jest czystym, całkowicie naturalnym środkiem. To zawiesina najdrobniejszych, mikroskopijnych cząsteczek złota w wodzie destylowanej. Koloidalny roztwór złota regeneruje, odbudowuje i równoważy siły witalne w organizmie. Stymuluje syntezę kolagenu, przyczyniając się do rekonstrukcji tkanki. Złoto koloidalne zawarte w kosmetykach jest całkowicie nietoksyczne i bezpieczne dla organizmu.
Działanie złota na skórę:
– koi, działa silnie antybakteryjnie i przeciwzapalnie,
– przyspiesza migrację składników aktywnych w głąb skóry,
– stymuluję syntezę kolagenu,
– stymuluje proces oczyszczania organizmu drogą skórną,
– nawilża i odżywia dojrzałą cerę,
– opóźnia proces powstawania zmarszczek,
– wytwarza na skórze film ochronny.
Kompleksy ze złotem
Złoto jest również bardzo dobrym nośnikiem dla innych biologicznie czynnych składników, przyspiesza ich migrację w głąb skóry. Dlatego często w jego towarzystwie pojawiają się inne cenne substancje. Niewątpliwie należy do nich nieśmiertelna witamina C. Jako jeden z cenniejszych komponentów produktów kosmetycznych trwale wypłyca zmarszczki i redukuje wolne rodniki. Bierze udział syntezie kolagenu. Dzięki delikatnemu działaniu złuszczającemu i rozjaśniającemu zmniejsza skłonność do przebarwień i piegów, skutecznie rozjaśniając skórę. Według najnowszych teorii, najlepszą formą witaminy C stosowaną w kosmetyce, są estry palmitynianowe kwasu askorbinowego. Jako rozpuszczalne w tłuszczach łatwiej torują sobie drogę między lipidami spoiwa międzykomórkowego i docierają głębiej niż czysta witamina C. Estrowe pochodne kwasu askorbinowego są wyjątkowo stabilne, nie ulegają rozkładowi pod wpływem tlenu i światła. Mogą być bezpiecznie stosowane nawet w przypadku skór płytko unaczynionych i wrażliwych. Pomimo wysokich stężeń nie powodują podrażnień. Tak więc produkty w których składzie znajduje się witamina C w postaci pochodnych są skuteczne nawet po dłuższym czasie używania i w przypadku takiej formy witaminy C, nie jest już konieczne zamykanie kremu w hermetycznym opakowaniu, gdyż pochodne estrowe nie utleniają się nawet pomimo częstego kontaktu preparatu ze światłem i powietrzem.
Kosmetyki ze złotem, wzbogacone zwykle różnorodnymi kombinacjami z ekstraktami, uzyskanymi m.in. z ziół, zapewniają nawilżenie skóry, usuwają przebarwienia oraz zwiększają oddziaływanie na skórę czynników bio-aktywnych. Połączenie złota z substancjami uzyskanymi z ziół nie tylko poprawia nawilżenie naskórka, ale również zwiększa absorpcję aktywnych składników w głębsze warstwy naskórka. Dzięki temu uzyskujemy efekt odżywienia, poprawy kolorytu, sprężystości i złagodzenia wcześniej występujących podrażnień.
Ciekawym rozwiązaniem może być również zastosowanie połączenia złota z jedwabiem. Naturalny jedwab jest od dawna wykorzystywany w kosmetyce. Głównymi jego składnikami są białka: serycyna i fibroina. Dzięki ich zawartości jedwab przywraca elastyczność skórze i opóźnia proces powstawania zmarszczek. Białka jedwabiu mają właściwości wiążące wodę, dzięki czemu zatrzymują ją w naskórku, nie dopuszczając do jego przesuszania. Podobnie jak złoto tworzy ochronny film na skórze co zapobiega działaniu niekorzystnych czynników zewnętrznych. I co najważniejsze, białka jedwabiu stymulują metabolizm na poziomie komórkowym oraz przyspieszają proces odnowy komórkowej.
Co na rynku?
Firmy kosmetyczne oferują kremy, zawierające czyste 24-kara-towe złoto. Preparaty te przeznaczone są do pielęgnacji każdego rodzaju dojrzałej skóry, intensywnie ją nawilżając. Systematyczna pielęgnacja takim kremem opóźnia procesy starzenia się naskórka. Ze względu na właściwości nawilżające kremy ze złotem mogą być stosowane również przez młode osoby z zaniedbaną, nadmiernie wysuszoną skórą, po długotrwałym korzystaniu z kąpieli słonecznych. Zalecane są też do pielęgnacji skóry zimą – zastosowane na noc zapobiegają nadmiernemu wysuszaniu cery przez ogrzane powietrze. Na rynku dostępne są również toniki, zawierające płatki 24-karatowego złota. Preparaty te obkurczają rozszerzone pory skóry, stymulują proces absorpcji i utrzymania wysokiego poziomu wilgoci w naskórku. Wytwarzają na skórze film ochronny przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi. Stymulują metabolizm, są nośnikiem substancji aktywnych oraz sprawiają, że komórki naskórka dłużej zachowują witalność. Dodatkowe substancje aktywne, zawarte w tonikach, zwiększają elastyczność i sprężystość naskórka. Tonik ze złotem doskonale zwiększa trwałość makijażu. Może być stosowany do każdego rodzaju cery, niezależnie od wieku. W aptekach i drogeriach dostępne są kosmetyki do codziennej pielęgnacji skóry, takie jak toniki i mleczka ze złotem, które doskonale oczyszczają skórę, regulując nadmiar wydzieliny łojowej, zwiększają elastyczność i sprężystość naskórka, a także wpływają na trwałość makijażu.
Do pielęgnacji oczu zalecane są żele ze złotem, wzbogacone o szereg ekstraktów roślinnych niezbędnych do prawidłowej ochrony delikatnej skóry wokół oczu. Stosowany najczęściej w tego rodzaju kosmetykach oczar wirgiński, skrzyp, korzeń żeń-szeń czy zielona herbata zapobiegają zaczerwienieniom, podrażnieniom naskórka, wpływają korzystnie na zmęczony, przepracowany wzrok. Pozyskany z roślin kwas dezoksyrybonukleinowy stymulująco wpływa na krążenie żylne i limfatyczne, zapobiega tworzeniu się obrzęków i zasinień wokół oczu. Skóra wokół oczu staje się delikatnie napięta, poprawia się jej koloryt, spłyceniu ulegają drobne zmarszczki. Żel ze złotem pod oczy, dzięki swojej beztłuszczowej formule jest też doskonałym kosmetykiem pod makijaż. Serie kosmetyków ze złotem uzupełniają mleczka oczyszczające z zawartością płatków złota, z dodatkiem np. wyciągu z korzenia żeń-szeń i ekstraktu z płatków nagietka. Doskonale czyszczą one skórę z nadmiaru wydzieliny łojowej, kurzu czy pozostałości makijażu, inicjują proces wstępnej pielęgnacji i nawilżenia naskórka. Nie niszczą naturalnego płaszcza hydrolipidowego skóry; zawarte w nich substancje myjące usuwają jedynie zanieczyszczenia, a następnie wstępnie pobudzają proces metabolizmu i regeneracji.
Dostępna jest też seria kosmetyków o konsystencji żelu dla osób pracujących długo przed komputerem, uskarżających się na zmęczone oczy i opuchnięte powieki. Żel ze złotem chłodzi, likwiduje zaczerwienienia i opuchliznę. Może być z powodzeniem stosowany pod makijaż.
Rezultatem używania kosmetyków, w których skład wchodzi złoto, jest jedwabista, delikatna cera.
Coraz więcej firm zachęca do stosowania kosmetyków ze złotem, poszerzając swoją ofertę o serie kremów, żeli, balsamów. Na rynku dostępne są między innymi kosmetyki powstałe na bazie złota i chińskich ziół oraz składników bioaktywnych. Jednak zanim zaczniesz stosować kosmetyki ze złotem, sprawdź, smarując wewnętrzną, delikatną stronę dłoni lub nadgarstka, czy nie jesteś uczulona na tego typu preparaty.
Złota maska
Wiele kobiet przed ważną uroczystością pragnie zafundować skórze chwilę odprężenia. Warto wybrać się wtedy do salonu kosmetycznego na zabieg, który pomoże nam nie tylko zrelaksować się i odprężyć, ale jednocześnie sprawi, że będziemy wyglądały wyjątkowo świeżo i młodo. Zazwyczaj chcemy, żeby efekty takiego zabiegu były widoczne natychmiast!
Hitem wśród zabiegów pielęgnacyjnych wykorzystujących złoto jest 24-karatowa maseczka do twarzy. Popularność złotej maski zaczęła się w Japonii, by później ogarnąć salony na całym świecie. Światowa premiera zabiegu Złota Maska miała miejsce na targach Beauty World Japan 2007, a w Polsce, w 2007 roku na Targach Urody w Gdańsku, gdzie wzbudziła ogromne zainteresowanie. Dobroczynny wpływ złotej maski na skórę zjednuje jej wiele zwolenniczek, a sama otoczka w okół zabiegu wzbudza dużą ciekawość. Wyjątkowość zabiegu zapewnia japońska firma UMO, która wynalazła specjalny preparat, który dzięki Gamma PGA oraz technologii Nano Mist pozwala rozpuścić złoto i przewodzić je poprzez barierę skóry. System wprowadzania jonów złota do skóry jest chroniony patentem i musi być respektowany w najdrobniejszych szczegółach. Uaktywnienie złota jest możliwe dzięki ultradźwiękom oraz nawilżającej, uelastyczniającej skórę Gamma PGA, likwidującej barierę skóry przyspieszając wnikanie złota w skórę. Złoto przenika barierę skóry wraz z odżywczymi i nawilżającymi substancjami dostarczanymi podczas zabiegu. Zabieg rozpoczyna się głębokim oczyszczeniem skóry. Po oczyszczeniu następuje drenujący masaż skóry z użyciem Gamma PGA. Następnie poprzez technologię Nano Mist dostarczana jest jeszcze większa dawka Gamma PGA, jonów ujemnych i aktywnych składników aby głęboko nawilżyć skórę i przygotować ją do nałożenia płatków z 24- karatowego złota na całą twarz. Następnie złoto jest delikatnie wmasowywane w skórę, aż do całkowitego zniknięcia. Efekty terapeutyczne widoczne są od razu po zabiegu, ale jony złota przenikające skórę działają jeszcze przez wiele miesięcy.
Złoto przyjęło się również w świecie profesjonalnych urządzeń do salonów. Złote łyżeczki są aparatem emitującym aż 3 rodzaje energii. Dzięki temu urządzenie jest wielofunkcyjne i służy do zabiegów m. in. na skórę twarzy, dekoltu i ramion. Złote łyżeczki poprawiają owal twarzy, stymulują mięśnie, pomagają w likwidacji opuchlizny wokół oczu i działają przeciwzmarszczkowo oraz relaksująco. Ich powierzchnia jest wykonana z 23-karatowego złota. Aparat wykorzystuje energię termiczną, która intensyfikuje działanie preparatów kosmetycznych.
W profesjonalnych zabiegach pielęgnacyjnych z użyciem kosmetyków zawierających cząsteczki złota wykorzystywane są również właściwości przewodzące tego szlachetnego kruszcu. W efekcie delikatnego masażu i wcierania kosmetyku pobudzane jest mikrokrążenie podskórne, skóra staje się lepiej odżywiona, dotleniona, wygląda zdrowo i naturalnie. Mikroskopijne cząsteczki złota pokrywają powierzchnię skóry, nadając jej niewidoczny gołym okiem, naturalny i młodzieńczy blask. Dzięki specyficznemu odbijaniu światła wszelkie defekty, takie jak przebarwienia, zmarszczki, zwiotczenia stają się mniej widoczne. Złoto ma również działanie przeciwbakteryjne i działa na skórę normalizująco.