Czarna porzeczka – jakie ma właściwości?

2 sierpnia 2019, dodał: Marta Dasińska
Artykuł zewnętrzny

Chociaż porzeczki w stanie dzikim rosły od niepamiętnych czasów niemal na całym świecie, spożywane są dopiero od połowy XVI w. Sok z porzeczek polecany był wówczas jako lek na „żołądek, gorączkę i pragnienie”. Ale dopiero od niedawna, bo od kilkudziesięciu lat poznano się na niej gruntownie i wtedy porzeczka czarna nabrała niezwykłego znaczenia. A owoc to naprawdę niezwykły.

Warto wiedzieć

Owoce czarnej porzeczki to najwspanialsze źródło niemal wszystkich niezbędnych do dobrego funkcjonowania organizmu witamin, a przede wszystkim jedno z najbogatszych źródeł witaminy C. Jest jej w owocach średnio 200 mg% (od 50 do nawet 400 mg% zależnie od klimatu – im cieplejsze lato, tym więcej), czyli 100 g owoców dostarcza 4 razy więcej witaminy C niż wynosi norma dla dorosłych. Co więcej, witaminie C towarzyszy w czarnej porzeczce witamina P (rutyna), której również jest wyjątkowo dużo, bo przeciętnie 500 mg%. Towarzystwo witaminy P jest tak ważne, gdyż ułatwia ona przyswajanie witaminy C. Dlatego spożycie owoców czarnej porzeczki lepiej skutkuje niż łykanie tabletek z witaminą C. Jakby tego było mało, witamina C występuje w owocach czarnej porzeczki w trwałych wiązaniach, dlatego zachowuje się także w przetworach. Czarna porzeczka to również źródło witamin z grupy B, prowitaminy A, biotyny i kwasu foliowego oraz wielu soli mineralnych, w tym szczególnie potasu, żelaza, wapnia, magnezu oraz rzadkich mikroelementów, takich jak mangan, bor i jod. A ponadto owoce czarnej porzeczki to cenne kwasy organiczne, pektyny, olejki eteryczne, garbniki oraz przeciwnowotworowy karotenoid luteina. Żelazo, będące jednym z ich składników, poprawia sprawność fizyczną, zwiększa możliwości koncentracji i sprawności umysłowej oraz odporność na przeziębienia i infekcje, poprawia również rytm pracy serca oraz zdolności krwiotwórcze naszego organizmu. Wysoka zawartość karotenu sprawia, że porzeczki przyczyniają się do ochrony przed wszechobecnymi w naszym otoczeniu drobnoustrojami, działając silnie antyoksydacyjnie. Substancja ta wpływa korzystnie nie tylko na funkcjonowanie systemu immunologicznego, lecz również poprawia wzrok.

Zdrowie i uroda

Owoce czarnej porzeczki oczyszczają organizm z toksyn, wspomagają leczenie wątroby i nerek. Kwasy owocowe korzystnie wpływają na procesy gnilne, zawarta w nich tanina działa przeciwzapalnie. Ze względu na bogactwo bakteriobójczych fitoncydów, owoce czarnej porzeczki hamują rozwój bakterii, wirusów i grzybów, dlatego zaleca się picie soku z czarnej porzeczki w okresach gryp i innych infekcji wirusowych.

Ponadto porzeczki czarne korzystnie wpływają na naczynia krwionośne, wzmacniają serce i obniżają ciśnienie krwi. Czarna porzeczka zalecana jest przy diecie antyrakowej, przedwczesnej miażdżycy, stanach osłabienia, chorobach serca, wzmacnia mięsień sercowy, wpływa na elastyczność naczyń krwionośnych.

Stosuje się ją przy niskiej krzepliwości, anemii, awitaminozie, zmniejsza ryzyko poronienia, zapobiega zakażeniu, zapaleniu pęcherza i nerek.
Olejki eteryczne pobudzają apetyt i wspomagają wydzielanie soków trawiennych, więc polecane szczególnie osobom w podeszłym wieku. Zaleca się również spożywanie czarnych porzeczek po kuracji antybiotykowej, gdy organizm jest wyjałowiony. Do tego zwalczają dolegliwości reumatyczne i artretyczne.
Owoce czarnej porzeczki to również stary lek w stanach zapalnych jamy ustnej, w anginie, chrypkach, kaszlu, w chorobach reumatycznych oraz w kamicy moczowej.
Poprawia sprawność fizyczną, zwiększa możliwość koncentracji i sprawności umysłowej oraz odporność na przeziębienia, infekcje.
Czarna porzeczka może łagodzić stany zapalne towarzyszące atakom astmy. Już wcześniejsze badania wskazywały na to, że czarna porzeczka pomaga chorym, a teraz naukowcy z Nowej Zelandii odkryli, jaka substancja zawarta w tym owocu ma tak pozytywne działanie. Chodzi o epigalokatechinę – bardzo silny przeciwutleniacz. Substancja ta zmniejsza objawy zapalne, a także ogranicza powstawanie stanów zapalnych i wspomaga układ immunologiczny przy walce z nimi.
O tym, że porzeczka skutecznie zwalcza szkorbut i awitaminozę wiadomo od wieków. Niedawno zaś odkryto, iż w jej nasionach znajduje się cenny kwas gammaglobulinowy, w większych nawet ilościach niż w wiesiołku, a także substancje, które pomagają bez stresów przejść kobietom okres menopauzy.
Spożywanie porzeczkowych nasion oraz popijanie soków, nalewek i win z owoców zapobiega kłopotom z prostatą.
Porzeczki wpływają na wygląd skóry – dzięki wysokiej zawartości polifenoli działają przeciw utleniająco, zwalczają wolne rodniki, pomagają zachować na dłużej młody wygląd oraz jędrną skórę.
Obecnie polski rynek jest zalewany produktami wytworzonymi bądź zawierającymi owoc czarnej porzeczki. Są to farmaceutyki, artykuły spożywcze-przede wszystkim herbatki owocowe, soki, cukierki, a w przemyśle chemicznym są to kosmetyki, np. kremy czy też perfumy, które wśród wielu składników zawierają nutę zapachową czarnej porzeczki.

Nie tylko owoce

Lecznicze właściwości mają nie tylko owoce, ale i liście. Wyciągi z liści czarnej porzeczki pobudzają przesączanie w kłębkach nerkowych i jednocześnie hamują wchłanianie zwrotne w cewkach. Zwiększają nieznacznie ilość wydalanego moczu i produktów przemiany materii, w tym kwasu moczowego. Działają przeciwzapalnie, poprawiają krążenie i czynność serca oraz zmniejszają obrzęki.
Zalecane są w chorobach gośćcowych, dnie, miażdżycy naczyń, otosklerozie, przewlekłych nieżytach pęcherza, kamicy dróg moczowych, nieżytach żołądka, biegunkach, kolkach i migrenach. Wykazują też słabe działanie napotne.
Dzięki garbnikom i mikroelementom działają przeciwzapalnie i ściągająco na błony śluzowe żołądka i jelit, a także hamują rozwój drobnoustrojów przewodu pokarmowego.
Odwar z liści czarnej porzeczki podany zewnętrznie w postaci płukań i okładów ma działanie ściągające i przeciwbakteryjne.
Zarówno pączki, liście (świeże i suszone), jak i owoce czarnej porzeczki potrafią zdziałać istne cuda i postawić na nogi nawet najbardziej wymizerowanego i wyczerpanego chuderlaka. Skutecznie przepędzają zmęczenie i tzw. osłabienie ogólne, gdyż znakomicie odtruwają organizm, filtrują nerki i poprawiają czynności kory nadnercza. To sprawia, że regulują i znacznie obniżają ciśnienie krwi oraz poprawiają przemianę materii. Dzięki temu są pomocne w kuracjach odchudzających – bez szkody dla zdrowia.
Kąpiele w odwarze liści są pomocne przy różnych wysypkach i chorobach skórnych, a także w skazie limfatycznej. W tym przypadku popija się dodatkowo trzy razy dziennie napar z liści.
Na ukąszenia owadów znakomicie pomagają dobrze umyte liście zmiażdżone lub zgniecione tak, by lekko puściły sok. Wówczas pociera się nimi użądlone miejsce, można także zostawić je na pół godziny jako okład. Okłady z liści oraz z rozgniecionych owoców (razem lub przemiennie) stosuje się także na trudno gojące się rany żylakowe oraz na wszelkie krwawiące zranienia, gdyż mają właściwości antyseptyczne, bakteriobójcze oraz dzięki zawartości witaminy K powodują szybkie krzepnięcie krwi. Dlatego w czasie wakacyjnych wypraw i urlopów – zarówno liście, jak i owoce czarnej porzeczki są numerem 1 na receptariuszu „pierwszej pomocy”.

Kilka uwag

Liście czarnej porzeczki na herbatki i napary zbiera się w lecie, po „żniwach owocowych”. Natomiast pączki – w zimie lub wczesną wiosną.
Owoce najlepsze są zaraz po zerwaniu z krzaczka. Czarne porzeczki nadają się do jedzenia już po tygodniu od momentu, gdy zabarwią się na ciemny kolor. Jednak nie każdy posiada własny ogródek, więc na co trzeba zwrócić uwagę kupując czarne porzeczki? Oczywiście owoce powinny mieć nieuszkodzoną, gładką i jędrną skórkę oraz jednolity kolor. Jeśli nie chcesz ich zjeść lub wykorzystać do jakiegoś dania od razu, wstaw owoce do lodówki. Nie myj ich wcześniej, ponieważ nawet lekko wilgotne porzeczki bardzo szybko pleśnieją. Postaraj się również nie przechowywać ich dłużej niż przez 6-7 dni. Innym rozwiązaniem jest mrożenie oraz suszenie – czarne porzeczki doskonale się do tego nadają, a dzięki temu możesz cieszyć się ich smakiem także zimą.
Czarne porzeczki oczywiście pyszne są zarówno na surowo, jak i w postaci kwaskowatego dżemu czy galaretek. Jednak można z nich przygotować również wspaniały sos do pieczonych mięs, a także wiele deserów.
Materiały:
www.cyberbaba.pl/ www.ofeminin.pl, www.portal-zdrowia.com, www.4wymiar.pl

Zobacz również:

  1. Co to są owoce goji?

  2. Szparagi na układ pokarmowy

  3. Zastosowanie żurawiny w diecie

  4. Jak smakuje pitaja i jak ją podawać?