Co z darów łąki można wykorzystać w domu?

4 maja 2011, dodał: Emilia Stasiak

Artykuł zewnętrzny

Łąka to miejsce, w którym możemy się zrelaksować, nacieszyć oko pięknymi widokami i … znaleźć coś smacznego!

Wiele smacznych i zdrowych roślin jadalnych można znaleźć pośród pospolitego zielska, polnych i niektórych ogrodowych kwiatów. Potrafią zamienić stół w pachnącą łąkę, a zwykłą potrawę w wykwintne danie.

Mlecz, stokrotki, lebioda, bratki polne, ogórecznik, nagietki, nasturcje… Jadłaś je kiedyś? Warto spróbować, jak smakują. Sposobów wykorzystania w kuchni chwastów i rozmaitych kwiatków jest naprawdę wiele. Można je przyrządzać tak jak warzywa albo dodawać do potraw jako przyprawy. Świeże pączki stokrotek są oryginalnym uzupełnieniem zielonej sałaty, a listki mleczu uświetniają smak zwykłego twarogu. Zupa pomidorowa posypana kwiatkami ogórecznika czy letni drink z kostkami lodu, w których zatopiono płatki bratków, to prawdziwe dzieło sztuki nie tylko kulinarnej.

Chwasty są niskokaloryczne, zawierają dużo witamin, soli mineralnych, mikroelementów, olejków eterycznych i błonnika. Korzystne, a nawet lecznicze działanie tych roślin na organizm jest znane od niepamiętnych czasów.

Wybierając rośliny z łąki wybieramy okazy zdrowe, o wyraźnie zielonych łodygach i liściach. Zbyt ciemny kolor może świadczyć o tym, że zawierają związki azotu, bladozielony lub żółty – o chorobie. Z tego samego powodu nie powinno się zbierać roślin o zdeformowanych korzeniach i wybujałych pędach. Uszkodzone rośliny tracą swoje właściwości odżywcze, dlatego najlepiej po zerwaniu układać je luźno w koszyku, aby nie zaparzyły się i nie pogniotły. Szczególnie delikatne są kwiaty, więc nie wolno ich zbierać do torebek foliowych.

Liście, kwiaty, łodygi

Wartość odżywcza rośliny zależy od okresu wegetacyjnego, dlatego warto wcześniej dowiedzieć się, kiedy przypada czas najkorzystniejszy do rozpoczęcia zbioru. Niektóre kwiaty zbiera się jeszcze w pąkach, inne zaraz po rozwinięciu. Nie mogą one być mokre ani wilgotne od rosy, dlatego najlepiej zbierać je w południe w pogodny dzień. W zależności od gatunku można ścinać cały kwiatostan, zrywać poszczególne kwiaty albo tylko odrywać płatki.

Najsmaczniejsze i najzdrowsze są młode liście i pędy, dlatego powinno się je zrywać przed kwitnieniem. Ale nie na zapas, bo nie nadają się do dłuższego przechowywania. Korzenie wydobywa się, gdy roślina jest w spoczynku, na wiosnę albo jesienią. Łatwiej je wyrwać, gdy ziemia jest wilgotna.

Mlecz (mniszek lekarski)

Rośnie na łąkach i trawnikach. Najobficiej kwitnie w maju. Liście zbiera się do czerwca, bo później stają się gorzkie, pąki zaś od kwietnia do października, a korzenie wczesną wiosną i jesienią. Młode listki dobrze komponują się z sałatą i pastami do pieczywa. Jeśli są gorzkie, trzeba powycinać nerwy albo obgotować, dwu-, trzykrotnie zmieniając wodę. Liście przyrządza się jak szpinak, a także dodaje do zup, korzenie – jak marchew. Z pąków można zrobić syrop, wino lub je zamarynować.

Korzyści: Jest źródłem witamin B, C, beta-karotenu, minerałów. Przyśpiesza trawienie, poprawia pracę wątroby, działa moczopędne i antystresowo.

Nasturcja

Roślina ozdobna o żółtych i pomarańczowych kwiatach, kwitnie od czerwca do pierwszych przymrozków. Jadalne są kwiaty i liście. Mają intensywny zapach i ostry smak. Potrawy z serem, jajkami czy surówki z dodatkiem tej rośliny są pyszne i wyglądają efektownie. Nasturcja wzbogaci też smak pasztetów, sufletów, zapiekanek. Zamarynowane pączki i niedojrzałe nasiona zastępują w potrawach kapary. Znakomita jest aromatyczna nalewka z nasturcji.

Korzyści: Zawiera sole mineralne, olejki eteryczne, błonnik. Ma działanie bakteriobójcze, zalecana zwłaszcza w zakażeniach dróg oddechowych i moczowych.

Bratek polny (fiołek trójbarwny)

Występuje na ugorach, polach, przydrożach i wzgórzach. Delikatny kwiatek ma najczęściej górne płatki w kolorze fioletu, boczne i dolny – żółte. Ale są też bratki fioletowe z żółtym środkiem. W kuchni wykorzystuje się kwiatki, które można zbierać od kwietnia do października. Dobrze komponują się w sałatkach, daniach warzywnych, zupach i sałatkach owocowych.

Korzyści: Zawiera dużo witaminy C i mikroelementy. Reguluje przemianę materii, wzmacnia naczynia krwionośne, działa moczopędnie i odtruwa organizm. Bratki stosuje się w infekcjach dróg moczowych, nadciśnieniu i chorobach oczu. Poprawiają wygląd cery i są niezastąpione w leczeniu trądziku młodzieńczego.

Podbiał pospolity

Rośnie na nasypach, wilgotnych polach, glebach gliniastych. Łodyga podbiału jest pokryta czerwonawymi łuskami i zakończona koszyczkiem żółtych kwiatów. Kwitnie w marcu, a dopiero później wypuszcza liście – duże, sercowate, pokryte od spodu meszkiem. Częścią jadalną są kwiaty i młode liście z łodyżkami. Kwiaty zbiera się wczesną wiosną. Po ususzeniu można je parzyć jak herbatę albo zrobić z nich syrop. Liście można zrywać od maja do sierpnia. Przyrządza się je jak szpinak, smaży, dodaje do sałatek, zup, farszów.

Korzyści: Jest źródłem kwasów organicznych, minerałów, mikroelementów. Ma właściwości przeciwzapalne i bakteriobójcze. Łagodzi podrażnienie dróg oddechowych przy przeziębieniu.

Stokrotka

Ukwieca pastwiska, łąki, rośnie dziko przy miedzach, na polanach i trawnikach. Jadalne są pąki, kwiaty i młode liście. Listki wraz z pąkami zbiera się wiosną i jesienią, kwiaty od wiosny do pierwszych przymrozków. Liście i pąki można dodać do sałatek, sosów i zup, masła ziołowego, past, omletów. Pąki nadają się do marynowania tak jak kapary. Kwiaty wzbogacają smak i są ozdobą potraw i napojów, można zrobić z nich syrop. Bardzo ciekawie wyglądają kwiaty stokrotki pływające w zupie lub zapieczone w podpłomyku czy omlecie.

Korzenie również nadają się do jedzenia (gotowane lub na surowo) ale trzeba je starannie oczyścić z ziemi. Z części nadziemnej można wyciskać sok i pić po rozcieńczeniu wodą

Korzyści: Zawiera dużo witaminy C, beta-karoten, olejki eteryczne, flawonoidy, białka, cukry, sole mineralne. Ma działanie przeciwzapalne, wykrztuśne, przeciwkrwotoczne. Przyśpiesza gojenie się ran i wchłanianie krwiaków.

Syrop stokrotkowy: 250 g kwiatów stokrotki, pół cytryny, 40 g cukru, 3-4 szklanki wody. Kwiaty parzymy wrząca wodą, dodajemy do nich cząstki nie obranej cytryny i pozostawiamy aż puszczą sok. Następnego dnia sok odcedzamy przez płótno, słodzimy cukrem i podgrzewamy aż zgęstnieje

Lebioda (komosa biała)

Można ją spotkać na polach, w ogrodach, na rumowiskch. Dawniej była popularną jarzyną, dziś zastąpił ją szpinak. Na wysokim pędzie (do 1 m) wyrastają naprzemianlegle ząbkowane liście. Kwiatostan przypomina wiechę lub kłos. Jadalne liście zbiera się od kwietnia do października. Surowe młode listki można dodawać do sałatek, większe przyrządzić jak szpinak. Posiekaną lebiodę dodaje się do mielonego mięsa, farszów, zup.

Korzyści: Zawiera białka, cukry, wapń, magnez, fosfor, żelazo, witaminę C. Pobudza pracę jelit, wzmacnia organizm.

Nagietek

Kwitnie od czerwca do późnej jesieni. W środowisku naturalnym spotyka się najczęściej rośliny o pojedynczych żółtopomarańczowych koszyczkach, ale do zbioru nadają się też pełnokwiatowe odmiany ogrodowe. Zastosowanie w kuchni znajdują głównie kwiaty, które wyrywa się z koszyczków w fazie pełnego kwitnienia. Z powodzeniem zastępują w potrawach kosztowny szafran. Można dodać je do zup, sosów, makaronów oraz użyć do barwienia ryżu. Młode liście dodaje się do zup i sałatek.

Korzyści: Dostarcza beta-karotenu, flawonoidów, fitosteroli. Ma działanie przeciwzapalne, rozkurczowe, moczopędne i napotne. Stosuje się w zaburzeniach przewodu pokarmowego i pęcherza. Przyśpiesza gojenie się ran. Jako przyprawa mogą zastępować szafran. Ponadto dodaje się je do zup, makaronów, sosów oraz do zabarwiania, np. ryżu. Młode listki są dobrym składnikiem sałatek.

Ogórecznik

Rośnie na łąkach i w ogrodach. Ma duże liście pokryte szorstkim włosem i niebieskie, różowe lub białe drobne kwiaty, które pojawiają się od czerwca do sierpnia. Młode liście i kwiaty ogórecznika mają smak świeżego ogórka. Dodaje się je do sałatek, sosów, zup, mięsa, twarogu. Można też nim aromatyzować likiery, napoje, octy.