Co lepsze: cukier waniliowy czy laska wanilii?

Która gospodyni nie dodaje cukru wanilinowego do ciast? Ciasteczka, wafelki, deserki etc rozpieszczamy nasze podniebienia różnymi smakołykami.

Wszyscy mówią cukier waniliowy lecz gdyby spojrzeć na torebkę można zobaczyć jeszcze jedną literkę, ale któż zwraca uwagę na takie drobnostki gdy w całym domu roznoszą się zapachy wypieków? Tak naprawdę jest to cukier wanilinowy który jest uboższą wersją. Niby tylko jedna literka, ale różnica w składzie dla wtajemniczonych jest znaczna.

Wanilia to roślina jednoliścienna z rodziny storczykowatych – Orchidaceae. Pochodzi z wilgotnych, gorących lasów Ameryki Południowej i Ameryki Środkowej. Jest lianą, która osiąga imponujące długości sięgające kilkudziesięciu metrów. Wanilia jest epifitem (rośnie na innej roślinie, ale nie jest pasożytem jak, np. jemioła). Wanilia korzysta ze składników pokarmowych znajdujących się w obumarłych pniach i konarach drzew, które służą jej za podpory. Jest najszlachetniejszą ze wszystkich tropikalnych przypraw. Jej kwiaty nie pachną. Delikatną charakterystyczną woń wydziela pęknięty owoc, który ma formę długich strączków (laska wanilii). Liście są sztywne, jasnozielone. Dekoracyjny kwiatostan ma barwę zielonkawobiałą dlatego można ją spotkać na parapetach. To piękne pnącze wyjątkowo dobrze aklimatyzuje się w niezbyt sprzyjających warunkach panujących w pomieszczeniach z centralnym ogrzewaniem.

Wanilię używali już Aztekowie przez wieki jako przyprawy i leku. Ma bowiem działanie przeciwgorączkowe, a nalewka z niej wzmacnia mięsień sercowy. Często stosowana w przemyśle kosmetycznym. Olejek  wanilii jest wyjątkowo skuteczny w procesie regenerowania się skóry, zapobiega jej wysuszaniu i starzeniu. Nazwę vanilla nadali przyprawie Hiszpanie. Vaina oznacz torebkę, strąk. Od połowy XVI wieku w Europie zaczęto używać wanilii do aromatyzowania słodyczy, głównie czekolady.  Bardzo smaczne i aromatyczne są wszelkiego rodzaju likiery przyprawiane wanilią. Dlatego najczęściej używana jest w przemyśle cukierniczym. Coraz częściej jednak jest łączona z daniami mięsnymi, a także jako dodatek do sosów. Kiedyś jej uprawa była możliwa jedynie w Meksyku, gdyż tylko tam żyły owady zapylające jej kwiaty. Dopiero do połowy XIX wieku kiedy to wynaleziono metodę sztucznego zapylania kwiatów uprawa możliwa jest w innych krajach. Zakwalifikowana została do afrodyzjaków, gdyż odkryto jej działanie podniecające, dlatego właśnie stała się szeroko wykorzystywana w przemyśle perfumeryjnym. Obecnie jest uprawiana głównie na Madagaskarze, Meksyku, Puerto Rico.

Cukier waniliowy zawiera minimum 27% wanilii, wanilina natomiast to organiczny związek chemiczny posiadający kilka grup funkcyjnych: aldehydową -CHO, hydroksylową -OH i eterową -O-R. Stanowi jeden ze składników aromatycznych wanilii i właśnie dlatego na początku zostało powiedziane, że cukier dodawany do ciast to uboższa wersja wanilii.

Wanilina otrzymywana jest syntetycznie na dużą skalę i stosowana w przemyśle spożywczym właśnie jako składnik cukru wanilinowego powszechnie stosowanego w cukiernictwie. 4-hydroksy-3-metoksybenzaldehyd, C8H8O3, bo taka jest jej systematyczna nazwa wykorzystywana jest również w przemyśle kosmetycznym jako związek zapachowy przy produkcji kremów, czy balsamów. U osób wrażliwych może wywołać podrażnienia skóry, egzemę, zmiany pigmentacji i kontaktowe zapalenie skóry. Znajduje się w rejestrze niebezpiecznych związków chemicznych.

W 2006 roku japońscy badacze podali do wiadomości informacje o możliwości wyizolowania waniliny z kału krowiego. Wytworzenie tą metodą waniliny jest tańsze niż otrzymywanie jej z wanilii. W roku 2007 kierownik azjatyckiej grupy Mayu Yamamoto otrzymał nagrodę Ig Nobla. Z okazji ceremonii rozdania nagród lodziarnia w Cambridge wytworzyła lody waniliowe o nazwie Yum-A-Moto Vanilla Twist zawierające wanilinę pozyskaną w ten sposób.

Spokojnie nagrodę Ig Nobla  zwana inaczej Antynobelem to humorystyczny odpowiedniki Nobla. Wręczane są za prace nad projektami, które w pierwszej fazie bawią, a dopiero później dają do myślenie, jak również za odkrycia, które nie powinny być powtarzane. Przyznaje je czasopismo Annals of Improbable Research. Idea nagród jest jednak pozytywna. Celem jest popularyzowanie nauki i pokazanie pracy naukowców od zabawnej strony. Nagradzane prace niosą zazwyczaj prawdziwą wartość naukową i ich zabawność jest jedynie dodatkowym atutem.

Nie ma się co stresować, że jeszcze spotkamy je w lodziarniach, pojawiły się one w menu tylko raz.

autor: A. Zys

Zobacz również:

1. Cynamon to nie tylko przyprawa
2. Czym są siarczany w winie?
3. Czy wiesz, że: Piąty smak zwany umami
4. Wszystko co powinnaś wiedzieć o czekoladzie