Brokuły chronią serce i stawy

W brokułach zidentyfikowano związek pomagający w leczeniu choroby nowotworowej. Mowa o sulforafanie związeku należącym do flawonoidów roślinnych. Ta substancja ma jeszcze jeden ogromy plus –  chroni przed zwyrodnieniem stawów (blokuje jeden z enzymów degradujących chrząstkę stawów). Skuteczność sulforafanu potwierdziły testy przeprowadzone przez naukowców z Wielkiej Brytanii zespołu z Uniwersytetu Wschodniej Anglii. Teraz kolejne badania mają wykazać, czy dzięki brokułom da się całkowicie wyeliminować uszkodzenie chrząstki stawowej. Jedzenie brokułów podnosi stężenie sulforafanu we krwi, ale naukowcy nie wiedzą, czy dociera on do stawów w wystarczających ilościach, by dawać efekt terapeutyczny.

Choroba zwyrodnieniowa stawów może rozwijać się latami. Szacuje się, że w Polsce cierpi na nie ok. 8 mln osób. Niestety, cierpi na nią większość osób w podeszłym wieku, ale problemy mogą pojawić się nawet u ludzi młodych. Objawem choroby jest ból. Cierpienie nasila się zwłaszcza podczas pracy stawów, zwłaszcza kiedy zaczynamy coś robić po okresie spoczynku – np. rano. Z biegiem czasu może dojść do poważnych uszkodzeń tkanki, co może doprowadzić do inwalidztwa. Choroba jest spowodowana zwiększoną aktywnością enzymów degradujących chrząstkę stawową (jak kolagenaza) i zmniejszeniem aktywności czynników stymulujących jej odbudowę. Prowadzi to do stopniowej utraty chrząstki, głównie w stawach kolanowych, biodrowych i stawach kręgosłupa. Obecnie brak skutecznych metod jego leczenia. W ostateczności, zniszczony staw można zastąpić endoprotezą. Aby złagodzić ból, pacjenci ze zwyrodnieniem stawów zażywają duże ilości leków przeciwbólowych, jednak wiąże się to z ryzykiem silnych działań niepożądanych. Dlatego naukowcy poszukują nowych metod terapii – w tym mniej szkodliwych, naturalnych związków, które mogłyby znaleźć zastosowanie nie tylko w prewencji, ale i w terapii schorzenia.

Jak komentuje prowadzący badania prof. Ian Clark, wobec starzenia się społeczeństw potrzebne są nowe strategie walki z chorobami podeszłego wieku, które przyczynią się do poprawy jakości życia pacjentów, a także zmniejszą ekonomiczne obciążenia związane z przewlekłymi schorzeniami. Oprócz badań nad sulforafanem, naukowcy planują też sprawdzić wpływ innych składników diety na ryzyko zwyrodnienia stawów. Chodzi m.in. o disiarczek diallilu obecny w dużych ilościach w czosnku. Badania laboratoryjne wykazały bowiem, że również on może hamować destrukcję chrząstki.

Andre Nel i jego współpracownicy z University of Kalifornia w Los Angeles odkryli natomiast, że sulforafan pobudza w komórkach procesy zwalczania wolnych rodników. Otwiera to zupełnie nowe możliwości zwiększenia odporności starszych osób, aby chronić je przed wirusami i rakiem – komentuje Nel.

Wstrzyknięty do komórek dendrytycznych (grupa komórek odporności) w skórze starych myszy, sulforafan uruchamiał zestaw genów i enzymów odpowiedzialnych za zwalczanie wolnych rodników tlenowych. Aktywność układu odporności starych gryzoni wzrosła w tym badaniu do poziomu obserwowanego u młodych myszy. Naukowcy uważają, że brokuły mogą chronić układ odporności przed wieloma częstymi towarzyszami starości, jak choroby układu krążenia, nowotwory, zwyrodnienie stawów czy cukrzyca typu II.

Od pewnego czasu wiemy, że wolne rodniki odgrywają ważną rolę w starzeniu się – mówi Nel. Ale w przeszłości więcej uwagi poświęcano mechanizmowi ich powstawania niż sposobom, jakie organizm stosuje, by zahamować ich produkcję. Wolne rodniki są wszędzie w naszym ciele; pomagają niszczyć bakterie, ale oddziałują też na DNA powodując choroby takie jak nowotwory.  Praca Nela, opublikowana została na łamach pisma ”Journal of Allergy and Clinical Immunology”.

Wyniki najnowszych eksperymentów naukowców z Uniwersytetu Stanu Connecticut pozwalają sądzić, iż brokuły chronią także serce. Naukowcy przeprowadzili eksperyment na dwóch grupach szczurów, jedna była karmiona ekstraktem z brokułów, dieta pozostałych zwierząt innych nie uległa zmianie. Okazało się, iż serca zwierząt, których jadłospis został wzbogacony pracowały lepiej. Co istotne, zwierzęta te były mniej narażone na uszkodzenia serca w sytuacji ograniczonego dostępu tlenu, czyli w sytuacji zbliżonej do zawału serca. Jak oceniają autorzy pracy, brokuły działają ochronnie na serce poprzez pobudzanie produkcji białka o nazwie tioredoksyna. Zapobiega ona uszkodzeniu komórek mięśnia sercowego przez wolne rodniki tlenowe. Składnikiem brokułów, który podnosi poziom tioredoksyny w organizmie jest także sulforafan. O wynikach badań informuje pismo „Journal of Agricultural and Food Chemistry„.

Sulforafan obecny w brokułach i innych warzywach spokrewnionych z kapustą chroni również przed rakiem poprzez inny mechanizm. Pobudza w wątrobie produkcję enzymów, które usuwają rakotwórcze związki.

Brokuł zawiera duże ilości witaminy C i to nawet po ugotowaniu. W 100 g znajduje się aż 90 mg tej witaminy, natomiast w w pomarańczy znajdziemy jej już tylko 50 mg. Ponadto duże ilości wapnia, które wzmacnia kości i zęby, żelaza i potasu, które biorą udział w budowaniu czerwonych krwinek. Brokuły zawierają też dużo błonnika i są niskokaloryczne. Mogą być przez to stosowany w wielu dietach odchudzających.

Zrozumienie procesów zachodzących w komórkach jest niezbędne do rozwiązania zagadki starzenia. Ale równie rozsądne może być zrewidowanie skrajnie emocjonalnego nastawienia do brokułów. Wiele osób nie akceptuje specyficznego zapachu wydzielanego podczas ich gotowania (związanego z obecnością związków siarki), ale warzywa te zawierają tyle podstawowych związków odżywczych i bioaktywnych, że zasługują na wysokie miejsce w naszej obowiązkowej diecie.