Kiedy noworodek zaczyna wyraźnie widzieć? Jak wspierać jego zmysły?
Wielu rodziców, zaglądając do łóżeczka swojego nowo narodzonego dziecka, zastanawia się, co maluch widzi, czy potrafi rozpoznać pochylające się nad nim osoby, czy odróżnia kolory. Tymczasem wzrok noworodka nie jest jeszcze w pełni wykształcony – w brzuchu mamy nie działały na niego żadne bodźce wzrokowe. Kiedy noworodek zaczyna widzieć, w jaki sposób rozwija się jego wzrok oraz jak można wspierać ten ważny zmysł? Wyjaśniamy wątpliwości!
Kiedy noworodek widzi?
Noworodek widzi od urodzenia, ale są to raczej rozmyte kontury osób i przedmiotów. Najlepiej widzi obiekty, które znajdują się w odległości 20-30 cm od jego twarzy – to, co znajduje się dalej, jest rozmazane. Krótkowzroczność noworodka to swoisty mechanizm obronny, który chroni go przed nadmiarem bodźców i wrażeń. Ograniczone widzenie z każdym dniem się poprawia, co pozwala maluchowi na stopniowe i bezpieczne poznawanie świata.
Noworodek początkowo nie rozróżnia kolorów, wszystko jawi mu się w odcieniach bieli, czerni, szarości. Odróżnia natomiast jasność od mroku i reaguje na zmiany światła – może razić go zbyt mocne oświetlenie. Po kilku tygodniach od porodu paleta barw, które maluch rozróżnia, rozszerza się i zaczyna on stopniowo rozpoznawać kolory – najsilniej reaguje na ich kontrastowe zestawienia, np. zielony-czerwony. W 4. miesiącu życia wzrasta wrażliwość dziecka na kolory oraz zdolność ich zapamiętywania. Pełną paletę barw rozróżnia dopiero około 1. roku życia. Wtedy też rozpoznaje przedmioty, dostrzega szczegóły i potrafi wskazywać palcami konkretne rzeczy.
Rozwój widzenia dziecka
Po rozwikłaniu zagadki, kiedy noworodek widzi, często pojawia się kolejne pytanie – kiedy zaczyna rozpoznawać twarze mamy i taty? W pierwszym okresie życia dziecko identyfikuje rodziców przede wszystkim dzięki zmysłom słuchu i zapachu, które są wówczas o wiele bardziej rozwinięte.
Maluszek najczęściej jako pierwszą zapamiętuje mamę, ponieważ z nią ma najbliższy kontakt – to właśnie mama nachyla się nad nim najczęściej, karmiąc go piersią. Początkowo widzi jedynie rozmazaną sylwetkę i niewyraźną twarz, ale stopniowo jego ostrość widzenia się poprawia.
Zastanawiasz się, czy i kiedy noworodek widzi już dobrze Twoją twarz? Wzrok dziecka zaczyna efektywnie działać w 2. miesiącu życia. Wtedy maluch zaczyna rozpoznawać i zapamiętywać rodziców oraz inne osoby, które często z nim przebywają. Dziecko w tym okresie uwielbia przyglądać się twarzom, jak również poruszającym się przedmiotom, za którymi zaczyna wodzić wzrokiem. Zainteresowanie maluszka bardzo szybko zacznie wzbudzać także Twoja mimika i po pewnym czasie zacznie naśladować Twoje miny.
W jaki sposób stymulować wzrok malucha?
Wspieranie rozwoju wzroku dziecka należy rozpocząć od drobnych działań. Już od dnia narodzin jak najczęściej pochylaj się nad łóżeczkiem, aby maluch mógł Ci się przyglądać i zacząć zapamiętywać Twoją twarz. Pamiętaj, aby w pierwszych dniach życia dziecko nie było narażone na zbyt intensywne i jaskrawe światło, które mogłoby podrażniać jego niezwykle delikatne oczy.
Zapewnienie maluchowi właściwych warunków oraz proponowanie odpowiednich zabaw to klucz do rozwoju jego wzroku. W pierwszych miesiącach życia w otoczeniu Twojej pociechy powinny znajdować się przedmioty dwukolorowe, kontrastowe, proste w formie, np. karty lub książeczki z biało-czarnymi obrazkami lub jaskrawe zabawki. Małe dzieci preferują cztery podstawowe kolory: czerwony, zielony, żółty i niebieski[1]. Dlatego pokazywanie niemowlęciu pastelowych, jasnych ilustracji mija się z celem – choć są piękne i efektowne dla dorosłych, maluch jeszcze ich nie doceni. Początkowo zapoznawaj dziecko z prostymi wzorami i obrazkami o większych rozmiarach, niezawierającymi szczegółów. Wraz z rozwojem malucha, możesz proponować mu mniejsze wzory z wyraźnie zaznaczonymi elementami.
Możesz także zaopatrzyć się w edukacyjną matę kontrastową dla niemowląt, dzięki której Twój maluch będzie rozwijał nie tylko zmysł wzroku, ale i zdolności motoryczne i manualne. Dobrym rozwiązaniem będzie również zawieszenie nad łóżeczkiem obracającej się, kolorowej karuzeli. Noworodek prawdopodobnie nie będzie nią szczególnie zainteresowany, ale dziecko w późniejszych miesiącach życia zacznie ją obserwować i skupiać na niej wzrok. Ważne, aby zabawka nie miała zbyt wielu elementów, nie była za głośna i nie poruszała się bardzo szybko. Zbyt wiele silnych bodźców może negatywnie wpłynąć na samopoczucie małego dziecka.
Kiedy dziecko już trochę podrośnie, możesz oglądać razem z nim zdjęcia rodzinne, jednocześnie opowiadając o konkretnych osobach z fotografii. Wpłynie to pozytywnie nie tylko na wzrok maluszka, ale i na jego pamięć[2]. Co więcej, objaśniając dziecku to, co widzi, przygotowujesz je także do nauki mówienia.
Nieprawidłowy rozwój wzroku malucha
Pierwsze miesiące życia to czas intensywnego rozwoju malucha, w tym jego narządu wzroku. Dlatego tak ważna jest właściwe wspomaganie rozwoju jego widzenia – poprzez dostarczanie odpowiednich bodźców wzrokowych i zapewnianie dostosowanych do wieku dziecka ćwiczeń i zabaw. Jeżeli cokolwiek Cię zaniepokoi, zwróć się do pediatry – wczesna diagnoza może pomóc w zmniejszeniu lub nawet wyeliminowaniu wad wzroku.
[1] https://www.bebiprogram.pl/rozwoj-dziecka/rozwoj-mozgu-i-zmyslow/baza-wiedzy/okres-postnatalny/jak-wplywac-na-rozwoj-wzroku-dziecka-od-narodzin-do-3-roku-zycia
[2] https://www.bebiklub.pl/rozwoj-dziecka/wazne-momenty/rozpoznawanie-twarzy-najblizszych
