Odleżyny – jak je leczyć i jakie opatrunki stosować
Ludzie przykuci przez chorobę do łóżka często narzekają na odleżyny. Ta bolesna i męcząca przypadłość dotyka głównie osoby miesiącami leżące w łóżku, choć może przydarzyć się również ludziom świeżo po wypadku. Trudno gojące się zmiany na skórze mogą powstać w ciągu kilku dni, a nawet i kilku godzin. Zazwyczaj pierwszym objawem, który powinien nas zaniepokoić jest zaczerwienienie skóry. Jeśli nie znika pod wpływem ucisku – należy zacząć interweniować. Na tym etapie odleżynę można jeszcze w miarę łatwo wyleczyć. Potem zaczerwienione miejsce ciemnieje i z każdym dniem staje się coraz trudniejsze do leczenia. Dochodzi do obrzęku i poważnych uszkodzeń naskórka. Zakażenia rany, do których często dochodzi na tym etapie, dodatkowo komplikują terapię. Należy pamiętać, że odleżyny mogą doprowadzić do zakażenia całego organizmu, a nawet śmierci chorego. Im wcześniej zaczniemy je leczyć, tym większe szanse mamy na pokonanie wroga. Jak leczyć odleżyny, a przede wszystkim jakie opatrunki na odleżyny stosować? O tym poniżej.
Czym są odleżyny i co sprzyja ich powstawaniu?
Odleżyny to nic innego, jak uszkodzenia skóry oraz znajdujących się pod nią tkanek i kości, które pojawiają się w czasie długiego leżenia. Powstają w miejscu niedokrwienia, spowodowanego długotrwałym lub powtarzającym się uciskiem o twarde podłoże, tarcia czy działania sił tnących, które powodują niedotlenienie tkanek, a następnie prowadzą do ich martwicy. Przyczyną odleżyn może być też zawilgocenie skóry, niedostateczna higiena, nierówności pościeli, wychudzenie lub przeciwnie – otyłość. Ryzyko jest większe, gdy osoba skazana na leżenie cierpi z powodu innych chorób, np. cukrzycy, niewydolności krążenia, nietrzymania moczu. Wbrew pozorom nie jest trudno o odleżyny, zwłaszcza przy pacjentach leżących i poruszających się na wózkach inwalidzkich. Odleżyny obniżają jakość życia, stanowią źródło bólu, są przyczyną izolacji społecznej, zmniejszenia aktywności ruchowej. Potrafią być utrapieniem nie tylko dla chorego, ale także całej jego rodziny.
Gdzie tworzą się odleżyny?
Bolesne rany tworzą się zazwyczaj w miejscach najbardziej narażonych na długotrwały ucisk. Jeśli chory leży na plecach, wówczas pojawiają się tam, gdzie stale naciska materac. Mogą to być okolice biegnące wzdłuż kręgosłupa, a także okolice potylicy i małżowin usznych. Mogą to być także łopatki, łokcie i pięty. Jeżeli chory leży na boku, odleżyny powstają w okolicy stawu biodrowego, na wewnętrznej stronie kolan, przy kostkach nóg i za uszami. Z kolei przy źle założonym gipsie pojawiają się tu, gdzie opatrunek ociera ciało.
Leczenie odleżyn
Doskonałym rozwiązaniem leczenia odleżyn są nowoczesne opatrunki przeciwodleżynowe. W przeciwieństwie do tradycyjnych opatrunków gazowych, które nie tylko nie leczą, ale także mogą podrażniać ranę i tym samym pogarszać jej kondycje, te specjalistyczne posiadają wszystkie cechy idealnego opatrunku. Działają przeciwbakteryjnie, utrzymują stałą wilgotność pomiędzy opatrunkiem a raną, usuwają nadmierny wysięk oraz utrzymują stałą temperaturę i pH rany. Dodatkowo, specjalistyczne opatrunki na odleżyny są najlepszą barierą dla bakterii oraz drobnoustrojów. Odpowiednio dobrane, nie dają objawów alergicznych, chronią nowopowstałe tkanki, a ich zmiana w żaden sposób nie pogłębia rany i nie sprawia choremu bólu. Warto w tym miejscu podkreślić jedno – specjalistyczne opatrunki na odleżyny przyspieszają proces gojenia rany, jak również zwiększają komfort życia z raną.
Opatrunki stosowane w leczeniu odleżyn
Obecnie na rynku dostępnych jest wiele rodzajów opatrunków na odleżyny. Wśród najbardziej popularnych, jednocześnie najczęściej polecanych przez lekarzy wymienia się opatrunki poliuretanowe, które pozwalają na swobodne parowanie rany, nie przepuszczają wody i bakterii. Tego typu opatrunki izolują termicznie ranę i przepuszczają powietrze. Opatrunki poliuretanowe występują w postaci błon półprzepuszczalnych oraz gąbek. Te pierwsze idealnie sprawdzają się w leczeniu odleżyn I oraz II stopnia. Można ich używać nieprzerwanie przez 14 dni. Te drugie sprawdzają się w leczeniu odleżyn II-V stopnia i mogą być stosowane razem z lekami działającymi miejscowo na ranę. Opatrunek może być utrzymywany przez około 4 dni. Drugimi, co do popularności są opatrunki hydrożelowe, które wspomagają oczyszczanie rany i usuwanie tkanek martwiczych. Tego typu opatrunki stosowane są w początkowej fazie leczenia odleżyn. Bardzo popularne są też opatrunki hydrokoloidowe. Utrzymują one stałą temperaturę, zapobiegają wysychaniu rany, a także zapobiegają powstaniu strupa. Takie opatrunki są najbardziej odpowiednie dla odleżyn II-V stopnia, a więc do leczenia ran powierzchownych i głębokich z tkanką martwiczą.
Na co zwrócić uwagę przy wyborze opatrunków?
Opatrunki na odleżyny to najlepszy sposób walki z problemem. Aby jednak były skuteczne i przynosiły oczekiwane efekty, muszą być odpowiednio dobrane zarówno do rodzaju odleżyny, jak i jej charakteru, głębokości, itp. Warto również zadbać o odpowiedni kształt opatrunku. Inne opatrunki powinny być stosowane na piętę, łokcie, inne na kość krzyżową czy potylicę. Idealnie wyprofilowany kształt opatrunku tylko ułatwi jego założenie, a także doskonale sprawdzi się w bardzo trudno dostępnych miejscach. Trzeba również pamiętać o tym, aby opatrunki przeciwodleżynowe były dobierane w taki sposób, żeby idealnie przylegały do rany, zapewniały optymalne środowisko gojenia, odpowiednio zarządzały wysiękiem. Więcej na temat opatrunków na odleżyny, ich rodzajów i przeznaczenia, można przeczytać tutaj: http://www.dlaspecjalistow.mojarana.pl/pl/a/zastosowanie-opatrunkow-w-leczeniu-odlezyn.
