Ostatnio jest dość modny – wszyscy się go boją i niemal każdy chce go wyeliminować z diety. Można zażartować, że gluten przeżywa swoje 5 minut. Obwiniany jest za problemy jelitowe, łuszczycę, osteoporozę, otyłość, zapalenie stawów a nawet zmęczenie… Problem jest jednak poważny, bo w przypadku celiakii czy nietolerancji konieczne jest wyeliminowanie go z diety na całe życie.
Gluten, to nic innego jak mieszania dwóch białek gluteniny i gliadyny nadających ciastu elastyczność. Zapewnienie stosowania diety bez jego udziału deklaruje co trzeci Amerykanin, pomimo że medyczne podłoże do jej stosowania ma jedynie 1 % społeczeństwa cierpiącego na celiakię, alergię czy nietolerancję. Najnowsze badania fińskie mówią o 2,5 % – wzrost ten być może ma podłoże związane z coraz lepszą wykrywalnością choroby oraz ze zmianą nawyków żywieniowych (coraz częstszym spożywaniem glutenu).
Głównym źródłem glutenu jest pszenica, ponad to znajduje się on w jęczmieniu, życie oraz owsie (z racji silnego zanieczyszczenia).
Do produktów, które należy wyeliminować z diety należą także wyroby, których skład nie sugeruje, że mogą zawierać ww. zboża. Jednak posiadają na etykiecie informację sugerującą, że produkt zawiera „gluten” lub „śladowe ilości białek pszenicy”.
Produkty naturalne nie zawierające glutenu, to: ryż, kukurydza, ziemniaki, gryka, maniok, tapioka, kasztany jadalne, mleko i jego pochodne, mięso, ryby, jajka, oleje roślinne, warzywa i owoce.
Poza tym dostępny jest na rynku szeroki wachlarz gotowych (przetworzonych) produktów przeznaczonych dla osób na diecie bezglutenowej (chleb, makaron, ciastka, ciasta, itp.), rozpoznawalnych dzięki umieszczonym na opakowaniu napisom „produkt bezglutenowy” lub „produkt nie zawiera glutenu” lub posiadających znak symbolizujący „przekreślony kłos”.
Od lat 70. aż do roku 2013 gluten znajdował się na liście produktów, z podaniem których trzeba było czekać aż do skończenia 10. miesiąca życia, a nawet później, jeśli rodzice byli alergikami. Dziś zaleca się, by składnik ten wprowadzać do diety znacznie wcześniej. Niewielkie jego ilości warto podać już w 5. miesiącu w przypadku karmienia naturalnego lub w 6. w przypadku karmienia mlekiem modyfikowanym. Naukowcy uważają, że takie obniżenie wieku wiąże się ze zmniejszonym ryzykiem wystąpienia u dziecka celiakii. Eksperci z Komitetu Żywienia Europejskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci Komitetu Żywienia ESPGHAN ostrzegają jednak, by unikać zarówno zbyt wczesnego (poniżej 4. miesiąca życia), jak i zbyt późnego (powyżej 7. miesiąca życia) wprowadzania glutenu do diety dziecka. Pamiętajmy też, że pierwsze porcje zbóż glutenowych powinny być naprawdę maleńkie, tak by organizm dziecka stopniowo przyzwyczajał się do nowego produktu. Pierwsza porcja powinna mieć 2 – 3 gramy, jest to zaledwie pół łyżeczki od herbaty np. kaszki manny. W przypadku kasz z dodatkami np. kaszka owocowa mogą być to 2 małe łyżeczki upłynnione w wodzie, mleku lub porcji owoców, które dziecko zna i toleruje.
Rozszerzając dietę o ten składnik kaszkę glutenową możemy dodać do ciepłej przegotowanej wody, przetartych jarzyn, zupki, mleka modyfikowanego lub odciągniętego z piersi mleka.
Takie powolne oswajanie z glutenem powinno trwać mniej więcej dwa miesiące, podczas których niemowlę codziennie dostaje jeden posiłek zawierający łyżeczkę produktu z glutenem. Po tym czasie (w przypadku braku niepokojących objawów) można wprowadzić do diety pełną porcję posiłku glutenowego – kaszkę, chleb, biszkopty lub posiłek z drobnym makaronem.
Jakie to „niepokojące objawy”? Brak apetytu, zahamowanie wzrostu i przybierania na wadze, przewlekłe biegunki, wzdęcia, bóle brzucha, kolki lub inne zaburzenia w rozwoju – niektóre dzieci mają niedokrwistość lub są nadpobudliwe. Celiakia może też przebiegać bezobjawowo i ujawnić się po wielu latach, nawet w życiu dorosłym.
Jedyną skuteczną metodą na zatrzymanie tych objawów jest całkowite wyeliminowanie glutenu z diety, na całe życie.
Justyna Marszałkowska-Jakubik, dietetyk http://e-prolinea.pl/
zobacz również:
- Celiakia – dieta bezglutenowa
- Dieta żółta – ile można schudnąć? Zobacz co zawierają żółte owoce i warzywa!
- Czy dieta przy endometriozie jest ważna?
- Dieta wątrobowa – usuwanie toksyn
