Tomasz Stężała: „Porucznicy 1939”
Ta powieść historyczna obejmuje swą akcją lata 1937-1940, a jej bohaterami są przedstawiciele trzech armii, m.in.: por. Bolesław Michał Nieczuja-Ostrowski, mjr Karol Fanslau, leutnant Alfred Brosowski i funkcjonariusz NKWD Edwin Giermanowicz Owczarskij.
Akcja książki zawiązuje się jeszcze przed wybuchem wojny, w Ośrodku Wyszkolenia Rezerwy Piechoty w Różanie. Ukazuje zarówno codzienny trud żołnierzy w czasie ćwiczeń, jak i ich życie prywatne – plany życiowe, zauroczenia i pierwsze miłości. Interesujące jest to, że w powieści spotykamy trzy punkty widzenia: Polaków, Niemców i Rosjan. Poznajemy atmosferę przedwojennego miasta Elbing – tu wojsko budzi w cywilach respekt i nadzieję, że nadciągająca wojna będzie wygrana: ” Mamy takich obrońców, więc nic nam nie grozi. Nie damy sobie odebrać nawet guzika”. Tę buńczuczną postawę Polaków zweryfikuje życie – słabość polskiej armii zostaje bezlitośnie obnażona w starciu z niemiecką potęgą i mimo bohaterstwa żołnierzy górę bierze przewaga militarna wroga.
Wybuch wojny i powołanie do wojska rozdziela żołnierzy wszystkich wspomnianych armii z ukochanymi kobietami, burząc ich plany na przyszłość. Jest to więc książka o destrukcyjnej sile historii, wobec której człowiek okazuje się słaby i bezsilny.
Na uwagę zasługuje indywidualizacja postaci i ich losów – dzięki nim autor pokazuje dzieje młodego pokolenia czasu wojny. Składa hołd poświęceniu i męstwu tych młodych ludzi, którzy odpowiedzieli na wezwanie ojczyzny do jej obrony i sprawdzili się w chwili dziejowej próby.
Kampania wrześniowa zostaje tu ukazana bez martyrologicznego zadęcia i niepotrzebnego mitologizowania. Drobiazgowość relacji dotyczących przebiegu bitew oraz naturalistyczne opisy rannych sprawiają, że czytelnik może śledzić akcję oczami wyobraźni. Zagłada państwowości polskiej dokonuje się na naszych oczach i staje się faktem.
Powieść jest wypełniona żołnierskim żargonem, zdradzającym autorską znajomość kwestii związanych z wojskowością i militariami. Książkę wzbogacają liczne zdjęcia oraz mapa walk 41 Dywizji Piechoty o Różan. Opis całego szlaku bojowego porucznika Nieczui-Ostrowskiego stanowi również cenny załącznik do publikacji. Autor wykazuje się głęboką wiedzą historyczną, budując szeroki kontekst dla opisywanych wydarzeń. Powieść imponuje wiec nie tylko objętością (blisko 500 stron), ale również wartością faktograficzną. Polecam tę skarbnicę wiedzy wszystkim, którzy pasjonują się najnowszą historią Polski oraz tematyką związaną z dziejami polskiego oręża.
Darek B.
Książkę poleca Instytut Wydawniczy ERICA – można kupić ją tutaj:
http://www.strefaksiazki.net/sites/books/126
Dziękujemy Wydawnictwu za udostępnienie książki do recenzji –
Redakcja
