Im mniej wynosi wartość CRI, tym mniejsza jakość oddawania barw. Jest to zatem niezwykle istotny parametr każdego źródła światła, który często się pomija, dokonując wyboru oświetlenia do najróżniejszych pomieszczeń. A szkoda, gdyż jak się okazuje, CRI ma niezwykle duży wpływ na nasze zdrowie, efektywność w pracy, a nawet jakość wypoczynku. O tym, jak CRI wpływa na postrzeganie kolorów, kiedy i gdzie ważny jest jego wysoki współczynnik, co nam to da oraz jaki wpływ ma na samopoczucie, dowiecie się w dalszej części artykułu!
Jak CRI wpływa na postrzeganie przedmiotów i kolorów?
Najlepszym przykładem, na którym wyjaśnić można znaczenie współczynnika CRI, są truskawki. Czy zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego są one czerwone? Otóż dzieje się tak, ponieważ odbijają czerwone światło, zatrzymując jednocześnie inne. Jeżeli zabraknie części czerwonego światła, zaczną one tracić swoją piękną, soczystą, czerwoną barwę. Należy w tym miejscu podkreślić, że żaden przedmiot nie posiada własnego koloru – on po prostu odbija część “swojego” spektrum światła widzialnego (promieniowanie, na które reaguje siatkówka oka w procesie widzenia). W momencie, gdy części tego właśnie spektrum zabraknie lub będzie go mało – kolor nie będzie widziany w odpowiedni sposób. Reasumując – współczynnik CRI wpływa na to, jak bardzo czerwona będzie truskawka w świetle emitowanym przez wybrane przez Ciebie źródło światła.
Kiedy i gdzie jest ważne, aby oświetlenie miało wysokie CRI?
Przyjmuje się, że absolutnym minimum dla wnętrz, w których liczy się barwa, jest wartość 80. Możemy do tego również dodać przykładowo gabinety stomatologiczne, warsztaty artystyczne, a zwłaszcza łazienkę, w której wykonuje się makijaż (w takim przypadku im wyższe CRI, tym lepiej). Aktualnie zdecydowana większość dostępnych na rynku świetlówek (szczególnie z gwintem E27 oraz E14) ma właśnie taki współczynnik CRI. Oznacza to, że takie oświetlenie odda kolory dobrze, aczkolwiek należy pamiętać, że jest to niezbędne minimum. Są miejsca, które zdecydowanie nie zadowolą się taką wartością CRI oświetlenia. Takim miejscem jest chociażby wystawa sklepowa, która potrzebuje przynajmniej CRI 85. Dlaczego? Ponieważ produkt oświetlony takim światłem będzie wyglądał bardziej naturalnie, co przełoży się na potencjalnie większą szansę na jego kupno. Kolejnym miejscem jest galeria sztuki. Tu z kolei potrzebne będzie oświetlenie emitujące światło o wartości CRI minimum 90. Wynika to z faktu, że dzieła sztuki znacznie zyskują na dobrze oddanych barwach. Nie będzie to możliwe przy oświetleniu emitującym światło poniżej wspomnianej wartości.
Oświetlenie a współczynnik oddawania barw
Oświetlenie wpływa na samopoczucie, wygląd pomieszczenia i jego charakter. Wiadomo już gdzie ważny jest wysoki współczynnik CRI, dlatego warto podać przykłady lamp, które idealnie sprawdzą się jako oświetlenie domu, jak i przestrzeni komercyjnych. Niewątpliwie lampa (przy okazji designerska), która spełnia wymogi oświetlenia domowego, to żyrandol LED Italux PND-42773-13 Hasselt mogący pochwalić się wartością CRI 80. Dzięki temu wszelkie barwy w oświetlanym pomieszczeniu zachowają swój charakter, a wzrok niezależnie od wykonywanych czynności nie będzie przeciążony złym doborem oświetlenia.
Z kolei marką, która pochwalić się może szerokim wyborem oświetlenia idealnym dla sklepów oraz galerii sztuki, a zatem takim, które legitymować się będzie współczynnikiem CRI rzędu 90+ jest marka Abigali. Należy przy tym pamiętać, że im wyższe CRI, tym bardziej naturalne oraz “prawdziwe” będą oświetlane przedmioty. Dobrym zatem posunięciem będzie kupno oświetlenia, które idzie nawet powyższej przytoczonego wcześniej minimum dla poszczególnych miejsc.
Kiedy ważne jest wysokie CRI?
Wysokie CRI ważne jest szczególnie wtedy, kiedy pracujemy lub wykonujemy różnego rodzaju prace. Można to wyjaśnić w bardzo prosty sposób. Zazwyczaj człowiek ma najwięcej sił wtedy, gdy słońce świeci najmocniej i najjaśniej zarazem, a więc w okolicach południa. Natomiast w późniejszej porze dnia, gdy słońce świeci słabiej i inną (cieplejszą) barwą, jest to wręcz automatyczny sygnał dla organizmu, że zbliża się pora odpoczynku i regeneracji. Działa to identycznie w przypadku oświetlenia, które jest ważne szczególnie wtedy, gdy chce się być efektywnym. Dlatego często w biurach oraz innych miejscach pracy stosuje się źródła światła emitujące światło o wartości CRI 85 oraz wysokiej temperaturze barwowej, czyli naturalnej, a w niektórych przypadkach nawet jasnoniebieskiej. Tak czy inaczej, najważniejsze jest, by światło nas nie rozpraszało, nie raziło, a wprowadzało w odpowiedni do pracy nastrój.
CRI a wpływ na samopoczucie
Mimo posiadania pięciu zmysłów człowiek odbiera blisko 80% bodźców zewnętrznych za pomocą wzroku. Jeżeli doda się do tego wspomniany fakt, że przedmioty nie świecą własnym światłem, a tylko go odbijają, okaże się, że jakość emitowanego w pomieszczeniach światła ma niebywale duży wpływ na postrzegany przez człowieka świat.
Innymi słowy, oświetlenie o niskim współczynniku CRI sprawi, że widziane przedmioty będą miały przekłamaną, nienaturalną, a dla niektórych mdłą barwę. Naturalnym więc jest, że nikt nie będzie się czuł dobrze w pomieszczeniu oświetlonym w ten sposób. Dotyczy to zarówno miejsca pracy, jak i odpoczynku. Dość powiedzieć, że chyba każdy chce być wydajnym w czasie pracy, a wypoczynku zrelaksowanym. Właśnie dlatego współczynnik CRI jest tak ważny dla samopoczucia i zdrowia człowieka.
Co daje wysokie CRI? – podsumowanie
CRI sprawia, że widzimy świat takim, jakim jest w rzeczywistości. Światło dzienne posiada najwyższą wartość CRI (100) i do tego poziomu aspirować będzie każde źródło światła. Rzecz jasna nie zawsze będzie możliwe wyemitowanie takiego światła, ale na szczęście wystarczy już CRI 80, by nie martwić się o zdrowie i samopoczucie. Będąc przy temacie zdrowia i samopoczucia należy powiedzieć, że wysoki współczynnik CRI sprawi, że będziesz efektywniejszy w pracy, a w będąc w domu lepiej wypoczęty. Światło nie będzie męczyło wzroku i nie wpłynie na poziom koncentracji, czyli mówiąc w skrócie – nie będzie wpływało na szeroko rozumiane siły witalne. To wszystko oznacza, że wysokie CRI równa się lepszej jakości życia – w każdym aspekcie.
