Niedoczynność tarczycy jest zaburzeniem hormonalnym, które daje specyficzne objawy. W przypadku ich zauważenia należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza i podjąć odpowiednie leczenie. Dowiedz się, co powinno Cię zaniepokoić, do jakiego lekarza się zgłosić, jeśli podejrzewasz niedoczynność tarczycy, i w jaki sposób leczy się tę chorobę.
Czym jest niedoczynność tarczycy?
Niedoczynność tarczycy to jedno z najczęstszych zaburzeń hormonalnych. Polega na tym, że tarczyca produkuje zbyt małą ilość hormonów: tyroksyny (FT4) i trijodotyroniny (FT3), które są niezbędne m.in. dla prawidłowego metabolizmu, przemian wewnątrzkomórkowych oraz regulacji temperatury. Wydzielanie przez tarczycę hormonów jest kontrolowane przez przysadkę mózgową za pomocą hormonu TSH, który stymuluje wytwarzanie hormonów FT3 i FT4.
Najczęstsze przyczyny niedoczynności tarczycy i grupy ryzyka
Na niedoczynność tarczycy statystycznie częściej chorują kobiety oraz osoby w podeszłym wieku, jednak problem ten może zdarzyć się w każdej grupie wiekowej, także u chłopców i mężczyzn.
Przyczyny niedoczynności tarczycy to najczęściej stany zapalne tego gruczołu (np. w przebiegu choroby Hashimoto, czyli przewlekłego zapalenia tarczycy). Niedobór hormonów tarczycy może być też spowodowany przez choroby przysadki mózgowej, stosowanie niektórych leków, np. interferonu, leczenie jodem radioaktywnym lub zabieg usunięcia tarczycy np. z powodu zmian nowotworowych.
Objawy niedoczynności tarczycy
Charakterystyczne dla niedoczynności tarczycy objawy to: przewlekłe zmęczenie i senność, uczucie zimna, pogorszenie nastroju, zaburzenia pamięci i koncentracji, zaparcia, niskie ciśnienie i wolne tętno, zaburzenia miesiączkowania, nadmierna suchość skóry i łamliwość oraz wypadanie włosów, przyrost masy ciała, zmniejszone wydzielanie potu, obrzęk podskórny i zmiana rysów twarzy, obrzęk powiek, bóle mięśni i obrzęki stawów, ochrypły głos, zmniejszenie libido. U dzieci mogą pojawić się zaburzenia dojrzewania płciowego i opóźnienie rozwoju.
Konsekwencje niedoczynności tarczycy
Nieleczona niedoczynność tarczycy stopniowo się nasila i daje niekorzystne konsekwencje zdrowotne. Może przyczyniać się do niewydolności serca, niepłodność, otępienia, zespołu cieśni nadgarstków i otyłości, powodować zaburzenia elektrolitowe, a w skrajnych przypadkach śpiączkę i śmierć. Przy wrodzonej nieleczonej niedoczynności tarczycy możliwe jest upośledzenie umysłowe.
Diagnostyka niedoczynności tarczycy
Niepokojące objawy sugerujące niedoczynność tarczycy należy jak najszybciej zgłosić lekarzowi. Diagnostyka polega na oznaczaniu stężenia we krwi hormonu TSH produkowanego przez przysadkę mózgową. Pomiędzy nim a hormonami tarczycy zachodzi sprzężenie zwrotne: podwyższony poziom hormonów tarczycy hamuje wydzielanie TSH przez przysadkę, a niedobór hormonów tarczycy zwiększa produkcję TSH. Jeśli wynik badania sugeruje niedoczynność tarczycy, wykonuje się badanie na oznaczenie poziomu tyroksyny (FT4). O niedoczynności tarczycy świadczy podwyższony poziom TSH i niski poziom FT4. Przy podejrzeniu choroby Hashimoto przeprowadza się badanie na oznaczenie poziomu przeciwciał przeciwtarczycowych w surowicy krwi.
W jaki sposób leczy się niedoczynność tarczycy?
W terapii niedoczynności tarczycy stosuje się syntetyczne hormony tarczycy, czyli lewotyroksynę. O wyborze konkretnego leku i jego dawki decyduje lekarz. Konieczne jest wykonanie pełnej diagnostyki i szczegółowy wywiad lub wypełnienie ankiety medycznej. Leki zawierające syntetyczną lewotyroksynę normalizują poziom TSH i przyczyniają się do przywrócenia równowagi hormonalnej. Zazwyczaj trzeba je brać do końca życia, codziennie o tej samej porze. Co 6-12 tygodni przeprowadza się badania kontrolne, na których podstawie lekarz ustala dawkę na dalszy czas leczenia. Jeśli stan pacjenta ustabilizuje się, a badania wykażą, że hormony TSH i FT4 są w normie, wizyty kontrolne mogą odbywać się raz na pół roku, a nawet raz na rok. Bardzo ważna jest też odpowiednia dieta, zawierająca węglowodany złożone, pełnowartościowe białko, nienasycone kwasy tłuszczowe i składniki mineralne, zwłaszcza jod, selen, żelazo i cynk oraz witaminy B12, D3 oraz C, E i B-karoten. Tego rodzaju dieta ma również znaczenie w profilaktyce niedoczynności tarczycy.
