Czy niemowlakowi potrzebny jest logopeda?

W ciągu ostatnich kilkunastu lat zarówno w Polsce jak i na świecie obserwuje się rozkwit logopedii. Istotny jest tutaj jej praktyczny rozwój zarówno w  zakresie diagnozy jak i metod terapii. Dzięki temu działania logopedy obejmują znacznie większy obszar i wykraczają po za ramy związane jedynie z zaburzeniami artykulacji. Jednak pomimo, że logopeda nie jest specjalistą zajmującym się tylko wadami wymowy, a świadomość społeczna dotycząca zaburzeń mowy, wad wymowy oraz profilaktyki logopedycznej jest znacznie większa niż jeszcze kilkanaście lat temu, nadal u sporej części społeczeństwa panuje przekonanie, że logopeda to „Pani od nauki prawidłowego wymawiania głoski r”.

Często zdarza się również, że nawet świadomy rodzic czy opiekun może nie zdawać sobie sprawy z tego, że jego dziecko potrzebuje wsparcia w rozwoju umiejętności bazowych dla mowy. Czasami również ciężko jest rodzicowi, w dobie mediów, z wszystkich docierających treści wyselekcjonować te, które są prawdziwe i mają istotne znaczenie.

Na co więc powinniśmy zwrócić uwagę w procesie rozwoju mowy i komunikacji w pierwszym roku życia dziecka?

Rozwój mowy dziecka przebiega od poczęcia do około 7. roku życia  i uwarunkowany jest wieloma czynnikami. Do czynników tych zaliczamy min.: słuch, funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego, budowę narządów mowy oraz środowisko, w którym dziecko się wychowuje.

Dziecko trenuje swoje narządy głosu zaraz po porodzie, trening głosowy wykonuje poprzez krzyk, płacz czy postękiwanie. Około 2.- 3. miesiąca życia dziecko zaczyna głużyć. Głużenie, zwane również gruchaniem jest odruchem niezależnym od dziecka i  nie służy do komunikacji. Warto tutaj zaznaczyć, że głużenie występuje u wszystkich dzieci, nawet tych z zaburzeniami słuchu. Dźwięki, które wydaje dziecko to zazwyczaj samogłoski (a, o, e, i, u,  y), mogą być też łączone ze spółgłoskami i wtedy brzmią jak np.: gii, tli, gle, gla.  

W okresie  5.- 6. miesiąca życia dźwięki te zmieniają się i pojawia się gaworzenie. Jest to już świadome naśladowanie dźwięków mowy i otoczenia. Na początku dziecko wypowiada sylaby otwarte tj:  ma-ma-ma, ba-ba-ba, z czasem mogą być to również sylaby zamknięte tj: mam, bab, pap.  Jeśli gaworzenie nie pojawi się w ogóle, jest to już sygnał wskazujący na możliwość występowania nieprawidłowości w rozwoju.

Około 6.- 7. miesiąca życia ważny jest również rozwój rozumienia mowy. Dziecko w tym okresie powinno już reagować na swoje imię, a od 8. miesiąca życia również na proste słowne sygnały emocjonalnie tj: nu, nu; brawo; daj czy chodź do mamy.

W 9.- 10. miesiącu życia pojawia się bardzo ważna umiejętność jaką jest gest wskazywania palcem. Chodzi tutaj o interakcje trójstronną (dziecko + inny człowiek + przedmiot/zdarzenie/zabawka). Gest wskazywania palcem jest początkiem dialogu, próbą „zagadania” do drugiego  człowieka. Jest to namiastka  pierwszego  pytania,  które może brzmieć : „Mamo co to? Kto to?”.

Na tym etapie duże znaczenie ma również kontakt wzrokowy. Jest on umiejętnością, dzięki której dziecko nabywa podstawy zachowań społecznych. Ważne jest, czy dziecko utrzymuje razem z nami pole wspólnej uwagi, co oznacza, że patrzy na nas kiedy do niego mówimy lub zwraca uwagę na rzecz, którą mu pokazujemy.

Na etapie 12 miesiąca życia dziecko potrafi powiedzieć od 1 do 10 słów, które są związane  z jego najbliższym otoczeniem i mają prostą strukturę sylabową np : mama, baba, daj jak również  powinien rozumieć kilkanaście wyrazów i prostych zwrotów.

Warto pamiętać o tym, że etapy rozwoju mowy są nierozerwalnie połączone z rozwojem motorycznym, emocjonalnym, poznawczym i społecznym. Każde dziecko przechodzi te same fazy rozwoju mowy i w tej samej kolejności, jednak tempo rozwoju mowy, może być nieco zróżnicowane, a nabywanie sprawności i umiejętności jest uzależnione od dojrzałości i gotowości układu nerwowego.

Kiedy zatem rodzic powinien skonsultować się z logopedą?

Specjalistycznej opieki, leczenia i rehabilitacji już od urodzenia wymagają wcześniaki, noworodki z ciąż zagrożonych, te u których wystąpiły powikłania w okresie płodowym i okołoporodowym oraz dzieci z uszkodzeniami układu nerwowego. Warto pamiętać, że w takich sytuacjach im wcześniej zostanie podjęta interwencja logopedyczna, tym większa jest szansa na wyeliminowanie lub złagodzenie skutków zaburzeń występujących w obrębie aparatu artykulacyjnego oraz rozwoju komunikacji. Ważne jest odpowiednio wczesne zaobserwowanie występujących nieprawidłowości i wprowadzenie postępowania logopedycznego w celu zapobiegania zaburzeniom mowy i opóźnieniom jego rozwoju.

Jeżeli mieszkasz w dużym mieście i nie wiesz do jakiego specjalisty się udać. My polecamy :

Logopeda Łódź w Logostra z pewnością otrzymacie fachową diagnozę i właściwą terapię.

Rodzic zdecydowanie powinien udać się z niemowlakiem do logopedy gdy dziecko :

• urodziło się z zagrożonej ciąży
• urodziło się za wcześnie, jest słabsze i ma wrażliwszy układ nerwowy
• ma zdiagnozowane wady anatomiczne takie jak: rozszczep podniebienia, zespół Pierre’a Robina,
• urodziło się z  wadami genetycznymi takimi  jak:  zespół Downa, Aperta,
• urodziło się z mózgowym porażeniem dziecięcym

Jakie inne objawy mogą być zapowiedzią zaburzeń mowy lub wad wymowy i powinny zaniepokoić rodziców niemowlaka?

• Trudności ze ssaniem podczas karmienia piersią lub butelką oraz problemy z prawidłowym połykaniem pokarmu

Dużą trudność może sprawić dziecku prawidłowe ssanie. Może mieć ono problem z koordynacją ssania, połykania i oddychania jak również dysfunkcyjny wzorzec ssania. Jeśli dziecko nie potrafi prawidłowo zasysać i wytworzyć ujemnego ciśnienia to nie będzie w stanie wydobyć mleka z kanalików piersi mamy. W przypadku karmienia z butelki istotne znaczenie ma dobór odpowiedniego smoczka. Trudności w połykaniu i krztuszenie się mogą być tez spowodowane przez małą sprawność warg, policzków czy języka oraz jego nieprawidłowe ułożenie.

• Trudności przy rozszerzaniu diety dziecka, problemy przy wprowadzaniu nowych pokarmów, nieprawidłowe odgryzanie i żucie pokarmu

Rozszerzanie diety dziecka i wprowadzanie nowych pokarmów o innej konsystencji niż mleko ma wpływ na prawidłowe kształtowanie się aparatu artykulacyjnego u dziecka. Przy pierwszych próbach wprowadzania innych pokarmów istotny jest przede wszystkim dobór odpowiedniej łyżeczki oraz sama technika karmienia. Dla rozwoju aparatu mowy bardzo ważna jest nauka odgryzania i gryzienia, dlatego dziecko nie powinno zbyt długo spożywać tylko pokarmów o konsystencji papki.

• Skrócone wędzidełko podjęzykowe

Zbyt krótkie wędzidełko podjęzykowe może powodować problemy ze ssaniem i przyjmowaniem pokarmów, a w następstwie zaburzenia mowy. Istotne jest aby logopeda poddał ocenie budowę i ruchomość języka i jeśli to konieczne zalecił konsultację u laryngologa w celu podcięcia skróconego wędzidełka.

• Nieustanne otwarte usta i wysunięty język, oddychanie torem ustnym, nadmierne ślinienie

Istotne jest ustalenie przyczyny stale otwartej buzi i oddychania przez usta zamiast przez nos oraz nadmiernego ślinienia u dziecka. Zły nawyk, nieprawidłowego oddychania przez usta może doprowadzić do wad zgryzu jak również wad wymowy.

• Ograniczenia ruchu języka, brak lub słaba koordynacja ruchowa języka i warg, duża wrażliwość tylnej części języka i tylnej ściany gardła

Jeśli dziecko łatwo się dławi, występuje u niego nadmierny odruch wymiotny lub też całkowity brak odruchu wymiotnego, istotne jest ustalenie przyczyny tych nieprawidłowości.

Jak przebiega wizyta u logopedy oraz jak wygląda badanie logopedyczne niemowlaka?

Pierwszym elementem wizyty logopedycznej jest przeprowadzenie wywiadu z rodzicami lub opiekunami dziecka. Podczas wywiadu logopeda chce otrzymać jak najwięcej informacji związanych z przebiegiem ciąży, porodu, karmieniem dziecka, jego zdrowiem i ewentualnymi chorobami.

Jeśli dziecko miało już wykonywane jakiekolwiek badania u innych specjalistów to warto zabrać ich wyniki ze sobą na wizytę logopedyczną, aby logopeda też mógł się z nimi zapoznać.

Kolejny etap to badanie logopedyczne niemowlaka. W trakcie badania logopeda będzie chciał ocenić budowę anatomiczną twarzy oraz jamy ustnej dziecka. Ocenie poddawane jest również napięcie mięśniowe oraz symetria ciała dziecka. Logopeda ocenia też odruchy ustno-twarzowe tj: ssania, połykania, zwracania, kąsania, żucia, odruch żuchwowy, otwierania ust, szukania i wysuwania języka. Odruchy te są bezwarunkowymi reakcjami na bodziec i dzięki nim wiemy, że dziecko prawidłowo funkcjonuje. W trakcie badania, logopeda na pewno zwróci również uwagę na to czy dziecko w prawidłowy sposób oddycha oraz czy wydaje odpowiednie dźwięki dostosowane do wieku. Logopeda może również ocenić sposób pobierania pokarmu oraz koordynację ssania, połykania i oddychania. W trakcie badania ważna też jest ocena słuchu dziecka.  Mimo, że logopeda nie przeprowadza badań słuchu to może sprawdzić czy dziecko reaguje na dźwięki z otoczenia, dzięki czemu ma możliwość wychwycić ewentualne nieprawidłowości. Logopeda często sprawdza też reakcje na bodźce dotykowe gładząc maluszka po twarzy, dotykając rączek i nóżek dziecka.

Całościowe  badanie logopedyczne pozwoli logopedzie dostrzec ewentualne problemy dziecka i postawić  prawidłową  diagnozę logopedyczną. W zależności od wyniku badania  i zdiagnozowanych zaburzeń logopeda określi czy terapia i kolejne wizyty są potrzebne. Logopeda w celu usunięcia powstałych zaburzeń oraz chęci stworzenia prawidłowych reakcji może zalecić terapię. Z reguły terapia w okresie niemowlęcym prowadzona jest przez logopedę, który kieruje rodzicami podając im odpowiedni instruktaż. Jednak to rodzice spędzają z dzieckiem najwięcej czasu i mogą wprowadzać zalecenia logopedy wykonując codzienne rutynowe czynności z dzieckiem.

Wybierz dobrego Logopedę !

https://logostra.pl

Logostra