Po kim dziedziczymy urodę?

15 października 2012, dodał: Emilia Stasiak

Artykuł zewnętrzny

Oglądając rodzinne albumy na pewno często słyszeliście: „Ale jesteś podobna do mamy” albo „Nos to masz podobny do dziadka”. Będąc w ciąży także myślicie do kogo będzie podobne Wasze dziecko. Po kim odziedziczy urodę, a po kim cechy charakteru.

Czy będzie niebieskookim blondynem, czy też brązowooką brunetką. Czy będzie podobne do dziadka, czy raczej do babci. Czy będzie miało zdolności muzyczne, czy może raczej językowe. A wszystkie te cechy znane są już w chwili zapłodnienia.

Siła genu

Za materiał genetyczny Twojego dziecka odpowiedzialnych jest 46 chromosomów zawierających czynniki dziedziczne (czyli geny), podzielonych na 23 pary, w których zapisywane są wszystkie informacje. W każdej parze chromosomów jeden pochodzi od mamy, a jeden od taty dziecka. Jednakże potomek nigdy nie jest dokładnie w połowie podobny do jednego i drugiego rodzica i nie chodzi tu bynajmniej o sprawiedliwość. Dzieje się tak dlatego, że geny odpowiadające za wygląd mogą występować w różnych wariantach. Mogą to więc być geny dominujące albo recesywne. Kiedy gen dominujący, czyli silniejszy, spotka się z genem recesywnym, czyli słabszym, to najprawdopodobniej ten pierwszy zwycięży. Oczywiście – najprawdopodobniej nie znaczy, że zawsze tak musi być.

Dominacja genów

Geny dzielimy na dominujące i recesywne. Silne geny dają ciemny kolor włosów, karnację i kolor oczu, kręcone włosy, długie rzęsy, duże oczy, grube wargi, orli nos, wąski nosek oraz tendencję do łysienia. Tymczasem geny recesywne wpływają na jasne włosy, karnację i kolor oczu, krótkie rzęsy, proste włosy, cienkie wargi, szeroki nos i małe oczy. Jak już jednak wspomnieliśmy, krzyżowe próby sił genów dają często zaskakujące rezultaty.

Nieco matematyki

Gen dominujący odpowiada więc za ciemne włosy, tymczasem kolor blond – jest recesywny. Dlatego też blondynka jest wyposażona w dwa geny recesywne, a brunetka w dwa geny dominujące. Może jednak zdarzyć się tak, że dana osoba będzie miała dwa geny – recesywny i dominujący – wówczas posiadać będzie ciemne włosy, gdyż gen dominujący jest silniejszy od recesywnego. A jak to się ma przy dziedziczeniu?

Przykładowo, nawet jeśli i tata i mama mają ciemne włosy, to dziecko może mieć włosy jasne. Dlaczego? Każde z rodziców mogło mieć przecież jasnowłosego przodka, w takim więc przypadku istnieje 25% szans na to, że to geny recesywne zwyciężą i potomek miał jasne włosy. Jeśli jednak jeden z rodziców posiada dwa geny dominujące odpowiedzialne za ciemne włosy, dziecko zawsze będzie miało ciemny ich kolor. Z drugiej strony, jeśli rodzice są blondynami, nie urodzi się dziecko o ciemnych włosach, ponieważ kolor blond jest wynikiem połączenia dwóch genów recesywnych.

Analogicznie jak w pierwszym przypadku jest z kolorem oczu: rodzice mogą mieć brązowe oczy, ale zawsze istnieje 25% szans, że ich potomek będzie miał oczy błękitne. Powyższy schemat powtarza się i u rodziców o jasnych oczach – nie ma więc możliwości, aby urodziło się im ciemnookie dziecko.

Krótko mówiąc: działanie genów dominujących ujawniania się w fizycznym wyglądzie danej osoby, nawet jeśli występuje pojedynczo. Geny recesywne, aby się ujawnić, muszą tymczasem występować w parze – czyli po jednym musi przekazać dziecku każdy z rodziców.

W genetyce nie tyle, że nie da się przewidzieć wszystkiego, ile trudno o czymkolwiek jednoznacznie przesądzać. Często dziecko zaskakuje swoimi zdolnościami czy wyglądem, ponieważ dziedziczy je po dalekich przodkach, których cechy nie muszą wcale pokrywać się z cechami rodziców. Dziedziczenie to bowiem wciąż wielka tajemnica.

Czasami jesteśmy podobni do pradziadków, których nawet nie widzieliśmy na oczy. Przyjrzyjmy się znanym osobom i oceńcie sami do którego z rodziców są podobni?

A może zgadniecie czyi to rodzice i do kogo jest podobna ich córka?

Kiedyś słyszałam, że każdy ma gdzieś na świecie swojego sobowtóra. Chyba coś w tym jest. Zobaczcie sami. Wiele znanych wam osób ma lub miało swojego sobowtóra … i to nie koniecznie wśród ludzi…