Opryszczka narządów płciowych – przyczyny, objawy i leczenie

Niewielu z nas zdaje sobie sprawę z tego, że zmiany opryszczkowe podobne do tych zlokalizowanych na granicy błony śluzowej warg i skóry, mogą także wystąpić na błonach śluzowych narządów rodnych. Mówimy wówczas o opryszczce narządów płciowych – wysoce zakaźnej chorobie przenoszonej drogą płciową, a także np. przez wspólne używanie przyborów toaletowych. Co warto wiedzieć o tej chorobie?

Przyczyny opryszczki narządów płciowych

Zmiany opryszczkowe są spowodowane zakażeniem wirusem HSV. Za zmiany na twarzy w większości odpowiada podtyp wirusa HSV 1, podczas gdy za zmiany narządów rodnych typowo podtyp HSV 2. Okazuje się jednak, że zachowania , takie jak stosunki oralne, mogą wiązać się z zakażeniem błon śluzowych warg sromowych czy pochwy także podtypem HSV 1.

Infekcja rozprzestrzenia się przede wszystkim poprzez bezpośredni kontakt z wysoce zakaźną wydzieliną pęcherzykową podczas stosunku. Z drugiej strony może również dojść do zakażenia poprzez kontakt pośredni, np. przez wspólne używanie ręczników. Co ważne, wirus namnaża się i zaczyna być zakaźny już nawet na 3 tygodnie przed pojawieniem się jakichkolwiek zmian.

Objawy opryszczki narządów płciowych

Ze względu na to, że wirusem opryszczki HSV 1 zakażonych jest nawet 90% społeczeństwa i u większości z nich okresowo występują zmiany na błonach śluzowych warg, praktycznie każdy z nas jest w stanie wymienić jej objawy. Zakażenia okolic intymnych mają praktycznie takie same symptomy, choć nasilenie zmian jest dużo większe.

Podstawową zmianą są bolesne pęcherzyki, wypełnione treścią surowiczą. Może im towarzyszyć intensywny świąd. Ich pokrywa jest bardzo delikatna, więc łatwo dochodzi do jej przerwania i powstania bolesnych nadżerek. Zmiany lokalizują się u mężczyzn przede wszystkim na prąciu, rzadziej na mosznie czy wewnętrznej powierzchni ud, a u kobiet na wargach sromowych, w pochwie czy na szyjce macicy. U płci żeńskiej najczęściej są one bardziej rozległe i mogą utrzymywać się dłużej, nawet mimo włączenia leczenia.

W przeciwieństwie do zmian opryszczkowych na twarzy, jeśli występują one w okolicach intymnych, częściej towarzyszą im objawy ogólnoustrojowe, takie jak podwyższona ciepłota ciała, złe samopoczucie czy bóle głowy i mięśniowo-stawowe. To skutkuje ogólnym cięższym przebiegiem choroby.

Podstawą rozpoznania opryszczki narządów płciowych jest charakterystyczny obraz kliniczny. Najczęściej nie ma więc konieczności wykonywania dodatkowych badań diagnostycznych.

Leczenie opryszczki narządów płciowych

O ile w przypadku zmian opryszczkowych na twarzy zmiany ustępują nawet samoistnie po kilku lub kilkunastu dniach, o tyle opryszczka narządów płciowych jest dużo poważniejszym stanem, zawsze wymagającym włączenia leczenia. Pamiętajmy jednak, że zwalcza ono wyłącznie objawy, a wirus pozostaje w formie utajonej, ponieważ wytwarza latentną postać, która ma możliwość przetrwania w zwojach nerwowych naszego organizmu. Pod wpływem czynnika spustowego, jak infekcja, stres czy miesiączka, może dojść do reaktywacji zakażenia i ponownego wystąpienia zmian.

Podstawą leczenia jest włączenie terapii przeciwwirusowej w formie doustnej. W tym celu najczęściej sięga się po acyklowir w dawce 400 mg co 8 godzin przez 7-10 dni. W razie potrzeby terapię można wydłużyć. Jeśli u pacjenta występuje problem częstych nawrotów zmian, należy natomiast rozważyć zwiększenie dawki. Aby wesprzeć leczenie i zminimalizować przykre objawy schorzenia, warto też sięgnąć po specjalne preparaty do stosowania miejscowego, jak Tantum Rosa, które wykazują działanie przeciwbólowe, miejscowo znieczulające, przeciwzapalne i odkażające.

Niezwykle istotne jest, aby możliwie szybko diagnozować i włączyć leczenie u pacjentek ciężarnych. Przedłużająca się infekcja jest czynnikiem ryzyka poronienia, porodu przedwczesnego czy wewnątrzmacicznego zahamowania wzrostu płodu. Jeśli natomiast zmiany wystąpią w okresie okołoporodowym, należy przeprowadzić cesarskie cięcie, ponieważ przeciskanie się dziecka przez kanał rodny pokryty pęcherzykami znacząco zwiększa ryzyko zakażenia noworodka.

Więcej na stronie tantumrosa.

Bibliografia:

[1] Pod red. Bręborowicz G.H., Położnictwo i ginekologia, tom 2, wyd. PZWL, Warszawa 2015

[2] Pod red. Gajewski P., Interna Szczeklika 2017, wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków 2017

[3] Kaszuba A., Adamski Z., Dermatologia. Poradnik lekarza praktyka., wyd. Czelej, Lublin 2012

[4] Pod red. Jabłońska S., Choroby skóry i przenoszone drogą płciową, wyd. PZWL, Warszawa 2010

[5] https://choroby-zakazne.mp.pl/choroby/zakazenia-wirusowe/158823,zakazenie-wirusem-opryszczki-zwyklej-u-doroslych

[6] https://dermatologia.mp.pl/choroby/wenerologia/80477,opryszczka-narzadow-plciowych

[7] https://ciaza.mp.pl/przebiegciazy/63122,zakazenie-narzadow-plciowych-wirusem-opryszczki-u-kobiet-w-ciazy