Nalewka z derenia do ciast i deserów. O niebo lepsza od wiśniówki

10 września 2024, dodał: Marta Dasińska

Prawidłowe odżywianie odgrywa bardzo ważną rolę w zapobieganiu wielu chorobom. Szeroka świadomość prozdrowotna, a także stale rosnące zainteresowanie konsumentów zdrowym stylem życia i zdrową dietą, skłania do poszukiwania mało znanych gatunków roślin lub przypominania sobie o roślinach, których jadalne części mają specyficzne właściwości prozdrowotne. Jedną z takich roślin jest dereń jadalny. Warto po niego sięgnąć i przygotować wyborną nalewkę o szeregu właściwościach prozdrowotnych.

Co wiadomo o dereniu?

Dereń (Cornus mas L.) był powszechnie stosowany już w starożytności. Hipokrates pisał, że liście derenia można wykorzystać do przygotowania wywaru na choroby żołądka, podczas gdy Owidiusz podał przepis na dżem z derenia. Jeszcze przed odkryciem Ameryki, rdzenni Amerykanie stosowali wyciągi z kory derenia w leczeniu malarii, a ich zdrowe, białe zęby przypisano żuciu pędów derenia. Jego owoce, kwiaty, liście i kora są znane i cenione w medycynie ludowej, szczególnie na Bałkanach i w Azji. Zainteresowanie tą rośliną wzrasta z roku na rok, a owoce derenia jadalnego obecnie znów zyskują na popularności. Postęp w jego uprawie doprowadził nawet do powstania odmian o atrakcyjniejszej barwie i większych owocach (z mniejszą masą pestki).

Dereń jadalny należy do najwcześniej kwitnących roślin w Polsce – kwiaty pojawiają się jeszcze przed rozwojem liści, a okres intensywnego kwitnienia przypada na marzec. Uważany jest za roślinę ozdobną i miododajną. Dojrzałe owoce zbiera się od połowy sierpnia do końca października. Owoce niektórych odmian dojrzewają w tym samym czasie, podczas gdy okres dojrzewania innych odmian trwa nawet do trzech tygodni. Owocem derenia jest kulisty lub eliptyczny pestkowiec o średniej długości 1,5-2 cm.

Wszystkie odmiany dereniowca charakteryzują się wysoką wartością biologiczną, co wynika głównie z ich działania przeciwutleniającego, a także zawartości związków fenolowych i kwasu askorbinowego. Główne właściwości prozdrowotne dereniowca związane są z dużą zawartością antocyjanów. Owoce derenia odgrywają ważną rolę w zapobieganiu miażdżycy, obniżaniu poziomu cukru we krwi i zmniejszaniu gromadzenia się tłuszczu w wątrobie. Dereń ma działanie przeciwbakteryjne, przeciwpasożytnicze i przeciwnowotworowe, a także chroni wątrobę, nerki i układ sercowo-naczyniowy. Antocyjany z derenia wykazują silne działanie przeciwutleniające, co wyjaśnia ich działanie ochronne na narządy i działanie przeciwnowotworowe. Ponadto mają także liczne właściwości antyglikemiczne, przeciwhiperlipidemiczne i przeciwdrobnoustrojowe oraz korzystny wpływ na zdrowie żołądka, a produkty ich degradacji i ich metabolity działają jako przeciwutleniacze w jelicie cienkim. Badania wykazują też, że antocyjany pochodzące z dereniowca poprawiają krążenie mózgowe (dopływ składników odżywczych i tlenu do mózgu), co hamuje lub zmniejsza tempo procesów zwyrodnieniowych mózgu, poprawiają pamięć i pozwalają chronić mózg podczas stresu oksydacyjnego. Antocyjany mają również bardzo dobry wpływ na wzrok i poprawiają parametry krwi.

Nalewka z derenia – moc zdrowia

Owoce derenia są soczyste o cierpko-kwaśnym smaku. Moim zdaniem nie są smaczne i samodzielne ich jedzenie nie sprawia przyjemności, nawet wiedząc jaką cudowną moc mają dla naszego organizmu. Istnieje wiele receptur na wytwarzanie różnych przetworów z derenia, np. soków, dżemów, konfitur, chutneyów, syropów, likierów i win. Dzięki wysokiej zawartości kwasów organicznych owoce te mogą być stosowane do naturalnego zakwaszania innych przetworów owocowych. W kuchni kaukaskiej suszone i mielone owoce wykorzystuje się do przyprawiania marynat mięsnych i sosów do pieczonej dziczyzny. Świeże owoce mogą być też idealnym dodatkiem do ciast i deserów. Ostatnio zwrócono uwagę na możliwość zastosowania metody kiszenia owoców derenia w celu uzyskania tzw. polskich oliwek. Prażone pestki derenia można również wykorzystać jako kawę.

Zdrowym oraz bardzo ciekawym produktem funkcjonalnym, o bogatym aromatycznym bukiecie są napoje alkoholowe na bazie derenia. Na Bałkanach ze świeżych owoców wytwarza się wódkę dereniową, która jest bardzo popularna w tym regionie. Nalewka z derenia charakteryzuje się wszystkimi właściwościami owocu, a dodatkowo wyczuwalnymi słodko-owocowymi bukietami sensorycznymi, z charakterystyczną dla trunku przewagą cierpkiego posmaku i przepięknym, krystalicznym kolorem czerwieni. Obecnie coraz więcej osób ją docenia i próbuje zrobić w domowym zaciszu.

Owoce do nalewki powinny być dojrzałe, mocno czerwone i pozbawione skaz oraz uszkodzeń. Mając 1 kg owoców należy je dokładnie wymyć i osuszyć. Kolejnym ważnym krokiem jest nakłucie owoców wykałaczką lub igłą, dzięki czemu skutecznie uwolnią soki i cały zawarty w nich smak oraz aromat. Tak przygotowane owoce wrzucamy do wyparzonego słoika i zalewamy 1 kg spirytusu. Dokładnie zakręcony słoik odstawiamy w chłodne, zacienione miejsce na 4-5 tygodni. Po tym czasie alkohol przelewamy do drugiego słoja i odstawiamy. Owoce natomiast zasypujemy 1 kg cukru i odstawiamy na kilka dni. Następnie dokładnie odsączamy owoce, a sok z cukrem mieszamy dokładnie z odlanym wcześniej alkoholem, którym był zalany z derenia. Słoik należy ponownie odstawić na tydzień, po czym jeszcze raz przefiltrować. Gotową nalewkę należy odstawić na przynajmniej pół roku, by uzyskać ostateczny efekt. Dereniówka, aby nabrała smaku i mocy, może leżakować nawet kilka lat.