Sól poprawia smak potraw, dlatego tak często po nią sięgamy. Jednak spożywanie jej w nadmiarze może negatywnie wpłynąć na nasze zdrowie. Może doprowadzić m.in. do nadciśnienia tętniczego, kamicy nerkowej a nawet… otyłości! Jak więc używać soli na zdrowie?
Sól to najpopularniejsza substancja konserwująca i służąca do przyprawiania potraw. Jest w kuchni od najdawniejszych czasów. Obecnie sól jest nazywana „białą śmiercią”. Czy słusznie? Chlorek sodu ma właściwości konserwujące, a na dodatek poprawia smak potraw. Jony sodu obecne w soli odgrywają zasadniczą rolę w wielu procesach zachodzących w organizmie, m.in. regulują ciśnienie krwi, gospodarkę wodną oraz dbają o układ nerwowy. Sól kuchenna jest zatem niezbędna w naszej codziennej diecie, ale spożywana w odpowiednich ilościach.
Sól w świetle badań naukowych
Z licznych badań naukowych wynika, że sól spożywana w nadmiarze niekorzystnie wpływa na zdrowie człowieka, może doprowadzić do nadciśnienia tętniczego, udaru mózgu, zawału serca, raka żołądka, kamica nerkowej, osteoporozy. Najnowsze doniesienia naukowe podają, że sól przyczynia się także do rozwoju otyłości, zwłaszcza dzieci i młodzieży. Według prof. Mirosława Jarosza, dyrektora Instytutu Żywności i Żywienia, spożywanie w nadmiarze soli wpływa również na rozwój chorób degeneracyjnych układu nerwowego, m.in. otępienia (demencji) oraz mikro-uszkodzeń mózgu.
Ile soli spożywać?
Według statystyk Polacy spożywają średnio dwa, a nawet trzy razy więcej soli (10-15 g na osobę dziennie) niż wynosi bezpieczny poziom. Eksperci Instytutu Żywności i Żywienia (IŻŻ) apelują, żeby ograniczyć spożycie soli (chlorku sodu) do maksymalnie 5 g (jedna płaska łyżeczka) dziennie – osoby dorosłe, u dzieci i młodzieży zaś do 1,9 g – 3,75 g dziennie.
Niewidoczna sól…
Sól w solniczce znajduje się praktycznie na każdym stole. Używamy jej, aby poprawić smak potraw. Nie zwracamy jednak uwagi na to, ze sól znajduje się w większości spożywanych przez nas gotowych produktów. Warto przeczytać informacje podane na opakowaniu, jednak niestety nie wszyscy producenci podają zawartość soli w produkcie. Niekiedy podają zawartość sodu, a więc 1 g sodu (Na) odpowiada 2,5 g soli (NaCl). Najwięcej soli znajduję się w produktach przedstawionych na tabeli.
| Grupa produktów | Zawartość soli (NaCl)* g/100 g |
| Przyprawy warzywne z dodatkiem soli (kostki rosołowe, tzw. przyprawy uniwersalne w proszku) | 21,52 – 70,84 |
| Przetwory warzywne (keczup, ogórki kwaszone, warzywa konserwowe, oliwki) | 0,08 – 6,00 |
| Ser topiony, ser typu feta | 2,10 – 2,75 |
| Sery podpuszczkowe dojrzewające | 1,46 – 4,65 |
| Wędliny wieprzowe, wołowe, mieszane | 1,75 – 3,89 |
| Wędliny drobiowe | 1,15 – 3,02 |
| Wędliny podrobowe | 1,56 – 2,66 |
| Ryby wędzone | 1,25 – 3,68 |
| Przetwory rybne | 0,58 – 2,73 |
| Chipsy ziemniaczane | 1,73 – 2,15 |
| Produkty śniadaniowe (przetworzone) | 0,01 – 2,92 |
| Majonezy, musztardy | 0,99 – 1,90 |
| Pieczywo | 0,32 – 1,78 |
*Źródło danych: „Tabele składu i wartości odżywczej żywności”, badania własne IŻŻ
Obniż spożycie soli…
Przygotowując potrawy należy ograniczyć dodawanie soli, a ze stołu najlepiej zabrać solniczkę, żeby nie dosalać potraw. Sól możemy zastąpić innymi przyprawami oraz ziołami: estragon, bazylia, imbir, tymianek, majeranek. Można także użyć zdrowego odpowiednika soli – soli sodowo-potasowej. Smak potraw poprawią także szczypiorek i czosnek. Świeże lub mrożone warzywa zamiast przetworzonych, np. puszkowanych, obniżą spożycie soli. Najlepiej jak przyrządzimy je na parze. Zamiast wędlin należy spożywać pieczone mięso przyprawione np. ziołami. Ryż, kasze, makarony gotować w nieosolonej wodzie, jeśli planujemy je do dań z sosami.
Sałatka z kurczakiem bez soli
Składniki: pierś kurczaka, sałata, rukola, pomidory lub pomidorki koktajlowe, cebula, ogórek, zioła, np. rozmaryn, oregano, ząbek czosnku, oliwa z oliwek
Sposób wykonania: Pierś kurczaka delikatnie rozbij, natrzyj ziołami i skrop odrobiną oliwy z oliwek. Wstaw na pól godziny do lodówki. W tym czasie przygotuj warzywa: sałatę i rukolę umyj i osusz. Pomidory i ogórki pokrój w dość grubą kostkę, cebulę w półplasterki. Warzywa wsyp do salaterki. Kurczaka usmaż na patelni grillowej, ostudź, pokrój w kostkę i dodaj do sałatki. Ząbek czosnku wyciśnij przez praskę i dodaj do warzyw. Wszystko wymieszaj z 2 łyżkami oliwy z oliwek.
zobacz również:
