W 2012 roku w Polsce kupiono prawie 2 miliardy tabletek lub saszetek leków przeciwbólowych OTC . Mimo to, jak pokazują wyniki badania „Wiedza konsumentów dotycząca kategorii leków przeciwbólowych” (GFK Polonia, kwiecień 2013) jedynie 4% Polek potrafiło wymienić wszystkie trzy najpopularniejsze substancje przeciwbólowe, znajomością jednej lub dwóch substancji wykazało się odpowiednio 34% i 38% badanych Polek. Przeprowadzone badania stały się punktem wyjścia do zapoczątkowania kampanii edukacyjnej „Wiedza nie boli” , której głównym celem jest poprawa stanu wiedzy Polaków o lekach przeciwbólowych OTC*.
Polacy sięgają po leki przeciwbólowe kiedy zaczynają odczuwać pierwszy ból. Najczęstszą przyczyną jest ból głowy, bóle menstruacyjne, przeziębienie, gorączka, czy tzw. syndrom dnia następnego zwany popularnie kacem. Aż 91% decyzji zakupowych podejmowanych jest samodzielnie bez udziału farmaceuty1. Sięgając po lek warto jest znać mechanizmy działania substancji przeciwbólowych i koniecznie czytać ulotki. Czasami potrzebna jest konsultacja z lekarzem lub farmaceutą, ponieważ leczenie się samemu może przynieść odwrotne skutki niż oczekujemy. „Nasza wiedza na temat leków przeciwbólowych jest wielokrotnie powierzchowna, oparta na niedoskonałych źródłach informacji czerpanych z Internetu lub reklam. Właśnie z tego powodu możemy być dla siebie niebezpieczni, wybierając nieświadomie lek zgodnie z zasadą: na dwoje babka wróżyła” – mówi dr n. med. Monika Białecka. „Pamiętajmy, że ból do pewnego momentu jest naszym sprzymierzeńcem, informuje nas o nieprawidłowościach zachodzących w naszym organizmie” – dodaje dr Białecka.
Warto przestrzegać podstawowe zasady leczenia farmakologicznego, aby szybko i skutecznie wrócić do zdrowia:
GRZECH PIERWSZY: Używanie paracetamolu na „kaca”
Zarówno paracetamol jak i alkohol przetwarzane są w wątrobie przez te same enzymy. Jeśli zastosujemy preparat z paracetamolem, kiedy w naszym organizmie znajduje się jeszcze wysokie stężenie alkoholu, dodatkowo obciążamy wątrobę i możemy doprowadzić do jej uszkodzenia przez toksyczne metabolity leku. W tym wypadku lepiej byłoby sięgnąć po preparat np. z ibuprofenem.
GRZECH DRUGI: Regularne nadużywanie leków
Często zdarza się, że przekonani o bezpieczeństwie leków przeciwbólowych, zażywamy je przy każdej możliwej okazji, nie przestrzegając zaleceń zawartych w ulotce. A nadużywanie leków przeciwbólowych może prowadzić do szeregu działań niepożądanych, takich jak nudności, choroba wrzodowa żołądka, zmiany skórne. Paradoksalnie, stosowanie leków przeciwbólowych kilka razy w tygodniu może być przyczyną polekowych bólów głowy tzw. bólów głowy z odbicia.
GRZECH TRZECI: Lek przeciwbólowy zamiast wizyty u lekarza
Lek przeciwbólowy bez recepty jest środkiem doraźnej pomocy. Jeśli dolegliwości bólowe utrzymują się dłużej niż 3 dni konieczna jest wizyta u lekarza, a „maskowanie” problemu lekami przeciwbólowymi może tylko bardziej narażać nas na poważne konsekwencje zdrowotne.
GRZECH CZWARTY: Zbyt wysoka dawka leku przeciwbólowego
Przyjmowanie leku w dawkach większych aniżeli polecane w ulotce jest często bezcelowe czy wręcz niebezpieczne ze względu na tzw. „efekt pułapowy”. Efekt pułapowy polega na braku silniejszego działania przeciwbólowego po przekroczeniu tzw. dawki maksymalnej, przyjmowanej jednorazowo lub w ciągu całej doby. W efekcie nie czujemy silniejszego działania przeciwbólowego, a zwiększa się ryzyko wystąpienia skutków niepożądanych.
Kampania edukacyjna „Wiedza nie boli”: Głównym celem programu jest poprawa stanu wiedzy Polaków o lekach przeciwbólowych, a przez to, poprawa jakości ich używania rozumianej poprzez m.in. znajomość trzech najpopularniejszych substancji czynnych – paracetamolu, ibuprofenu, kwasu acetylosalicylowego i mechanizmów ich działania (ośrodkowy, obwodowy, przeciwbólowy, przeciwzapalny i przeciwgorączkowy). W kampanii zostanie położony nacisk na wskazanie różnic pomiędzy lekami oryginalnymi, a generycznymi.
Jednym z kluczowych obszarów programu jest temat bezpieczeństwa i poprawnego stosowania leków przeciwbólowych, a w szczególności to, na co należy uważać stosując paracetamol, ibuprofen czy kwas acetylosalicylowy. Odbiorcy programu dowiedzą się także o różnicach w szybkości działania tabletek, kapsułek i rozpuszczalnych wersji leków. Dodatkowo zostaną poruszone tematy dotyczące różnic między lekami oryginalnymi a generycznymi. Oddzielnym obszarem tematycznym akcji „Wiedza nie boli” będzie blok poświęcony edukacji rodziców pokazujący jak poprawnie stosować leki przeciwbólowe u dzieci. Głównymi obszarami w tym zakresie jest gorączka dziecka oraz podkreślenie działania i dawkowania ibuprofenu i paracetamolu dzieciom.
Na potrzeby programu marka Nurofen przygotowała badanie na reprezentatywnej próbie osób stosujących środki przeciwbólowe z różną częstotliwością minimum raz w tygodniu oraz minimum raz w miesiącu. Respondenci zostali podzieleni na 2 grupy:
1. kobiety w wieku 20-40 lat, stosujące leki przeciwbólowe minimum raz w tygodniu oraz minimum raz w miesiącu,
2. przebadane zostały także matki dzieci w wieku 0-12 lat, które w ostatnich 3 miesiącach co najmniej raz podały swojemu dziecku lek przeciwgorączkowy czy przeciwbólowy.
