Ksylitol zamiast cukru – zastosowanie i przepisy

Słodki smak to jeden z pierwszych jakie poznajemy i chyba lubimy najbardziej. W starożytności i średniowieczu cukier był niezwykle ceniony jako lekarstwo. A dziś? Niestety, siedzący tryb życia, duża kaloryczność spożywanych pokarmów a także znaczny sposób ich przetworzenia sprawia, że uleganie „słodkiej pokusie” niesie ze sobą poważne konsekwencje – zarówno dla naszego zdrowia jak i figury. Współcześnie, dietetycy i lekarze już nie traktują cukru jako cennego lekarstwa, a wręcz przeciwnie, nazywany jest on „białą śmiercią”.

I trudno się temu dziwić, gdy poczytamy jakie spustoszenie w naszym organizmie może czynić ten biały kryształ. Mało tego, współczesny przemysł spożywczy wykorzystuje cukier w olbrzymich wręcz ilościach i znaleźć go możemy nie tylko w produktach, które do słodyczy należą, ale także tam, gdzie zupełnie byśmy się go nie spodziewali. Jest obecny praktycznie we wszystkich gotowych potrawach, sosach, majonezach, musztardzie, ketchupie, marynowanych grzybkach, ogórkach konserwowych, serkach owocowych i smakowych jogurtach, a nawet w gotowanej szynce czy parówkach! Nie wspomnę tu o gazowanych napojach, które stanowią wręcz bombę cukrową! To wszystko sprawia, że dziennie zjadamy około 25 łyżek tego słodkiego specyfiku.

Cukier obniża odporność organizmu, podwyższa poziom trójglicerydów i złego cholesterolu (LDL), podwyższa ciśnienie. Wypłukuje z organizmu sole mineralne i witaminy, zwiększa ryzyko choroby wrzodowej żołądka, a także choroby wieńcowej serca, może uszkadzać strukturę DNA i białek. Prowadzi do nadmiernego zakwaszenia organizmu, co sprzyja rozwojowi bakterii i grzybów. Przyspiesza procesy starzenia się organizmu, a zmieniając strukturę kolagenu prowadzi do wcześniejszego powstawania zmarszczek. Cukier początkowo jest magazynowany w wątrobie w postaci glukozy (glikogenu). Gdy wątroba jest już wypełniona do swojej maksymalnej objętości, nadmiar glikogenu wraca z powrotem do krwi w formie kwasów tłuszczowych, a te zostają zmagazynowane na naszych biodrach, pośladkach i brzuchu w postaci tak znienawidzonych fałdek. Zjedzenie tylko 1 kostki cukru dziennie (15-20 kcal) ponad dzienne zapotrzebowanie prowadzi do przyrostu masy ciała o 1 kg w ciągu roku!

Mimo tych wszystkich minusów, nie sposób jednak z cukru zrezygnować zupełnie. Przynajmniej ja nie potrafię. Co zatem pozostaje (poza uważnemu przyglądaniu się metkom na produktach i unikaniu tych towarów gdzie cukier jest dodawany zupełnie niepotrzebnie)? Można  zwrócić się w kierunku słodzików, ale tu, uwaga, większość z nich nie pozostaje dla naszego zdrowia obojętna (np. stosowany kiedyś powszechnie aspartam zwiększa ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych).  Sądzę, że warto przyjrzeć się bliżej ksylitolowi.

Ksylitol jest naturalną substancją znajdującą się w niektórych owocach, jagodach, grzybach, warzywach, kukurydzy, twardym drewnie, szczególnie brzozowym, stąd Finowie nazywają go „brzozowym cukrem”. Nasz organizm również go wytwarza w procesie normalnego metabolizmu (około 15 gramów dziennie). Ksylitol wygląda i smakuje jak cukier, ale na tym podobieństwa się kończą. Przede wszystkim zamiast 6 atomów węgla (jak w cukrze i innych substancjach słodzących: glukozie, fruktozie, sorbitolu) ma 5 atomów węgla, dzięki czemu daje odczyn zasadowy a nie kwasowy. Niszczy zatem bakterie, jest szczególnie skutecznym środkiem przeciwko szkodliwym bakteriom jelit, zwłaszcza Helicobacter pylori, której przypisuje się owrzodzenie żołądka. Poza tym ogranicza rozwój pleśni i drożdżaków w przewodzie pokarmowym.

Ksylitol ma o 40% mniejszą kaloryczność od cukru! Jest też powoli przetwarzany w organizmie z minimalnym udziałem insuliny, dzięki czemu posiada ponad 14-krotnie niższy indeks glikemiczny niż nasz powszechny biały kryształ. Zaletą ksylitolu jest jego zdolność do przywracania prawidłowego pH śliny przez co może on likwidować drobne ubytki próchnicze oraz zapalenie dziąseł i ozębnej. Dlatego dobrze jest przed snem rozprowadzić niewielką ilość ksylitolu rozpuszczonego w ślinie po szkliwie zębów i dziąsłach. Czy może być coś piękniejszego – słodycz w ustach, która wspomaga walkę z próchnicą!?

Ksylitol wzmacnia układ immunologiczny, opóźnia procesy starzenia, ułatwia mineralizację (przyswajanie minerałów przez organizm) np. przyswajanie wapnia, a więc działa wspomagająco przy osteoporozie. Zmniejsza także łaknienie cukru. Czy przy takim bogatym spektrum zalet jest jakieś niebezpieczeństwo przy stosowaniu ksylitolu? Otóż nie. FDA i JEFCA – organ doradczy Światowej Organizacji Zdrowia i FAO stwierdzili, że ksylitol jest całkowicie bezpieczny niezależnie od spożywanej dawki dziennej. Należy jednak uważać na początku jego przyjmowania – trzeba dać organizmowi trochę czasu, by przyzwyczaił się do wytwarzania większej ilości enzymu trawiącego ksylitol. Najlepiej zacząć od połowy łyżeczki do herbaty, a później stopniowo zwiększać dawkę. Fińscy naukowcy zalecają spożywanie do 40g ksylitolu dziennie. Przyjmowanie od razu zbyt dużej jego ilości może wywołać efekt przeczyszczający.

Ksylitol można stosować nie tylko do słodzenia herbaty. Doskonale sprawdza się w wysokich temperaturach, a więc możemy wykorzystywać go do pieczenia, gotowania. W przemyśle spożywczym stosuje się go w gumach do żucia, dropsach. Mało tego, środek ten stosowany jest również zewnętrznie w postaci aerozolu ksylitolowego: 1 porcja ksylitolu na 20 porcji soli fizjologicznej. Płukanie takim roztworem nosa redukuje liczbę szkodliwych mikrobów i stymuluje samoistne oczyszczanie przewodów nosowych. Zapobiega to zapaleniom ucha środkowego oraz zmniejsza występowanie ataków astmy i infekcji zatok.

Jedyną wadą ksylitolu jest jego cena. Za kilogram trzeba zapłacić 60-80 zł. Czy warto? Oceńcie sami. Jeśli skusicie się na tę zdrową słodycz podaje  przepisy, w których można go wykorzystać.

Czekoladowe ciasto

• 200 g gorzkiej czekolady (powyżej 70 procent zawartości kakao)
• 200 g masła / margaryny
• pół szklanki ksylitolu
• 4 jajka
• 150 gram serka mascarpone
• skórka z pomarańczy do dekoracji

Czekoladę rozpuścić na parze razem z masłem lub margaryną. Żółtka oddzielić od białek i razem z ksylitolem dodać do masy czekoladowej a następnie  utrzeć. Ubić białka na sztywno i delikatnie połączyć z masą czekoladową. Tortownicę o średnicy 18 cm wyłożyć papierem i piec 40 minut w 180 stopniach. Kiedy ciasto ostygnie, rozsmarować na nim serek mascarpone, który można wcześniej lekko ubić, posypać wyparzoną i oczyszczoną skórką z pomarańczy.

Czekoladowe ciasto z orzechami

• 125 g masła
• 125 g czekolady gorzkiej (powyżej 70%)
• 6 łyżeczek kawy rozpuszczalnej bezkofeinowej
• ok. 250 ml ksylitolu
• 4 jajka
• 100 g zmielonych migdałów lub innych orzechów
• 100 g mąki orkiszowej razowej
• 1 łyżeczka proszku do pieczenia

Żółtka oddzielić od białek i utrzeć z ksylitolem. Rozpuścić masło z czekoladą i kawą. Mąkę delikatnie przesiać i wymieszać z proszkiem do pieczenia. Ubić białka na sztywno, a następnie dodać do nich pozostałe składniki – żółtka z cukrem, mąkę z proszkiem, czekoladę z masłem i orzechy. Dokładnie wymieszać Rozgrzać piekarnik do 175 stopni i piec ciasto 45 minut. Sprawdzać czy jest suche patyczkiem. Można polać rozpuszczoną czekoladą, przełożyć kremem czekoladowym lub posypać cukrem pudrem.

Mleko sezamowe

• 2 łyżki tahiny (masło sezamowe dostępne w sklepach z żywnością naturalną)
• 1 łyżeczka ksylitolu
• filiżanka wody

Tahinę i ksylitol zmiksować z niewielką ilością wody, następnie uzupełnić wodą do pojemności jednej filiżanki

Chałwa z bakaliami

• 2-3  łyżki tahiny
• 1-2 łyżeczki ksylitolu
• 1-2 łyżki przegotowanej wody
• kilka kropel soku z cytryny
• 1 łyżeczka dowolnej mieszanki orzechów, nasion, suszonych owoców

Ksylitol rozpuścić w wodzie, taki roztwór dodawać małymi porcjami do masła sezamowego cały czas ucierając aż do zgęstnienia, na końcu dodajemy mieszankę orzechowo – owocową.

Polewa czekoladowa

• 1łyżka kakao
• 2-3 łyżki wody
• 1 łyżka ksylitolu
• 1 łyżeczka oleju kokosowego lub twardego masła

Kakao rozetrzeć z wodą na gęstą masę. Na małym ogniu stopić ksylitol następnie dodać masę kakaową, wymieszać i krótko zagotować. Dołożyć olej kokosowy lub masło i razem przez chwilę pogotować.

* przepisy pochodzą ze strony http://zpierwszegotloczenia.pl/przepisy/skladniki/ksylitol-1449.html

zobacz również:

1. Cukier kokosowy – właściwości dla zdrowia
2. Jak regulować cukier?
3. Dieta japońska
4. Dieta wątrobowa – usuwanie toksyn