Jagoda kamczacka jak jeść – jagoda czy borówka?

8 listopada 2023, dodał: Marta Dasińska

Artykuł zewnętrzny

Warto poznać jagodę kamczacką, bowiem jej owoce mają wyjątkowe nie tylko walory smakowe, ale również zdrowotne. Jagoda kamczacka (inaczej suchodrzew jadalny) to dwie odmiany botaniczne: suchodrzew siny (łac. Lonicera caerulea var. edulis) i suchodrzew kamczacki (łac. Lonicera caerulea var. kamtschatica). Odmiany pochodzące od suchodrzewu sinego dorastają do 1,5-2 m wysokości, mają pokrój wzniesiony, a owoce są kwaśno-słodkie i opadają po dojrzeniu. Odmiany pochodzące od suchodrzewu kamczackiego są niższe (1,2–1,5 m wysokości), są bardziej rozłożyste, a ich owoce są słodsze i bardziej utrzymują się na krzewie. Owoce jagody kamczackiej można zbierać najwcześniej ze wszystkich uprawianych roślin owocowych (nawet przed pierwszymi truskawkami, jak i przed agrestem).

Owoce dojrzewają nierównomierenie, dlatego należy je zbierać często, w miarę dojrzewania. Uprawa nie wymaga stosowania środków ochrony, ponieważ suchodrzew nie jest atakowany przez choroby roślin i szkodniki.

Sok do kupienia TUTAJ

Owoce jagody kamczackiej to fioletowo-granatowe, wydłużone, pokryte woskowym nalotem jagody, które mają różny kształt w zależności od odmiany. Są soczyste, smaczne, kwaśno-słodkie, z lekko wyczuwalna goryczką. Sok ciemny, barwiący. W przeciwieństwie do borówki wysokiej, dojrzała jagoda jest ciemna na całym przekroju.

Owoce jagody kamczackiej mają wyjątkowe nie tylko walory smakowe, ale również zdrowotne. Zawierają wiele witamin, mikro i makro elementów oraz polifenoli. W owocach można znaleźć wiele witamin, w tym: karoten (prowitamina A), tiaminę (B1), ryboflawinę (B2), kwas foliowy (B9), pirydoksynę (B6), rutynę (Р) oraz pektyny i garbniki. Zawierają wiele korzystnych dla organizmu naturalnych makroelementów (magnez, sód, potas, wapń, fosfor) i mikroelementów (mangan, miedź, bar, krzem, bor, jod). Pod względem zawartości witaminy C w owocach (40–60 mg%) nie ustępują cytrynie, a w liściach wartość ta dochodzi nawet do 200 mg% (inne źródła podają, że zawartość witaminy C może dochodzić nawet do 150 mg/100 g).

Jagody zawierają o 50% więcej polifenoli (w tym pięciokrotnie więcej antocyjanin) oraz ponad dwukrotnie więcej aktywnych antyoksydantów w porównaniu z jagodami borówki. Według kanadyjskich naukowców, poziom antyoksydantów u jagody kamczackiej jest najwyższych wśród owoców. Poziom ten, mierzony wskaźnikiem ORAC (Oxygen Radical Absorbance Capacity) u jagody kamczackiej wynosi powyżej 240 jednostek (13400 mmol/100 g), podczas gdy u borówki amerykańskiej 160, a u truskawek tylko 60. Zawartość fenoli oceniono na poziomie 1014 mg/100 g, antocyjanin – 949 mg/100 g, bioflawonoidów – 887 mg/100 g.
Owoce cechują się dużą zawartością suchej masy (19%), zawierają cukier – nawet do 21% (głównie glukozę – 75%, sacharozę – do 11,4%, w mniejszej ilości fruktozę, galaktozę, ramnozę). W świeżych owocach znajdują się również znaczące ilości produktów dietetycznych, takich jak: sorbitol i inozytol.

SKŁAD OWOCU JAGODY KAMCZACKIEJ:

• witaminy C i A
• minerały: żelazo, jod, miedź
• polifenole działające przeciwutleniająco (antyoksydacyjnie)
• antocyjany – pochodne cyjanidyny, pelargonidyny, peonidyny (nawet do 1400 mg/100 g)
• flawonoidy (140 mg/100 g) – w tym rutynę (działającą uszczelniająco na naczynia krwionośne i współdziałającą z kolagenem w utrzymaniu gładkiej skóry) oraz kwercetynę (neutralizującą wolne rodniki, wspomagającą procesy niszczenia nowotworów, hamującą powstawanie żylaków oraz złogów tłuszczowych w naczyniach żylnych oraz zapobiegającą utlenianiu się cholesterolu i tworzeniu blaszek miażdżycowych);
• epikatechiny (uważa się, że przeciwdziałają one rozwojowi chorób takich jak: niewydolność serca, cukrzyca, udar oraz nowotwory);
• kwasy organiczne: kawowy i chlorogenowy (normalizują pracę jelit oraz działają ochronnie na wątrobę i komórki nerwowe).

Wymienionym wyżej substancjom przypisuje się duże znaczenie w profilaktyce. Jest to idealna propozycja dla grona osób przywiązującego uwagę do kwestii zdrowego żywienia, bowiem owoce jagody kamczackiej mają właściwości odchudzające, przeciwdziałają nowotworom, chorobom serca i cukrzycy.

DZIAŁANIE JAGODY KAMCZACKIEJ:

• wzmacnia naczynia krwionośne
• hamuje krwotoki
• obniża ciśnienie krwi
• łagodzi dolegliwości żołądkowe i niestrawności
• pomaga w walce z nowotworami i starzeniem się organizmu
• wzmacnia organizm
• eliminuje przeziębienie i grypę
• działa przeciwzapalnie – hamuje rozwój bakterii i wirusów
• odtruwa organizm z toksyn, metali ciężkich i leków

W medycynie ludowej jagody używane są jako środek wzmacniający naczynia włosowate przy chorobach sercowo-naczyniowych, a także chorobach żołądka, wątroby, pęcherzyka żółciowego. Sprzyjają wydalaniu substancji radioaktywnych. Jagody polecane są do jedzenia przy awitaminozie, gdy osłabiony po zimie organizm potrzebuje kwasu askorbinowego. Sok z jagód leczy grzybice i owrzodzenia, a wywar z liści i kwiatów – choroby oczu, gardła i skóry. W recepturach medycyny tybetańskiej wywar z kory jest przepisywany jako środek na bóle głowy, reumatyzm, artretyzm, silne bóle żołądka. Wodny wyciąg z kwiatów, w postaci okładów, stosowany jest w chorobach oczu. Do leczenia ran stosowane są rozdrobnione liście, które mają właściwości antyseptyczne. Z wysuszonych młodych pędów, zebranych w czasie kwitnienia, przygotowuje się wywar używany jako środek moczopędny oraz jako środek przeciwko wypadaniu włosów.

ODMIANY JAGODY KAMCZACKIEJ:

Najczęściej polecane odmiany jagody kamczackiej, które wyróżniają się wysoką plennością oraz dużymi i smacznymi owocami.

1) Dlinnopłodna – odmiana rosyjska wczesna, jagody są duże, wydłużone do 2 cm, smaczne bez goryczki

2) Sinigłaska – odmiana rosyjska średnio wczesna, jagody duże, wydłużone z wyraźnym nalotem

3) Czelabinka – odmiana rosyjska, owoce gruszkowatego kształtu dość duże i pokryte intensywnym, sinym nalotem dojrzewające na początku czerwca

4) Wołoszebnica – odmiana rosyjska, owoce ciemnogranatowe, owalne, smaczne z dużą ilością związków antocyjanowych

5) Atut – odmiana pochodząca z Polski, owoce duże, lekko wygięte, aromatyczne i słodkie

6) Wojtek – polska odmiana, średnio-wczesna, bardzo smaczne owoce, polecana zarówno jako odmiana deserowa, jak i na mrożonki, dżemy i soki

7) Zojka – odmiana z polskiej selekcji, wczesna, jedna z najsłodszych, zalecana do produkcji dla przetwórstwa

8) Iga – odmiana średnio – późna, lekko słodkie owoce, o średniej wielkości

9) Tola – odmiana średnio – późna, owoce średniej wielkości, lekko słodkie i aromatyczne, polecana na przetwórstwo

10) Morena – odmiana rosyjska, jagoda ma kształt wrzecionowaty, kolor niebieski, woskowy nalot

11) Typ „A” – jedna z pierwszych polskich odmian, owoce duże i bardzo duże, słodkie, nadają się zarówno na rynek deserowy, jak i do przetwórstwa, dobrze się przechowuje

12) Leningradskij Welikan – odmiana pochodząca z Kamczatki, owoce duże, cylindryczne lub wąskoowalne, niebieskie, pokryte woskowym nalotem, słodkie, bardzo aromatyczne

13) Uspiech – smak owocu zharmonizowany, ocena degustacyjna 4,2 (w skali 0-5) – smak owoców doskonały, słodko-kwaśny, bez śladów goryczki, czy cierpkości

14) Ruben – odmiana późna, owoce bardzo smaczne – słodkie, porównywane smakowo do borówki amerykańskiej, nadają się zarówno na rynek deserowy jak i przetwórczy, przechowują się dobrze

Odmiany bardzo różnią się między sobą przydatnością do dłuższego przechowywania. Owce jagody kamczackiej w pełnej dojrzałości robią się miękkie. Najtwardsze w pełni dojrzałe owce mają odmiany Wojtek i Ruben, więc te odmiany nadają się najlepiej na rynek deserowy.

Jagody przeznaczone są do spożywania w stanie świeżym oraz do różnego rodzaju przetwórstwa – do ciast, lodów, jogurtów, kompotów, soków, nalewek i win. Dzięki dużej zawartości pektyn (2%) owoce mają dobrą zdolność żelowania i doskonale nadają się na powidła, dżemy i konfitury. Wiśniowy w kolorze sok jest też dobrym barwnikiem dla innych soków i żywności. Suszone owoce zachowują swoje wszystkie cenne właściwości. Doskonale nadają się również do mrożenia, po rozmrożeniu rozpadają się na gładką masę dając mus znakomicie nadający się do deserów. Przetwory z jagody kamczackiej zachowują nawet do 80% witamin i związków owocu świeżego.