Dlaczego kręci się w głowie?

Zawroty głowy po zejściu z karuzeli lub podróży statkiem to normalne zjawisko. Jeśli jednak powtarzają się w innych okolicznościach i towarzyszą im dodatkowe objawy, stanowią zazwyczaj ostrzeżenie, że w organizmie dzie się coś złego. Często są symptomem błahych przypadłości, takich jak niedociśnienie. Mogą jednak także sygnalizować niebezpieczne schorzenie, np. guz mózgu. Ponieważ samemu trudno rozszyfrować, co jest ich przyczyną, wybierz się do lekarza pierwszego kontaktu. Jeśli nie uda mu się ustalić powodu zawrotów głowy, pewnie skieruje cię do laryngologa i neurologa. Czasami jednak, mimo wizyt u specjalistów i różnych padań, nie udaje się znaleźć przyczyny dolegliwości. Wówczas pomóc może psychoterapia, ponieważ jednym z powodów zawrotów głowy bywa stres.
Przyczyna tzw. prawdziwych zawrotów głowy (czyli złudzenie poruszania się własnego ciała lub otaczających go przedmiotów) najczęściej ukryta jest w uchu wewnętrznym. To tam znajduje się błędnik, narząd zmysłu słuchu, ale i zarazem równowagi. Jeśli jest uszkodzony lub nadmiernie pobudzony, pojawiają się zawroty głowy.

To objaw nie choroba, ale zawroty głowy mogą być symptomem wielu schorzeń. Towarzyszą np. nerwiakowi nerwu słuchowego (guz), nowotworom mózgu, zdarzają się przy anemii, migrenie lub hipoglikemii (za niski poziom glukozy we krwi). Są jednym z objawów udaru i wstrząsu mózgu. Mogą je powodować niektóre specyfiki, np. niesteroidowe leki przeciwzapalne, obniżające ciśnienie krwi, antybiotyki. Bez pomocy lekarza nie wiadomo dokładnie jaka może być przyczyna. Jak sobie pomóc, przed wizytą u specjalisty? Usiądź, zamknij oczy, pochyl głowę i głęboko oddychaj.

1. Choroba lokomocyjna — jest to nadmierne pobudzenie błędnika przez gwałtowne przyspieszanie, hamowanie, wstrząsy czy falowanie, związane np. z lotem samolotem czy jazdą samochodem. Zawrotom towarzyszą wtedy nudności, czasami wymioty. Choroba nie wymaga leczenia. Wystarczy łagodzić jej objawy lekami (np. Lokomotiv, Aviomarin).

2. Choroba Meniere’a — z nieznanych przyczyn w uchu wewnętrznym gromadzi się nadmiar płynów. Wskutek tego pojawiają się zawroty napadowe — mogą trwać kilka godzin lub kilka dni. Towarzyszy im szum w uszach i upośledzenie słuchu, ucisk w uchu, czasami — choć bardzo rzadko także obfite pocenie się, bladość. Jeśli nie pomagają leki moczopędne, przeciwzawrotowe poprawiające krążenie w uchu wewnętrznym i unikanie soli w diecie — stosuje się leczenie chirurgiczne. Choroba jest rzadka.

3. Zapalenie — jest konsekwencją przebytego zapalenia ucha środkowego, czasami także powikłaniem grypy. Stan zapalny oprócz błędnika może objąć nerw słuchowy (łączy on ucho z mózgiem). Zawroty głowy są ciągłe i nasilają się podczas ruszania głową. Prócz nich występuje dzwonienie w uszach, pogorszenie słyszenia i nudności. Mijają po leczeniu antybiotykami.

4. Kłopoty z krążeniem. Uczucie kręcenia w głowie bywa też skutkiem nieprawidłowego ciśnienia krwi, niedokrwienia mózgu.
• Nadciśnienie — zawrotom towarzyszy wrażenie ucisku w głowie lub tępy ból w obrębie potylicy, uczucie gorąca, kołatanie serca, bezsenność. W przypadku takich objawów koniecznie zmierz ciśnienie krwi. Jeśli przekracza normę, koniecznie zgłoś się do lekarza.
• Niedociśnienie — także ono może spowodować zawroty głowy. Pojawiają się one przy gwałtownej zmianie pozycji ciała, najczęściej rano, gdy wstajesz z łóżka. Leczenie nie jest potrzebne. Pomóc ci może powolne wstawanie, poranna gimnastyka pobudzająca krążenie, leki nieco podnoszące ciśnienie (np. Glucardiamid), kawa i słone potrawy (sól podnosi ciśnienie).
• Zwyrodnienia odcinka szyjnego kręgosłupa — upośledzają przepływ krwi w tętnicach kręgowych i podczas niedotlenienia mózgu. Zawroty pojawiają się zwykle podczas uniesienia lub skręcenia głowy (wówczas dochodzi do ucisku na tętnice). Towarzyszą im zwykle ból i sztywność karku, nudności, wymioty, czasami także utrata przytomności. Rzadziej takie objawy występują u młodych osób, częściej u starszych, u których naczynia krwionośne zwężone są wskutek miażdżycy. Leczenie obejmuje podawanie leków przeciwzapalnych, środków rozluźniaj napięcie mięśniowe. Ważna jest również rehabilitacja – masaż, gimnastyka.

W razie gwałtownych nasilających się zawrotów głowy, połączonych z zaburzeniami mowy, widzenia, nieskoordynowanymi ruchami rąk i nóg, wymiotami, bólami głowy trzeba natychmiast skontaktować się z lekarzem.