Bezdech senny to choroba, która wywołuje wiele powikłań związanych z niedotlenieniem organizmu. Dotyka zarówno dorosłych, jak i dzieci. Jakie są przyczyny nocnych przerw w oddychaniu, do jakiego lekarza trzeba się zgłosić i jakie metody leczenia wykorzystuje współczesna laryngologia?
Jakie są objawy bezdechu u dzieci i dorosłych?
Obturacyjny bezdech senny (OBS) to choroba bardzo trudna do zdiagnozowania przez samego pacjenta. Niepokojące objawy może zaobserwować wyłącznie osoba, która dzieli z nim sypialnię lub może obserwować go podczas snu. W zdecydowanej większości przypadków bezdech senny poprzedzony jest chrapaniem. U osoby śpiącej następuje nagła przerwa w oddychaniu. Trwa od kilku do kilkunastu sekund. U bliskiej osoby obserwującej pacjenta taki stan wywołuje zwykle silny niepokój.
Epizod bezdechu sennego kończy się gwałtownym wdechem. Po braku oddechu chory głośno nabrał powietrza do płuc. Może w tym czasie zmienić pozycję, ale nie wybudza się na tyle, by zyskać świadomość całej sytuacji. Następuje raczej mikro wybudzenie, które wpływa negatywnie na jakość snu, jednak chory go nie pamięta. W ciągu godziny może wystąpić nawet kilkadziesiąt takich epizodów.
Przyczyny bezdechu
Bezpośrednią przyczyną bezdechu sennego jest zamknięcie światła dróg oddechowych. Podczas snu mięśnie naszego ciała wiotczeją. Tak samo dzieje się z mięśniówką gardła, którego ściany zapadają się do tylnej części gardzieli. Gdy światło to jest zawężone, ale drogi oddechowe pozostają drożne, objawem jest wyłącznie chrapanie. Gdy światło się zamyka, pojawia się bezdech senny.
Rozwojowi bezdechu sennego sprzyjają czynniki takie jak:
- Nieprawidłowości w budowie anatomicznej górnych dróg oddechowych (np. skrzywiona przegroda nosowa)
- Polipy
- Tkanka przerośnięta po licznych infekcjach
- Przerost migdałków (głównie u dzieci)
- Zbyt wiotkie mięśnie podniebienia
- Nieprawidłowa budowa żuchwy
- Palenie papierosów
- Picie alkoholu, szczególnie przed snem
- Otyłość
- Objadanie się przed snem
- Nieleczona niedoczynność tarczycy
- Krótka, gruba szyja
Ze względu na budowę anatomiczną gardła, na bezdech senny częściej chorują mężczyźni niż kobiety.
Jaki lekarz leczy bezdech senny
Diagnozą i leczeniem bezdechu sennego zajmuje się laryngolog. Lekarz tej specjalizacji dysponuje odpowiednimi narzędziami m.in. do ustalenia przyczyn nieprawidłowości. Na podstawie wywiadu lekarskiego oraz badań – głównie badania endoskopowego, ewentualnie tomografii komputerowej – decyduje on o kierunku leczenia.
Gdzie leczyć bezdech senny?
Leczenie bezdechu sennego w większości przypadków wymaga interwencji chirurgicznej. Operację przeprowadza się w warunkach szpitalnych lub specjalistycznej klinice laryngologicznej. Ze względu na długi czas oczekiwania na zabieg w państwowych szpitalach, wielu pacjentów decyduje się skorzystać z opieki kliniki. Zaletą tego rozwiązania jest dostępny na miejscu wyspecjalizowany zespół lekarzy, którzy dostosowują metodę leczenia do stanu zdrowia i warunków pacjenta.
Jak leczyć bezdech senny
Aby skutecznie i na stałe wyleczyć bezdech senny, należy wyeliminować jego przyczynę. W tym celu konieczne może być np. usunięcie polipów czy przerośniętego trzeciego migdałka, korekta skrzywionej przegrody itp. Czasem wymaga to od pacjenta zmiany stylu życia, np. rzucenia palenia, zmiany nawyków żywieniowych czy rozpoczęcia walki z otyłością.
Istnieją też specjalistyczne metody leczenia bezdechu sennego. Jedną z nich jest oddychanie dodatnim ciśnieniem wtłaczanym w drogi oddechowe za pomocą protezy powietrznej. Najczęściej stosowanym urządzeniem jest aparat CPAP – za pomocą odpowiednio dopasowanej maski przez całą noc wtłacza on powietrze do płuc pacjenta.
Trwałym sposobem na wyleczenie bezdechu sennego jest plastyka podniebienia za pomocą radiochirurgii lub laseroterapii. Celem takiego zabiegu jest usztywnienie tkanek miękkich oraz rozszerzenie światła gardła, tak aby podczas snu nie ulegało ono zawężeniu.
Jak diagnozować bezdech senny?
Specjalistyczna diagnoza bezdechu sennego opiera się przede wszystkim na badaniu polisomnograficznym. Chory pozostaje na noc w klinice, gdzie zostaje podłączony do różnych czujników. Aparatura rejestruje m.in. wszystkie przerwy w oddychaniu. Dodatkowo lekarz może też zalecić wykonanie badania przy użyciu mikrokamery, która określa miejsce zwężenia światła gardła. Wykonuje się je w czasie snu farmakologicznego.
Diagnostyka bezdechu sennego zwykle obejmuje też badania obrazowe, np. tomografię komputerową zatok, jak również badanie endoskopowe gardła, krtani i nosa. Na podstawie uzyskanych wyników lekarz może zakwalifikować pacjenta do odpowiedniego leczenia.
Jakie mogą być skutki nieleczonego bezdechu u dzieci
Bezdech senny jest groźny zarówno dla dorosłych, jak i dla dzieci. Jednakże w przypadku rozwijającego się organizmu konsekwencje mogą być o wiele poważniejsze. Sen malucha z bezdechem jest niespokojny, przerywany. Niedostateczna jakość snu oraz niedotlenienie wywołują problemy z koncentracją, trudności w nauce, zaburzenia relacji z rówieśnikami, rozdrażnienie i płaczliwość. Choroba ta ma też negatywny wpływ na rozwój młodego człowieka. Nieleczona, może wywołać m.in. zaburzenia wzrostu, a nawet schorzeń układu oddechowego i krwionośnego. Zdecydowanie trzeba zadbać o odpowiednie leczenie – tym bardziej, że jest ono u najmłodszych stosunkowo proste. W zdecydowanej większości przypadków wszelkie objawy znikają po usunięciu przerośniętych migdałków.
Powyższy tekst powstał przy współpracy z kliniką medyczną Mille Medica, która specjalizuje się w leczeniu chrapania i bezdechu sennego.
